پمپ سانتریفیوژ ماشینی دوار است که بر اساس نیروی گریز از مرکز کار می‌کند و سبب انتقال سیال می‌شود. این تجهیز صنعتی رایج‌ترین و پرکاربردترین پمپ در سطح جهان به شمار می‌رود و در طیف وسیعی از مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی استفاده می‌شود. نحوه عملکرد این پمپ به این صورت است که سیال در امتداد محور خود وارد یک محفظه می‌شود و با پروانه‌ای چرخان برخورد می‌کند و با کمک نیروی گریز از مرکز به بیرون پرتاب می‌شود. به عبارت دیگر چرخش پروانه باعث افزایش فشار سیال و همچنین هدایت آن به سمت خروجی پمپ می‌شود.
تعمیر پمپ سانتریفیوژ
با وجود کاربرد گسترده پمپ‌های گریز از مرکز در صنعت، خرابی آن‌ها در صورت بی توجهی به سرویس و نگهداری دور از انتظار نیست. در صورت وجود مشکل در سیستم پمپاژ با عیب یابی و صرف هزینه‌های مالی می‌توان این پمپ‌ها را تعمیر و به چرخه صنعت بازگرداند. جدول زیر در عیب یابی و تعمیر پمپ سانتریفیوژ کمک خواهد کرد:
| ردیف | نشانه | علت | راه‌حل تعمیر |
|---|---|---|---|
| ۱ | کار نکردن پمپ سانتریفیوژ
|
● روشن نبودن الکتروموتور یا وجود مشکل در سیستم برق رسانی
● وقوع اتصال کوتاه ● گرمای بیش از حد و به کار افتادن سوئیچ ایمنی الکتروموتور و خاموش شدن آن ● صدای وزوز الکتروموتور در اثر گیرپاژ پمپ و گیر افتادن پروانه ● گرفتگی در خط مکش یا تخلیه
|
● چک کردن الکتروموتور و اتصالات برق رسانی
● بررسی عایق بودن کابل‌ها و سفت بودن اتصالات برق رسانی برای جلوگیری از وقوع اتصال کوتاه ● تهویه مناسب برای جلوگیری از گرمای بیش از حد ● بررسی پروانه و حذف عوامل انسداد آن یا تعویض آن در صورت نیاز ● تمیز کردن خط مکش و تخلیه از هرگونه ماده اضافی |
| ۲ | عدم پمپاژ سیال بعد از روشن کردن پمپ
|
● وجود هوا در پمپ یا درون خط مکش
● زیاد بودن ارتفاع مکش (اختلاف عمودی سطح سیال در مخزن مکش تا خط مرکز پروانه پمپ را ارتفاع مکش گویند.) ● بالاتر بودن ارتفاع مانومتریک از محدوده طراحی پمپ ( حاصل جمع ارتفاع مکش، ارتفاع رانش و تأمين افت فشار در داخل لوله‌ها، پمپ و زانوها را ارتفاع مانومتريک مي نامند.) ● چرخش برعکس شفت ● سرعت نامناسب چرخش شفت ● انسداد در پروانه، خط مکش، شیرها یا صافی‌ها
|
● اطمینان از پر بودن خطوط لوله
(عدم خودمکش بودن پمپ در صورت وجود هوا در خط مکش) ● بررسی خط مکش برای حذف هر گونه گرفتگی، افزایش سطح سیال در مخزن، کم کردن اختلاف ارتفاع پمپ با مخزن، حذف تلفات ناشی از اصطکاک تا حد امکان ● محاسبه دوباره تلفات در اتصالات و خطوط مکش و تخلیه، افزایش قطر پروانه، افزایش قطر خطوط لوله، افزایش قدرت الکتروموتور، اطمینان از باز بودن شیرها ● بررسی چرخش شفت و اصلاح آن ● بررسی ولتاژ و الکتروموتور ● بررسی و حذف عوامل انسداد در پمپ و خط مکش |
| ۳ | کم بودن دبی سیال | ● ورود هوا از طریق خط مکش یا اتصالات
( پمپاژ سیال با هوا) ● انسداد در پروانه، خط مکش، شیرها یا صافی‌ها ● زیاد بودن ارتفاع مکش ● پروانه فرسوده و خراب ● نشتی از آب‌بندها
|
● بررسی خط مکش و اتصالات و حذف عوامل ورود هوا
● بررسی و حذف عوامل انسداد در پمپ و خط مکش ● بررسی خط مکش برای حذف هر گونه گرفتگی، افزایش سطح سیال در مخزن، کم کردن اختلاف ارتفاع پمپ با مخزن، حذف تلفات ناشی از اصطکاک تا حد امکان ● تعویض پروانه ● تعویض آب‌بندها |
| ۴ | بار بیش از اندازه بر روی الکتروموتور
|
● کارکرد پمپ خارج از محدوده طراحی
● زیاد بودن سرعت پمپ یا بزرگ بودن پروانه ● گیر کردن قطعات دوار و ثابت به یکدیگر و ایجاد اصطکاک مکانیکی داخل پمپ ● سفتی بیش از اندازه گلند پکینگ‌ها ● ناهمراستایی بین الکتروموتور و پمپ ● بیشتر بودن ویسکوزیته و چگالی سیال از توان الکتروموتور ● تهویه نامناسب روی الکتروموتور و داغ کردن آن |
