کولر آبی

کولر آبی یک تجهیز صنعتی با هدف تهویه مطبوع است که هوا را از طریق تبخیر آب خنک می‌کند و در مناطق گرم و خشک برای خنک سازی هوا در فصول گرم سال استفاده می‌شود. کولر آبی با فرآیند سرمایش تبخیری کار می‌کند و با سایر سیستم‌های تهویه مطبوع که از سیکل‌های تبرید تراکمی یا جذبی بخار استفاده می‌کنند، متفاوت است.

سرمایش تبخیری فرآیندی است که در آن آب مقدار زیادی گرما را به منظور تبخیر جذب می‌کند یا به عبارت دیگر دمای هوای خشک از طریق انتقال فاز آب از مایع به بخار (تبخیر) کاهش می‌یابد. در این کولرها، هوای بیرون از روی پدهای اشباع شده از آب عبور می‌کند و آب موجود در پدها تبخیر می‌شود و دمای هوا را قبل از هدایت به داخل خانه کاهش می‌دهد.

در آب و هوای بسیار خشک، خنک ‌سازی تبخیری هوا مزیت دیگری دارد و آن این است که هوا را با رطوبت بیشتری برای راحتی ساکنان تهویه می‌کند و این کار به لطافت هوا کمک می‌کند. همچنین ایجاد رطوبت، مانع از خشک شدن هوا و ترک خوردن وسایل چوبی و ایجاد الکتریسته ساکن در این مناطق می‌گردد.

کولر آبی با محیط زیست سازگار است و وسیله‏ ای مقرون به صرفه برای تهویه مطبوع به حساب می‌آید و در خانه‏‌ها، گاراژها، پاسیوهای فضای باز، ایوان‌های سرپوشیده، انبارها و فضاهای سرگرمی یا غذاخوری‌ها در سراسر جهان استفاده می‌شود. ارزش بازار جهانی این تجهیزات خنک کننده در سال 2019 به 7.6 میلیارد دلار رسید و پیش بینی می‌شود تا پایان سال 2026 به 19.8 میلیارد دلار برسد.

بیشتر بخوانید: انواع هیتر و بخاری کارگاهی

(کولر سلولزی 6000 مهیاسان)

نحوه عملکرد کولر آبی

کولر آبی یا خنک کننده‏ تبخیری بر خلاف سیستم‌های تهویه مطبوع معمولی که از تبرید تراکمی بخار یا تبرید جذبی استفاده می‌کنند، دمای هوا را با استفاده از اصل سرمایش تبخیری کاهش می‌دهند. یک مثال ساده از خنک کننده تبخیری طبیعی، تعریق بدن است که تبخیر عرق روی پوست باعث خنک شدن بدن می‌شود.

سرمایش تبخیری یک فرآیند بسیار قدیمی است که منشأ آن به هزاران سال قبل، در تمدن‌های باستانی ایران و مصر باز می‌گردد. قدیمی‌ ترین نمونه کولر آبی در جهان بادگیر است که در حدود هزاران سال پیش در ایران اختراع شد. بادگیر هوای جاری بیرون از خانه را به داخل خود می‌کشد و با تشت‌های آبی که درونش تعبیه شده، هوا را خنک کرده و به داخل خانه هدایت می‌کند. کولر های آبی جدید بر اساس نمونه‌ های اولیه‌ ای که در دهه ۱۹۰۰ در آمریکا ساخته شد، تولید می‌شوند.

در فرآیند سرمایش تبخیری انرژی مورد نیاز برای تبخیر آب به صورت گرمای محسوس از هوا گرفته می‌شود که بر دمای هوا تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش آن و افزایش رطوبت هوا می‌شود. در این تجهیزات یک دمنده با استفاده از انرژی الکتریکی، هوا را از محیط بیرون وارد بدنه کولر می‌کند و قبل از اینکه هوا به فضای خنک شونده برود از پدهای مرطوب پوشالی یا سلولزی می‌گذرد تا تبخیر انجام شود و دمای هوا پایین بیاید.

هر چقدر آب در گردش در کولر آبی بیشتر باشد، قدرت خنک‌ کنندگی آن هم بیشتر می‌شود. یک پمپ کوچک با پاشش آب، پدها را مرطوب نگه می‌دارد و آب تبخیر شده همراه با هوای خنک شده به فضا وارد می‌شود. در سیستم‌های تبرید تراکمی یا جذبی، بخار سیال در یک سیستم بسته با مصرف انرژی به طور مرتب فشرده می‌شود و دوباره تبخیر می‌گردد تا محیط به دمای مطبوع برسد.

