مونو پمپ

مونو پمپ یا پمپ اسکرو چیست؟

مونو پمپ (mono pump) که به آن منو پمپ، پمپ اسکرو، پمپ حفره ای و پمپ ماردونی هم گفته می‌شود از پمپ‌های جابجایی مثبت است که برای پمپاژ سیالات با لزجت یک تا یک میلیون سانتی پوآز و همچنین سیالات دارای ذرات جامد و دو فازی به کار می‌رود.

این پمپ با نام‌های پمپ حفره‌ای پیش‌رونده (Progressive cavity pump) یا پمپ پیچی خارج از مرکز (eccentric screw pump) نیز شناخته می‌شود. بازده آن نیز بین 55 تا 75 درصد بوده و بیشتر برای انتقال سیالات لزج با دبی زیاد و فشار متوسط مناسب است. این نوع پمپ به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد در بسیاری از صنایع ازجمله صنایع غذایی و فاضلاب مورداستفاده قرار می‌گیرد.

عملکرد مونو پمپ:

مونو پمپ توان ورودی خود را از یک الکتروموتورِ متصل به جعبه‌دنده تامین می‌کند. به‌طورکلی این نوع پمپ‌ها در دور پایین کار می‌کنند و دلیل استفاده از جعبه‌دنده هم کاهش دور الکتروموتور است. شفت خروجی جعبه‌دنده توسط یک مفصل به روتور متصل است. روتور منو پمپ از جنس فلز است که در داخل محفظه‌ی لاستیکی دوران می‌کند. محفظه‌ی پمپ با هندسه‌ی خاصی طراحی شده است، به این صورت که در درون محفظه حفره‌هایی وجود دارند که با دوران روتور، سیال را از این حفره‌ها پمپاژ می‌کند.

مکانیسم عملکرد پمپ اکثراً اشتباه درک شده است. اغلب فرض می‌شود که این پمپ با اعمال نیروی درگ یا اصطکاک، مشابه پمپ‌های گریز از مرکز کار می‌کند درحالی‌که عملکرد این پمپ کاملاً شبیه به پمپ‌های پیستونی است. به این صورت که با محدود کردن سیال در یک حفره و تحت‌فشار قرار دادن آن، پمپاژ صورت می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: عملکرد و مزایا پمپ کفکش

به دلیل وجود فاصله بین روتور و محفظه، اگر فشار بیش از مقدار مشخصی باشد، سیال به سمت عقب بازخواهد گشت. به همین دلیل میزان حداکثر فشار این پمپ محدود است. میزان فشار ایجادشده در پمپ به تعداد حفره‌های محفظه وابسته است و فشار زیاد نیاز به تعداد بیشتر روتور و محفظه‌ دارد که به صورت سری به هم متصل باشند. به‌طور متوسط هر حفره 6 بار فشار ایجاد می‌کند که ایجاد فشار 48 بار در یک روتور و محفظه را ممکن می‌سازد.

شکل‌ها و اندازه‌های متفاوتی برای روتور و محفظه‌ی مونو پمپ وجود دارند. شکل‌های زیر تعدادی از روتورهای منو پمپ را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشاهده می‌کند تعداد پیچ‌ها و گام ‌آن‌ها متفاوت از هم مي‌باشند.

فاصله‌ی روتور و محفظه بسیار کم است به همین دلیل هر سیالی که قرار است پمپاژ شود باید خاصیت روغن‌کاری داشته باشد. همچنین سیال باید در رنج دمایی مشخصی از پمپ عبور کند. تغییرات دمای زیاد موجب تغییر فاصله‌ی روتور و محفظه می‌شود که ممکن است باعث آسیب یا سایش آن‌ها شود.

کاربرد پمپ اسکرو:

به لطف طراحی منحصربه‌فرد، مونو پمپ در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود و در موارد زیر برای استفاده هیچ‌گونه محدودیتی ندارد.

• فاضلاب و لجن
• آب ضایعات
• خارج کردن آب ته کشتی
• مواد شیمیایی لزج
• محصولات حساس به برش
• انتقال خمیر کاغذ و نشاسته
• انتقال زیست‌توده
• انتقال روغن
• کاربردهای اندازه‌گیری همراه با انتقال سیالات

(مونو پمپ SEEPEX)

مزایا مونو پمپ:

مزایا منو پمپ عبارتند از:

• مقاوم در برابر سيالات لزج و خورنده:

این نوع پمپ در بیشتر مواردی که سایر پمپ‌ها نمی‌توانند مورداستفاده قرار بگیرند، به‌عنوان راه‌حلی مؤثر در نظر گرفته می‌شود. سرعت پایین پمپ، قابلیت پمپاژ سیالات لزج و دارای ذرات جامد مانند انواع دوغاب، آب فاضلاب و ضایعات غذایی را ایجاد می‌کند. علاوه براین محفظه مقداری انعطاف در برابر ذرات خورنده از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل این پمپ بر پمپ‌های گریز از مرکز و پیستونی که در صورت وجود ذرات جامد مسدود خواهند شد، ترجیح داده می‌شود.

