این تجهیزات صنعتی در صورت خراب بودن دارای نشانه‌هایی از جمله عدم پمپاژ سیال، داغ کردن پمپ، نشتی، سر و صدای زیاد و … هستند. در جدول زیر خرابی‌های رایج پمپ دنده ای، علت و راه حل‌های تعمیر آن داده شده است:
| نشانه خراب بودن | علت خرابی | راه حل تعمیر |
|---|---|---|
| عدم مکش سیال | گرفتگی خط مکش یا وجود نشتی در آن بیشتر بودن ارتفاع مکش از حد مجاز ارتفاع معکوس کار کردن موتور الکتریکی بالا بودن ویسکوزیته سیال | بررسی خط مکش و رفع گرفتگی در صورت وجود کاهش ارتفاع مکش در صورت امکان بررسی جهت گردش موتور گرم کردن سیال برای پایین آوردن ویسکوزیته |
| نوسان فشار سیال | تنظیم نبودن شیر اطمینان وجود نشتی در مدار پمپاژ سیال | تنظیم دوباره شیر اطمینان چک کردن خط مکش و فشار |
| کم بودن دبی پمپ | گرفتگی خط مکش یا وجود نشتی در آن سایش شدید چرخ دنده‌ها سرعت کم موتور الکتریکی تنظیم نبودن شیر اطمینان | بررسی خط مکش و رفع گرفتگی در صورت وجود بررسی قطعات و تعویض آنها در صورت نیاز تعمیر موتور الکتریکی تنظیم دوباره شیر اطمینان |
| سر و صدا و ارتعاشات بیش از اندازه پمپ | تراز نبودن موتور الکتریکی و پمپ یا وجود لقی بین آنها وجود هوا در پمپ رخ دادن پدیده کاویتاسیون در پمپ به علت زیاد بودن ارتفاع مکش | تنظیم دوباره تراز بودن موتور الکتریکی و پمپ بررسی خط مکش و حذف عوامل نشتی و نفوذ هوا کاهش ارتفاع مکش در صورت امکان |
| گرم شدن بیش از اندازه پمپ | اصطکاک شدید بین قطعات پمپ گرم بودن سیال | بررسی لقی بین قطعات و اصلاح و تعویض آنها در صورت نیاز کاهش دمای سیال در صورت امکان |
| افزایش توان مصرفی پمپ | گرفتگی مدار پمپاژ اصطکاک بین قطعات بالا بودن ویسکوزیته سیال | متوقف کردن پمپ و تمیز کردن مدار پمپاژ تعمیر و تعویض قطعات گرم کردن سیال برای پایین آوردن ویسکوزیته |
| نشت سیال از آب بند مکانیکی | مونتاژ اشتباه قطعات خراشیده شدن سطح آب بندها یا پوسیدگی آنها | بررسی و مونتاژ دوباره قطعات مطابق با دستورالعمل مونتاژ تعویض آب بندها |
نکات مهم در هنگام تعمیر پمپ دنده ای
الف) در فرآیند تعمیرات پمپ دنده ای، در صورت نیاز باید پمپ را از سیال پمپ شونده تخلیه کرد. برای این کار تا حد امکان باید از یک سیال دوم استفاده کرد. برای تخلیه سیالات با ویسکوزیته بالا که اگر ثابت بمانند ممکن است جامد شوند، باید فرآیند گرمایش انجام شود.
ب) فرآیند مونتاژ و دمونتاژ پمپ باید طبق دستورالعمل شرکت سازنده و توسط افراد متخصص و تکنسین‌های تعمیر باتجربه انجام شود.
ج) در تمامی مراحل تعمیر و تعویض قطعات باید از تمیزی قطعات و جلوگیری از آلودگی سطوح آنها اطمینان حاصل شود.
د) ابزار مناسب و لازم برای مونتاژ و دمونتاژ باید فراهم شود و از برخورد وسایل فلزی تیز با قطعات پمپ باید جلوگیری شود تا باعث خرابی بیشتری نگردد.
نکاتی برای عملکرد بهتر پمپ دنده ای در هنگام کار
استفاده صحیح از پمپ دنده ای برای افزایش بازدهی و کاهش هزینه‌های تعمیر امری ضروری است. در زیر چند نکته برای استفاده درست و بهینه از پمپ‌های دنده ای ذکر شده‌است:
الف) پمپ‌های دنده ای دارای راندمان حجمی پایین در سرعت کم هستند بنابراین باید تا حد امکان به حداکثر سرعت دورانی نامی خود نزدیک شوند تا حداکثر بازدهی را داشته باشند.
ب) برای پمپاژ سیالات خورنده و ساینده باید از پمپ‌هایی با متریال‌های متناسب با آن سیالات استفاده کرد زیرا در غیر این صورت سیال گیر افتاده بین قطعات پمپ باعث خوردگی و ساییدگی آنها و در نتیجه خرابی قطعات می‌شود.
ج) این تجهیزات صنعتی برای پمپاژ سیالاتی با ویسکوزیته بالا طراحی شده‌اند و در صورت استفاده برای انتقال سیالات غیر ویسکوز، بازدهی آنها کاهش می‌یابد.
د) از کارکرد خشک پمپ دنده ای باید جلوگیری شود چرا که باعث اصطکاک دندانه‌های چرخ دنده‌ها می‌شود و این عامل باعث تولید گرما و انبساط چرخ دنده‌ها و سایش آنها با بدنه می‌شود که هزینه زیادی برای تعمیر در پی دارد.
نگهداری دوره ای پمپ دنده ای
بازرسی و چک منظم پمپ دنده ای و قطعات آن باعث افزایش طول عمر و کاهش ریسک خرابی آن می‌شود. نکات زیر شامل مواردی برای نگهداری دوره‌ای تجهیز است:
الف) برای نگهداری دوره‌ای پمپ دنده ای بهتر است یک چک لیست تهیه شود تا موردی از قلم نیفتد و مطابق با آن تمامی پارامترهای مورد نیاز چک و کنترل شود. همچنین بهتر است تمامی سوابق تعمیر و نگهداری مانند یادداشت کیلومتر و تاریخ تعویض روغن خودرو، ثبت و نگهداری شود تا در صورت نیاز به آنها رجوع شود.
ب) لقی و فاصله بین دندانه‌های چرخ دنده‌ها با هم و دندانه‌ها با بدنه پمپ باید به صورت منظم چک شود تا از ساییدگی قطعات و خرابی آنها جلوگیری شود. برای این کار می‌توان از رد کردن یک تکه کاغذ یا مقوا در بین دندانه‌ها استفاده کرد.
ج) یاتاقان‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزا در این تجهیزات صنعتی باید به طور مرتب چک و در صورت نیاز تعویض شوند، زیرا در صورت عدم تراز بودن با محور یا خراب بودن می‌توانند سبب عدم تعادل در پمپ و خرابی بیشتر شوند.
د) خط مکش برای جلوگیری از نشتی هوا و گیر کردن مواد اضافی در فیلتر آن باید به صورت مرتب بررسی شود و در صورت مشاهده این موارد، برای از بین بردن عوامل گرفتگی و نشت آن باید اقدام شود.
ه) شیر اطمینان قطعه‌ای است که بر روی پمپ نصب می‌شود تا در صورت افزایش فشار بیش از حد مجاز، باز شود و سیال آزاد شود تا از گرم شدن بیش از حد قطعات پمپ و خرابی آنها جلوگیری شود. شیر اطمینان باید به صورت منظم چک و در صورت نیاز دوباره تنظیم شود.