 نحوه عملکرد کولر آبی

اجزا کولر تبخیری

اجزا اصلی در یک کولر آبی شامل موارد زیر است:

• الکتروموتور: محرک دمنده کولر خنک کننده تبخیری یک موتور الکتریکی دو سرعته با دو سیم پیچ است که توان آن متناسب با ظرفیت برودتی کولر انتخاب می‌شود. الکتروموتور کولر آبی از نوع قفس سنجابی است و راه انداز خازنی دارد. الکتروموتور در این کولرها معمولا 1000 دور بر دقیقه در حالت کند و 1500 دقیقه در حالت تند می‌چرخد و در هر کدام به ترتیب جریان 1 و 6.5 آمپر مصرف می‌شود.
• خازن راه انداز: خازن راه انداز با سیم پیچ موتور به صورت سری قرار می‌گیرد و اختلاف فاز لازم برای راه اندازی موتور را فراهم می‌کند و سپس از مدار خارج می‌شود.
• پولی و تسمه: انتقال گشتاور بین موتور و دمنده با دو پولی و یک تسمه انجام می‌گیرد.
• دمنده: دمنده وظیفه مکش و دمش هوا را بر عهده دارد و بر روی یک محور بین دو یاتاقان قرار می‌گیرد. دمنده از تعدادی پره که با شکل و زاویه خاصی حول یک استوانه قرار دارند، تشکیل شده است.
• شناور (فلوتر): شناور میزان آب داخل مخزن کولر را همواره ثابت نگه می‌دارد.
• بدنه: چارچوب اصلی کولر آبی معمولا یک مکعب شامل یک سقف و یک کف ثابت است. یک دیواره ثابت کانال خروجی هوا است و روی سه دیواره متحرک دیگر صفحات مرطوب پوشالی یا سلولزی قرار می‌گیرد. این پدها به وسیله ناودانی‌ها همیشه آغشته به آب هستند و عمل تبخیر از سطح آنها انجام می‌گیرد.
• ناودان: این قطعه بر روی هر یک از صفحات مرطوب مسیری جهت ورود و توزیع آب وجود دارد و به ناودان یا ناودانی معروف است.
• پمپ آب: پمپ آب یا واتر پمپ، آب را به وسیله آب پخش کن به سمت ناودانی‌ها پمپاژ می‌کند و وظیفه به چرخه در آوردن آب را دارد.
• کلید کولر: این کلید برای روشن کردن کولر استفاده می‌شود و دارای سه وضعیت دور کند، دور تند و راه اندازی پمپ آب است.
• اجزا الکتریکی: این اجزا شامل کابل رابط برای انتقال برق از کلید به کولر آبی، فیوز برای حفاظت الکتریکی کولر در برابر خطراتی چون اضافه بار و جعبه ترمینال جهت ایجاد اتصالات مطمئن و عایق از بدنه کولر است.

کاربرد کولر آبی

سرمایش تبخیری به عنوان فرآیند خنک سازی هزاران سال است که در قنات‌ها، بادگیرها و … استفاده می‌شود. به عنوان مثال یک ظرف سفالی متخلخل، آب درون خود را از طریق تبخیر آب روی دیواره خارجی خنک می‌کند. یک مثال طبیعی سرمایش تبخیری استفاده از این فرآیند در درختان است بدین صورت که آنها مقدار زیادی آب را از طریق منافذ موجود در برگ‌های خود به نام روزنه به سطح برگ منتقل می‌کنند و تبخیر این آب به تعادل آب و هوا در مقیاس محلی و جهانی بسیار کمک می‌کند.

کولر آبی که از فرآیند سرمایش تبخیری استفاده می‌کند برای خنک کردن هوا و آسایش و راحتی افراد در مناطق گرم و خشک دنیا از جمله خاورمیانه، ایالت‌های غربی ایالات متحده امریکا، جنوب استرالیا، شمال آفریقا و … استفاده می‌شود.

این تجهیزات با هزینه نصب و راه اندازی کمتر نسبت به دیگر وسایل تهویه مطبوع برای خنک کردن مکان‌های باز، نیمه باز و بسته از قبیل ساختمان‌های مسکونی، کارخانه‏‌های صنعتی، آشپزخانه‌های تجاری، خشکشویی‌ها، گلخانه‌ها، اسکله‏‌های بارگیری، انبارها، کارخانه‌ها، ورزشگاه‌ها، کارگاه‌ها، گاراژها به کار می‌روند.