• جریان نرم و بدون نوسان:

در این پمپ جریان به‌صورت یکنواخت و با دبی قابل پیش‌بینی از حفره‌ها عبور می‌کند. جریان نرم بدین معنی است که امکان اندازه‌گیری برای کاربردهای دقیق وجود دارد. همچنین نوسان کم سیال مقدار نیرو و تنش اعمال‌شده بر سایر قطعات را کاهش می‌دهد.

• کار با نیروی برشی کم:

به دلیل سرعت کم نسبت به سایر پمپ‌ها، نیروی برشی کمتری در بخش‌های مختلف وجود دارد. این ویژگی پمپ را برای سیالات حساس به برش و سیالاتی که نیاز به حفظ ساختار آن‌ها در فرایند پمپاژ است، یک پمپ ایده‌آل می‌سازد.

 سیالاتی مانند محصولات غذایی شامل زیتون‌ها، چسب‌ها و مخلوط‌های آب و روغنی که قطرات روغن باید در آن‌ها سالم بمانند، هستند. یک مثال دیگر سیالات تیکسوتروپیک است، سیالاتی که در هنگام سکون لزج هستند اما وقتی تکان داده‌شده یا هم زده شوند، لزجت آن‌ها افزایش می‌یابد، مثل کچاپ گوجه‌فرنگی و رئوپکتیک که در هنگام هم زدن غلیظ‌تر از خامه می‌شوند.

بیشتر بخوانید: انواع پمپ آب خانگی

• جریان ثابت:

مونو پمپ می‌تواند دبی ثابت با عدم وابستگی به لزجت سیال را پمپاژ کند.

• نیاز به فشار ورودی کم:

مقدار کمیت NPSH در منو پمپ کم است. این بدین معنی است که پمپ می‌تواند سیالات با فشار ورودی کم را نیز پمپاژ کند. به همین دلیل در شرایطی که در اکثر پمپ‌ها کاویتاسیون ایجاد می‌شود، این پمپ می‌تواند وظایف خود را به‌درستی انجام دهد.

• قابلیت تعویض جهت جریان:

این پمپ قابلیت برعکس کردن جریان برای خالی کردن پمپ یا باز کردن انسداد در لوله را دارد. همچنین برای کاربردهایی مانند پر و خالی کردن یک محفظه این ویژگی یک نقطه‌ی قوت به‌حساب می‌آید.

معایب پمپ حفره ای:

معایب مونو پمپ عبارتند از :

• مونو پمپ‌ها اغلب در صنعت با ظاهر طولانی و باریک شناخته می‌شوند. این بدین معنی است که فضای بزرگی برای نصب نیاز دارند که در برخی موارد یک مشکل محسوب می‌شود. البته مدل‌هایی وجود دارند که کم حجم‌تر هستند اما فشار خروجی این مدل‌ها کمتر است.
• به دلیل تماس سطوح روتور و محفظه، سیال باید نقش روغن‌کاری را انجام دهد. کار کردن پمپ بدون وجود سیال، مهم‌ترین عامل خرابی مونو پمپ‌ها است.
• سرعت دوران پایین نیازمند VFD (محرک با فرکانس متغیر) یا جعبه‌دنده‌ی کاهشی است که هزینه‌ی پمپ را بیشتر می‌کند.
• دبی و انرژی پمپ برای سیالات با لزجت‌های متفاوت، محدودیت‌های مختلفی دارند. برای سیالات لزج یک سرعت بحرانی وجود دارد که برای سرعت‌های بالاتر از آن سیال با سرعت کافی پمپاژ نشده و بازده حجمی پمپ کاهش می‌یابد.
• گشتاور اولیه‌ی موردنیاز برای شروع حرکت پمپ بسیار بیشتر از گشتاور مورد نیاز برای ادامه‌ی کار است و در برخی موارد نسبت این گشتاورها به دو برابر نیز می‌رسد. به همین دلیل باید ظرفیت گشتاور محرک زیاد باشد.
• این پمپ می‌تواند سیال را برای مسافت کوتاهی پمپاژ کند. این مسافت به‌طور میانگین یک متر برای هر 0/2 بار است.
• بازده حجمی برای سیالات با لزجت کم، پایین است. پمپ برای این نوع سیالات نمی‌تواند به‌درستی کار کند و مقداری از سیال در حین افزایش فشار به عقب بازمی‌گردد.

