موتور پمپ یک تجهیز صنعتی پر کاربرد برای پمپاژ آب در آبیاری مزارع و باغ‌ها به حساب می‌آید. این پمپ‌ها معمولا در صورت عدم دسترسی به شبکه برق استفاده میشوند و در قطرهای 1 تا 4 اینچ در بازار موجود هستند. این تجهیز صنعتی از یک موتور احتراق داخلی و یک پمپ گریز از مرکز تشکیل شده است که برای سهولت در جابجایی روی یک شاسی با هم کوپل میشوند. انرژی مکانیکی پروانه پمپ از موتور دیزلی یا بنزینی تامین می‌شود و سبب افزایش فشار در سیال و انتقال آن می‌شود.
شناخت اجزا اصلی و نحوه عملکرد موتور پمپ در تعمیر و نگهداری این تجهیزات صنعتی مفید خواهد بود. این پمپ‌ها از یک مجموعه موتور احتراق داخلی بنزینی یا گازوئیلی و یک پمپ سانتریفیوژ تشکیل شده‌اند. مجموعه موتور در این پمپ‌ها شامل پیستون، سیلندر، شاتون، میل لنگ، سیستم سوخت رسانی و سیستم جرقه زنی (شمع) است. مجموعه پمپ نیز شامل پروانه، محفظه (بدنه)، قسمت مکش و تخلیه و آب‌بندها می‌شود. گردش میل لنگ کوپل شده با محور پمپ در اثر احتراق سوخت، سبب گردش پروانه و در نتیجه مکش و پمپاژ آب می‌شود.
تعمیر موتور پمپ
تعمیر موتور پمپ در صورت عدم توجه به دستورالعمل‌های تعمیر و نگهداری، فشار کاری و فرسودگی قطعات ضروری می‌شود. عیب یابی قدم اول مرحله در تعمیر موتور پمپ به شمار می‌آید. قدم دوم دمونتاژ، تعویض قطعات در صورت نیاز و فرآیند تعمیر پمپ را شامل می‌شود. کل فرآیند عیب‌یابی و تعمیر موتور پمپ بهتر است به وسیله متخصصین با تجربه انجام گیرد تا در وقت و هزینه صرفه جویی شود و عملکرد مطلوب پمپ پس از تعمیر تضمین شود. برای آشنایی بیشتر با فرآیند عیب یابی و تعمیر موتور پمپ، نشانه‌های خرابی، علل و راه حل برطرف کردن و تعمیر آن‌ها در جدول زیر اشاره شده است:
| ردیف | نشانه | علت | راه‌حل تعمیر |
|---|---|---|---|
| ۱ | روشن نشدن موتور پمپ |
|
|
| ۲ | ریپ زدن موتور پمپ |
|
|
| ۳ | عدم پمپاژ سیال |
(اختلاف عمودی سطح سیال در مخزن مکش تا خط مرکز پروانه پمپ را ارتفاع مکش گویند.)
( حاصل جمع ارتفاع مکش، ارتفاع رانش و تأمين افت فشار در داخل لوله‌ها، پمپ و زانوها را ارتفاع مانومتريک مي نامند.)
|
(عدم خودمکش بودن پمپ در صورت وجود هوا در خط مکش)
|
| ۴ | کم بودن فشار سیال در هنگام تخلیه |
( پمپاژ سیال با هوا)
|
|
| ۵ | دود کردن موتور پمپ |
|
|
| ۶ | سر و صدا و ارتعاش غیر معمولی موتور پمپ |
|
|
| ۷ | نشتی |
|
|
سرویس و نگهداری موتور پمپ
سرویس و نگهداری موتور پمپ برای اطمینان از عملکرد بهینه و کاهش خطرات خرابی تجهیز ضروری است. تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی از طریق سرویس و نگهداری پمپ می‌تواند به جلوگیری از تعمیرات یا تعویض پرهزینه کمک کند. بازرسی و سرویس دوره‌ای و منظم طول عمر پمپ را تضمین می‌کند و باعث صرفه جویی در مصرف انرژی و هزینه‌های عملیاتی می‌شود. مراحل سرویس و نگهداری موتور پمپ عبارتند از:
۱) تهیه چک لیست سرویس و نگهداری و مستند سازی: تهیه چک لیست سرویس و نگهداری برای بهتر انجام شدن این فرآیند ضروری است. این چک لیست شامل بازرسی‌های منظم تجهیز، تمیز کردن قطعات، روانکاری و شناسایی هر گونه خرابی مانند نشتی، فرسودگی قطعات و … در پمپ است. همچنین تمامی فرآیند سرویس موتور پمپ از جمله تعویض قطعات یا روانکار باید با ذکر تاریخ ثبت شوند تا در فرآیندهای بعدی بتوان به آن رجوع کرد.
۲) تمیز کردن: کار کردن موتور پمپ در گذر زمان سبب تجمع رسوبات و آلودگی در مجموعه پمپ و مجموعه موتور می‌شود. این عامل سبب کاهش راندمان پمپ می‌شود برای همین تمیز کردن منظم قطعات موتور پمپ، امری بسیار مهم در فرآیند نگهداری این تجهیز به حساب می‌آید. حذف هر گونه آلودگی از بدنه، پروانه و صافی‌های پمپ و تمیز کردن کاربراتور و فیلتر سوخت و هوا در موتور از جمله فعالیت‌های تمیز کردن موتور پمپ به شمار می‌آید.
۳) روانکاری: اهمیت روانکاری برای به حداقل رساندن اصطکاک و جلوگیری از سایش زودرس قطعات متحرک است. روانکار باید به صورت کافی به تمامی اجزا از جمله برینگ‌های پمپ، میل لنگ و پیستون برسد. برای این کار باید فواصل و تکنیک‌های روانکاری از روی دستورالعمل‌های سازنده موتور پمپ دنبال شود.
۴) بازرسی عملکرد پمپ: نظارت دوره‌ای بر عملکرد موتور پمپ آب این امکان را به کاربر می‌دهد که هر گونه ناهنجاری یا ناکارآمدی را به سرعت تشخیص دهد و برای رفع آن اقدام کند. نشانه‌هایی مانند تغییر در فشار آب، سر و صدا و ارتعاش غیر معمولی و افزایش مصرف سوخت خبر از خرابی موتور پمپ می‌دهند و باید جدی گرفته شوند.
۵) اطمینان از تمیز بودن آب پمپاژ شونده: کیفیت و تمیزی آب به طور قابل توجهی بر عملکرد و طول عمر موتور پمپ تأثیر می‌گذارد. برای این کار باید از تمیزی آب اطمینان حاصل کرد و صافی‌های پمپ را به صورت منظم تمیز یا در صورت نیاز تعویض کرد.