● محاسبه دوباره تلفات در اتصالات و خطوط مکش و تخلیه
● کاهش سرعت پمپ با اینورتر و کاهش قطر پروانه ● بررسی قطعات داخل پمپ و حذف عوامل اصطکاکی ● شل کردن اتصالات روی گلند پکینگ‌ها ● بررسی و اصلاح همراستایی تجهیزات ● افزایش توان و ظرفیت الکتروموتور ● بررسی تهویه محیط و خنک کردن هوای اطراف الکتروموتور
|
| ۵ | گرمای بیش از اندازه برینگ‌ها | ● ناهمراستایی بین الکتروموتور و پمپ
● روانکاری نامناسب یا ناکافی
|
● بررسی و اصلاح همراستایی تجهیزات
● اطمینان از روانکاری مناسب و تمیز و افزودن روانکار در صورت لزوم |
| ۶ | سر و صدا و ارتعاش غیر معمولی پمپ
|
● ثابت نبودن محل نصب پمپ و خطوط لوله
● کاویتاسیون ● وجود ذرات جامد در پمپ ● ناهمراستایی یا نابالانسی بین قطعات مکانیکی از جمله برینگ‌ها، شفت و پروانه به دلیل فرسودگی، خم شدن یا گرم شدن بیش از حد |
● بررسی و سفت کردن اتصالات مربوطه
● بررسی NPSH، تنظیم سرعت پمپ، تعویض پروانه با قطر متفاوت، افزایش ارتفاع آب در مخزن ● بررسی سیال و پمپ برای ورود یا وجود هر گونه ماده اضافی و حذف آن‌ها ● بررسی همراستایی و بالانس بودن قطعات مکانیکی و تعویض آن‌ها در صورت نیاز |
| ۷ | نشتی
|
● شل بودن اتصالات و پیچ‌ها
● آب‌بندهای فرسوده ● خوردگی و وجود ترک در بدنه پمپ |
● اطمینان از سفتی اتصالات و پیچ‌ها
● تعویض آب‌بندها ● بررسی بدنه و حذف عوامل نشتی |
| ۸ | ناسازگاری شیمیایی سیال با متریال سازنده قطعات پمپ | ● نشانه‌های خوردگی در قطعات پمپ | ● انتخاب پمپ دارای سازگاری شیمیایی با سیال |
سرویس و نگهداری پمپ سانتریفیوژ
سرویس و نگهداری هر تجهیز صنعتی برای بازدهی و طول عمر بیشتر و کاهش ریسک خرابی و هزینه‌های تعمیر ضروری است و پمپ سانتریفیوژ هم از این قاعده مستثنی نیست. در فرآیند سرویس و نگهداری پمپ سانتریفیوژ بهتر است یک چک لیست تهیه شود چرا که فرآیندهای آن با توجه به درجه اهمیت نیاز است که روزانه، ماهیانه یا سالیانه انجام شوند.
سرویس و نگهداری روزانه
بازرسی بصری شامل بررسی دمای الکتروموتور، وجود نشتی و چک کردن سر و صدا و لرزش در پمپ که می‌تواند نشانه‌ای از وجود سایش یا کاویتاسیون باشد، باید به صورت روزانه انجام شود زیرا تشخیص زودهنگام خرابی و رفع آن باعث جلوگیری از آسیب‌های گسترده‌تر می‌شود.
سرویس و نگهداری ماهیانه
برای عملکرد بهینه و جلوگیری از خرابی احتمالی بهتر است هر ماه یک بار کارهای زیر انجام شود:
- بررسی و مقایسه فشار مکش و تخلیه
- سفت کردن پیچ‌ها و اتصالات نصب برای جلوگیری از لرزش بیش از اندازه پمپ
- بررسی وضعیت مکانیکال سیل‌ها و آب‌بندها
- بررسی و اطمینان از روانکاری صحیح برینگ‌ها و تعویض روانکار در صورت لزوم
- اندازه‌گیری مصرف برق و اطمینان از نبودن بار اضافی روی الکتروموتور
- بررسی همراستایی بین الکتروموتور و پمپ سانتریفیوژ
- تمیز کردن پمپ و الکتروموتور از هر گونه آلاینده و گرد و غبار
سرویس و نگهداری سالیانه
قطعات پمپ مانند پروانه، شفت، مکانیکال سیل‌ها و … باید از نظر فرسودگی، وجود ترک و علائم خوردگی بررسی و در صورت لزوم تعویض شوند تا پمپ سانتریفیوژ عملکرد بهتر و عمر بیشتری داشته باشد.
تمامی فعالیت‌های سرویس و نگهداری باید مطابق با دستورالعمل‌های سازنده پمپ و توسط تکنسین‌های با تجربه و با ابزار مناسب انجام گردد. همچنین بهتر است تمامی فرآیندهای سرویس و نگهداری اعم از تعویض قطعات یا روانکار با ذکر تاریخ یادداشت و ثبت شوند.