اجزاء مونو پمپ:

در شکل زیر تعدادی از قطعات اصلی پمپ اسکرو را مشاهده می‌کنید. البته در این شکل قسمت محرک نشان داده نشده است. تعدادی از این قطعات عبارات‌اند از:

• محفظه از جنس لاستیک یا فلز
• روتور فلزی
• میله‌های اتصال
• شفت‌ها
• پین‌ها و یاتاقان‌ها
• واشرها و اتصالات آب‌بندی

معیار های انتخاب و مشخصات مکانیکی پمپ ماردونی:

معیار های انتخاب پمپ ماردونی عبارتند از:

1- دمای سیال:

نکته‌ی مهم در انتخاب مونو پمپ که در بسیاری از پمپ‌های دیگر در نظر گرفته نمی‌شود، دمای کاری سیال است. روتور و محفظه در برخی موارد تنها چند میلی‌متر فاصله دارند و رعایت این فاصله برای کارکرد صحیح پمپ ضروری است. محفظه به دلیل لاستیکی بودن، در دماهای بالاتر افزایش حجم می‌دهد که باعث تغییر در بازده، دبی جریان و فشار سیال خواهد شد. این پمپ‌ها برای دبی و دمای خاصی طراحی می‌شوند. در صورت تغییر دمای بیش از حد مجاز ممکن است بازده پمپ کاهش یافته و یا حتی پمپ آسیب ببیند.

2- دبی و فشار سیال:

انتخاب دبی و فشار درست، هزینه‌ی اولیه و هزینه‌ی نگهداری را کاهش می‌دهد. مونو پمپ می‌تواند حداکثر دبی 600 مترمکعب در ساعت را پمپاژ کند. فشار خروجی سیال در این پمپ محدود است و در پمپ‌های متداول بیشتر از 50 بار نیست. برای رسیدن به فشارهای بالاتر انواع دیگری از پمپ‌ها مثل پمپ پیستونی و دنده‌ای توصیه می‌شود.

3- نوع سیال:

نوع سیال می‌تواند در انتخاب جنس روتور، محفظه و سایر قطعاتِ در تماس با سیال مؤثر باشد. اگر سیال خورنده باشد استفاده از فولاد ضدزنگ یا سایر فلزات مقاوم در برابر خورندگی توصیه می‌شود. همچنین برای این سیالات توصیه می‌شود پمپ بزرگ‌تری انتخاب‌شده و کارکرد پمپ با سرعت پایین‌تری صورت گیرد.

اگرچه پمپ بزرگ‌تر هزینه‌ی اولیه‌ی بیشتری دارد اما استفاده از پمپ کوچک برای سیالات خورنده باعث سایش سریع پمپ می‌شود. برای کاهش سایش در برابر سیال خورنده سرعت بیشینه‌ی سیال در پمپ را کمتر از 7 فوت بر ثانیه در نظر بگیرید.

البته باید در نظر گرفت برای سرعت‌های کمتر از 4 فوت بر ثانیه ذرات جامد از محلول جدا می‌شوند. افزایش فشار سیال برای سیالات خورنده باید کمتر از 2 بار باشد. همچنین سرعت دوران روتور باید به درستی انتخاب شود؛ بدین صورت که هر چه مقدار لزجت سیال کاهش یابد سرعت روتور بیشتر انتخاب می‌شود.

به‌طور متداول برای سیال با لزجت 1000 سانتی پوآز سرعت دوران 150 دور بر دقیقه و برای 100 سانتی پوآز 700 دور بر دقیقه مناسب است. برای سیالات با لزجت بسیار بالا (بیشتر از 2000 سانتی پوآز) جنس محفظه صلب انتخاب می‌شود. در این شرایط می‌توان پمپ را برای محدوده‌ی دمایی بیشتری استفاده کرد.

تعمیرات و نگهداری پمپ اسکرو:

تدوین برنامه‌ی نگهداری و بازرسی مونو پمپ مهم‌ترین اصل برای افزایش طول عمر و استفاده‌ی صحیح از پمپ است. برای تدوین این برنامه بهتر است از دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط سازنده استفاده شود. بااین‌وجود شرایط نگه‌داری اکثر پمپ‌ها شبیه به هم می‌باشند. در ادامه تعدادی از اقدامات لازم برای نگه‌داری مونو پمپ بیان می‌شود.

پمپ‌هایی که دارای یاتاقان هستند باید به‌صورت دوره‌ای بررسی شوند تا مقدار روغن در یاتاقان کمتر از حد مجاز نباشد. بهترین زمان برای بررسی میزان روغن، زمان خاموشی پمپ و انجام سایر بازرسی‌ها است. دوره‌ی مناسب برای بررسی میزان روغن‌ هر 500 تا 1000 ساعت کار است. همچنین باید پس از 5000 ساعت کار، روغن یاتاقان‌ها تعویض گردد.سایش یا تغییر شکل پین‌ها را می‌توان با تکان دادن قسمت محرک یا اتصال آن و اندازه‌گیری مقدار حرکت آزاد تشخیص داد. اگر تغییر زاویه‌ بیشتر از 5 درجه باشد، پین باید تعویض شود.