مزایا

1) مصرف برق در کولر آبی فقط به الکتروموتور دمنده و پمپ آب محدود می‌شود بنابراین هزینه عملکرد این تجهیز از دیگر تجهیزات تهویه مطبوع که با کمپرسور کار می‌کنند، کمتر است.

2) سیال خنک کننده در این تجهیزات آب است و از هیچ سیال سمی خطرناکی مانند CFC که گران و مخرب لایه ازون است، استفاده نمی‌شود.

3) هزینه نصب و نگهداری کولرهای آبی نسبت به وسایل مشابه که برای تعمیر به مهارت‌‎‌های تخصصی نیاز دارند، کمتر است. دو قسمت مکانیکی در اکثر کولرهای آبی موتور الکتریکی محرک دمنده  و پمپ آب هستند که هر دوی آنها را می‌توان با هزینه کم و توسط یک تعمیرکار نیمه ماهر تعمیر یا تعویض کرد.

4) صفحات مرطوب پوشالی که عمل تبخیر از سطح آنها انجام می‌گیرد، می‌توانند به عنوان فیلتر هوا عمل کنند و آلاینده‏ های هوا را حذف کنند و هوای پاک را منتقل کنند.

5) استانداردهای مهندسی تهویه مطبوع به این نکته اشاره دارد که باید درصدی از هوای ورودی به محیط تازه باشد. برخلاف اسپلیت‌ها، چیلرها و … که سیستم‌های بسته‌‏ای دارند و درصد تأمین هوای تازه در آنها صفر است، کولرهای آبی 100 درصد هوای خود را از محیط بیرون می‌گیرند.

6) کولر آبی علاوه بر کاهش دما باعث افزایش رطوبت نیز می‌شود. این سطح رطوبت باعث محافظت ساکنین در برابر ویروس‌ها می‌شود و راحتی لازم را برای گوش، حلق و بینی فراهم می‌کند.

معایب

1) رطوبت بالا قابلیت خنک کنندگی کولر آبی را کاهش می‌دهد. به همین دلیل این تجهیزات به اندازه سیستم‌های تهویه مطبوع تبریدی قادر به کاهش دمای هوا نیستند.

2) رطوبت بالا باعث تسریع در خوردگی در وسایل الکترونیکی و سایر تجهیزاتی که مقابل هوای کولر هستند، می‌شود و این امر طول عمر آنها را کاهش می‌دهد.

3) خنک کننده‏ های تبخیری به یک منبع ثابت آب احتیاج دارند.

4) قطعات مکانیکی کولر به دلیل رطوبت بالا و رسوبات حاصل از آب با مواد معدنی ممکن است زنگ بزند یا خورده شود. به همین دلیل اجزا مکانیکی این تجهیزات باید به صورت منظم تمیز و در صورت نیاز تعویض شوند.

5) محیط مرطوب کولر مکانی مناسب برای رشد کپک‌ها و باکتری‌ها است و این امر می‌تواند ساکنین را بیمار کند.

انواع کولر آبی

کولر آبی به دو دسته اصلی ثابت و پرتابل تقسیم می‌شوند و در بازار موجود هستند:

کولر آبی ثابت

این دسته از کولرهای آبی در پشت بام یا تراس منازل مسکونی یا محل‌های کار قرار می‌گیرند و دارای طیف وسیعی از ظرفیت هوادهی هستند و برای کاربرد خانگی و صنعتی استفاده می‌شوند. هوای خنک در این کولرها از سطوح کناری یا از سقف کولر و از طریق سیستم کانال کشی به محیط مورد نظر منتقل می‌شود.

این کولرها از پوشال یا پدهای سلولزی برای تبخیر استفاده می‌کنند. پد سلولزی ورقه ‏ای نازک، منظم و مواج از سلولز است که رطوبت ‏پذیری بالاتری نسبت به نوع پوشالی دارد و در نتیجه باعث ایجاد هوای خنک‌تر می‌شود. این پدها ساختار یکنواخت و همگنی دارند و آب در آن‏ها به صورت یکنواخت توزیع می‌گردد به صورتی که هیچ یک از نقاط آنها خشک نمی‌ماند.

به عبارت دیگر از همه ظرفیت رطوبت پذیری صفحه استفاده می‌شود و به همین دلیل هوای خنک‌تری تولید می‌کند. این پدها می‌توانند در نقش فیلتر هوا عمل کنند و آلودگی هوا را تصفیه کنند. پدهای سلولزی هر 4 سال یکبار باید تعویض شوند و نسبت به پوشال که هر سال باید عوض شود، هزینه نگهداری کمتری دارند. این بافت سلولزی قابلیت شستشوی بدون تغییر شکل را دارد و رسوب ‏گیری در آنها دیرتر از نوع پوشالی اتفاق می‌افتد.