عیب یابی مونو پمپ:

با نگه‌داری صحیح و بازرسی دوره‌ای، مونو پمپ برای مدت طولانی بدون مشکل کار خواهد کرد. بااین‌وجود ممکن است در هنگام کار مشکلاتی برای پمپ به وجود آید. در این بخش تعدادی از این مشکلات و نحوه‌ی حل آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

• پمپ روشن نمی‌شود:

اصطکاک بین روتور و محفظه می‌تواند عامل گیرکردن روتور و عدم شروع به کار باشد. برای رفع این مشکل، حتماً باید سیال با خاصیت روغن‌کاری در داخل محفظه وجود داشته باشد. همچنین فشار زیاد در خروجی و وجود هرگونه انسداد و دمای نامناسب سیال از دیگر عوامل بروز این مشکل هستند. چنان چه ذرات داخل سیال بزرگ‌تر از حد مجاز باشند، بین روتور و محفظه گیرکرده و ممکن است موجب آسیب رسیدن به پمپ شوند. اطلاعات سازنده‌ی پمپ را برای اندازه‌ی مجاز ذرات جامد در سیال بررسی کنید تا پمپ مناسب برای سیال باشد.

• ارتعاش بیش‌ازحد:

ذرات بزرگ در داخل سیال می‌توانند باعث اعمال نیروهای نابالانس به پمپ شده و پمپ را وادار به ارتعاش کند. همچنین ورود هوا به داخل پمپ می‌تواند باعث کاویتاسیون و ارتعاش پمپ شود. اگرچه مونو پمپ برای کار نیاز به فشار ورودی پایینی دارد، فشار کمتر از حد مجاز باعث کاویتاسیون و ارتعاش پمپ خواهد شد. خوردگی محفظه و روتور نیز از دیگر عوامل ایجاد ارتعاش می‌باشند.

• ایجاد گرمای زیاد توسط موتور محرک:

اصطکاک زیاد بین روتور و محفظه و فشار خروجی زیاد می‌تواند توان موردنیاز مونو پمپ را افزایش داده و محرک را تحت‌فشار قرار دهد. انتخاب سرعت مناسب نیز در کارکرد صحیح موتور محرک تأثیر زیادی دارد. چنان چه برای سیال لزج سرعت بالایی انتخاب شود بار تحمیل‌شده به موتور زیاد خواهد بود.

• فشار خروجی کم:

این مشکل می‌تواند به دلیل خوردگی محفظه یا روتور باشد. چنان چه مقدار این خوردگی زیاد باشد، باید پمپ تعویض گردد.

پمپ های مشابه:

ازلحاظ عملکرد لوب پمپ شباهت زیادی به پمپ حفره ای دارد. در لوب پمپ نیز سیال توسط لوب که معادل روتور در منو پمپ است، تحت‌فشار قرارگرفته و پمپاژ می‌شود. به دلیل محفظه‌ی فلزی، فشار ایجادشده در لوب پمپ می‌تواند بیشتر باشد. همچنین اندازه‌ی لوب پمپ کوچک‌تر است اما در مقابل وزن و هزینه‌ی آن در برابر مونو پمپ بیشتر است. فرایند تمیزکاری در هر دو پمپ آسان است و به‌صورتCIP (تمیزکاری در محل) انجام می‌شود. هر دو پمپ به دلیل توانایی پمپاژ مایعات دارای ذرات جامد، کاربردهای مشابهی دارند.

فروش مونو پمپ:

پمپ ماردونی طراحی خاصی برای انجام وظایف مشخص دارد. این پمپ می‌تواند انواع سیالات و ذرات جامد را بدون هیچ‌گونه مشکلی پمپاژ کند؛ به همین دلیل در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد. اگر شما به پمپی نیاز دارید که سیالات با لزجت پایین مانند آب یا بنزین را پمپاژ کند یا نیاز به فشار زیادی دارید، استفاده از مونو پمپ توصیه نمی‌شود؛ اما اگر برای انتقال سیال با لزجت بالا یا سیالاتی که حاوی ذرات جامد هستند به دنبال پمپی مناسب می‌گردید، منو پمپ یک گزینه‌ی کاملاً مناسب است.شما عزیزان می توانید بهترین برند های مونو پمپ را از شرکت آتور صنعت تهیه کنید. جهت خرید مونو پمپ و مشاوره رایگان با شماره تلفن 32004-031 تماس حاصل فرمایید.

قیمت مونو پمپ:

باتوجه به نوسان قیمت ها برای دریافت لیست قیمت مونو پمپ با واحد فروش شرکت آتور صنعت تماس بگیرید.