کولر آبی پرتابل

این دسته از کولرهای آبی، کوچکتر از کولرهای آبی ثابت هستند و ظرفیت هوادهی پایین‌تری دارند. جابجایی کولرهای آبی پرتابل راحت است چرا که معمولا بر روی چهارپایه چرخ دار نصب می‌شوند یا روی میز قرار می‌گیرند. در مدل‌های قدیمی‌تر مخزن آب کولر باید هر چند ساعت یک بار به صورت دستی پر شوند ولی در مدل‌های جدید امکان اتصال شلنگ آب وجود دارد و خودکار پر می‏‌شوند.

در برخی از این تجهیزات به جای پوشال از پدهای سلولزی استفاده می‌شود که قابلیت خنک کنندگی بیشتری نسبت به پوشال دارند و عمل فیلترینگ هوا در آن‏ها بهتر انجام می‌گیرد.

نحوه انتخاب

یک کولر آبی مناسب بر اساس ظرفیت هوادهی انتخاب می‌شود. این پارامتر بر حسب فوت مکعب در دقیقه (CFM) بیان می‌شود و معمولا در واحدهای حجمی 2000 تا 12000 و بالاتر در بازار موجود است. ظرفیت هوادهی بر اساس متراژ محل خنک شونده (متر مکعب یا فوت مکعب) تعیین می‌شود.

برای تعیین ظرفیت هوادهی علاوه بر متراژ زیربنای محل مورد نظر باید به آب و هوای منطقه از نظر رطوبت و دما، عایق بودن یا نبودن دیوارها، جهت قرارگیری ساختمان از نظر آفتاب گیر بودن یا نبودن، لوازم خانگی از نظر مولد گرما بودن، ارتفاع سقف و اینکه محل خنک شونده در کدام طبقه است، توجه شود. به طور کلی اگر سقف در معرض مستقیم نور خورشید است، خرید یک کولر آبی با ظرفیت بالاتر پیشنهاد می‌شود.

جدول انتخاب ظرفیت هوادهی کولر بر اساس متراژ

اگر کولر آبی در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد، انرژی لازم برای تبخیر به جای آن که از هوا تامین شود از حرارت نور خورشید تامین می‌شود و در نتیجه نمی‌تواند هوا را به صورت کامل خنک کند و بازدهی آن افت می‌کند. بنابراین کولر آبی برای عملکرد بهینه باید در سایه باشد و برای این کار می‌توان برای آن سایه بان تهیه کرد.

کولر آبی باید از دودکش‌ها و هواکش‌ها و لوله های فاضلاب فاصله داشته باشد تا امکان مکش هوای خروجی و بوهای نامطبوع به داخل کولر به حداقل برسد و همچنین بهتر است در نزدیکی دیوارها یا ستون‌ها و بر روی چهارپایه فلزی نصب شوند تا از لرزش آن‏ جلوگیری شود.

تخلیه مداوم هوا از ساختمان یا محل کار مورد نظر هنگام کارکرد کولر آبی امری ضروری است و برای این کار باید تعدادی از دریچه ‏ها و پنجره‏ های محل خنک شونده باز باشند. در غیر این صورت فشار هوای ایجاد شده، ورود هوای خنک از طریق کولر را محدود می‌کند. بنابراین محل تهویه مطبوع باید به صورت بهینه با محیط بیرون در تماس باشد.

تعمیر و نگهداری

کولرهای آبی تجهیزات خنک‏کننده‏‌ای هستند که تمامی قطعات آنها باید به صورت دوره ‎‌ای و قبل از راه اندازی در فصول گرم بررسی شوند تا از خرابی آنها جلوگیری شود و در هزینه صرفه جویی شود. نکات اصلی در تعمیر و نگهداری کولر آبی به شرح زیر است:

بیشتر بخوانید: راهنمای نصب و تعویض سیل مکانیکی

• به منظور جلوگیری از مصرف انرژی و کارکرد بهینه کولر در محل اتصالات کولر و کانال ورودی هوا به ساختمان باید از برزنت استفاده شود.
• قبل از سرویس و یا تعمیر کولر از قطع بودن برق کولر اطمینان حاصل شود چرا که بدنه کولر آبی با آب در تماس است و این امر می‌تواند موجب تشدید برق گرفتگی شود. به همین دلیل بهتر است با یک تعمیرکار ماهر تماس گرفته شود.
• روانکاری مهمترین عاملی است که کارکرد سالم یاتاقانها و موتورالکتریکی را تضمین می‌کند. به همین دلیل این تجهیزات باید به طور منظم روغن کاری شوند.
• پوشالهای کولر باید هر سال یکبار تعویض شوند یا از وجود هرگونه رسوبات یا باکتری و عوامل بیماری زا تمیز شوند.
• برای خنک سازی بیشتر هوا، باید پمپ آب کولر را 5 تا 10 دقیقه سریعتر از راه اندازی الکتروموتور آن روشن کرد تا پوشالها خیس شوند.
• وضعیت تسمه و پولی باید به صورت منظم چک شود. تسمه باید کشش و انعطاف کافی را برای انتقال نیرو از موتور به دمنده داشته باشد. تسمه در صورت شل بودن باید سفت شود و در صورت پوسیدگی باید تعویض شود.
• قبل از استفاده دائم از کولر در فصول گرم، با راه اندازی موتور و پمپ آب آن، از رسیدن یکنواخت آب به پوشالها باید اطمینان حاصل کرد. همچنین سینی کف کولر برای عدم خوردگی، شکست و نشتی باید چک شود
• بدنه کولر آبی و پمپ آب کولر آبی به دلیل وجود املاح فراوان در آب لوله کشی رسوب میگیرند و ممکن است بعد از گذشت یک فصل درست کار نکنند و احتیاج به تمیز شدن و یا در بعضی مواقع تعویض داشته باشند.
• سیستم آب رسانی در کولر شامل لوله‌‏ها و آب پخش کنها باید از هر گونه رسوبات تمیز شوند و در صورت نشتی تعویض شوند.
• در فصول سرد سال شير فلكه آب ورودی به کولر آبی را برای جلوگیری از یخ زدگی باید بست و آب موجود در کف آن را خالی کرد و همچنین بهتر است کولر آبی با یک محافظ برزنتی یا پلاستیکی پوشانده شود.

برندهای معروف تولید کننده

کولرهای آبی با ظرفیت‌های متنوع هوادهی برای خنک کردن هوا در ساختمان‌های مسکونی و کارگا‏ه‌ها، ورزشگاه‌ها و … به وسیله برندهای مختلف داخلی و خارجی ساخته و به بازار عرضه می‌شوند. از مهمترین شرکت‌هایی که به تولید کولر آبی می‌پردازند، می‌توان به انرژی (ENERGY)، گروه مهیا و نیرو تهویه البرز اشاره کرد.

گروه تولیدی و صنعتی انرژی در سال 1348 با هدف تولید محصولات گرمایشی تاسیس شد و امروزه با بهره‏ گیری از دانش روز و افراد متخصص در زمینه طراحی و تولید انواع کولر سلولزی، هیتر گازی، اسپلیت، بهارساز، کوره هوای گرم گازی فعالیت می‌کند. کولرهای سلولزی انرژی در ظرفیت‌های مختلف خانگی و صنعتی با کیفیت بالا تولید و به بازار عرضه می‌شوند.

شرکت مهیا با هدف تولید سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی در سال 1378 در اصفهان شروع به کار نمود. این شرکت توانسته‏ است با به کارگیری شیوه ‏های نوین طراحی و ماشین آلات پیشرفته ساخت قطعات سهم بزرگی در زمینه فروش و خدمات انواع هیتر گازی، کولر سلولزی، هیتر برقی، کوره هوای گرم و هیتر کارگاهی در بازار ایران ایجاد کند. کولرهای سلولزی شرکت مهیا در سایزهای مختلف ساخته می‌شوند و امکان تبدیل به کولر آبی پوشالی را دارند.

نیرو تهویه البرز با بیش از 26 سال تجربه یکی از با سابقه ‏ترین تولید کنندگان تجهیزات تهویه مطبوع و حرارتی است. این شرکت با مدیریت قوی و نیروی متخصص و شبکه فروش و خدمات پس از فروش قدرتمند محصولات خود اعم از انواع هیتر گازی، کولر سلولزی پلیمری، هیتر کارگاهی، هیتر برقی، کوره هوای گرم و جت هیتر را در بازار داخلی و خارجی عرضه می‌کند.

قیمت کولر آبی

اگر به دنبال خرید بهترین کولر آبی (کولر آبی سلولزی، کولر آبی پوشالی) با قیمتی مناسب و با کیفیت مطلوب هستید آتور صنعت خریدی رضایت بخش را برای مشتریان رقم خواهد زد.جهت دریافت مشاوره رایگان قبل از خرید، دریافت کاتالوگ و لیست قیمت با شماره تلفن 32004-031 تماس حاصل فرمایید.