علاوه بر این، تعداد زیادی از آکواریوم‌ها تحت‌نظر مراکز زیست‌شناسی تأسیس و نگهداری می‌شوند و محققان از آن‌ها برای مطالعه زندگی موجودات آبزی استفاده می‌کنند؛ بنابراین لوازم آکواریوم باتوجه‌به نوع مصرف آن می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه این مطلب توضیح مختصری دررابطه‌با تجهیزات پرورش ماهی آکواریومی آورده شده است:
شیشه یا محفظه آکواریوم
ضخامت شیشه آکواریوم متناسب است با باری که توسط آب به شیشه اعمال می‌شود. هرچند که باتوجه‌به ابعاد آکواریوم، باید متغیرهای دیگری را نیز در نظر گرفت. به‌طورکلی در ساخت آکواریوم از شیشه‌های سکوریت، کریستال، کلییر و اکریلیک استفاده می‌شود که وابسته به نوع آن دارای ضخامت، مقاومت و قیمت متفاوتی هستند.
فیلتر آکواریوم
یکی از پراهمیت‌ترین تجهیزات آکواریوم، فیلتر آب است. در آکواریوم به دلیل محیط بسته و فضولات آبزیان و وجود باقیمانده غذا و مواد زائد، کیفیت آب به‌مرور کاهش پیدا می‌کند. همچنین تجزیه فضولات در آب ممکن است منجر به آزادسازی آمونیاک در آب شود که به دلیل سمی بودن، این ماده می‌تواند باعث مرگ‌ومیر ماهی‌ها گردد؛ بنابراین بر اساس تراکم آبزیان، نوع ماهی‌ها، حجم آب و نوع آکواریوم برای فیلتراسیون آب باید از فیلترهای مناسب استفاده کرد.
اسکیمر
درصورتی‌که حجم آب موجود در آکواریوم نسبت به جمعیت و تراکم آبزیان و موجودات زنده، کم باشد، سرعت افت کیفیت آب زیاد خواهد شد. برای رفع این معضل می‌توان در کنار فیلتراسیون، از اسکیمرها بهره برد. اسکیمرها تجهیزاتی هستند که آلودگی‌های موجود در آب را جمع‌آوری کرده و به پاک‌سازی آمونیاک و مواد سمی درون آکواریوم کمک می‌کنند.
پمپ آب
آکواریوم فضای محصوری است که اکسیژن آن به‌خودی‌خود تأمین نمی‌شود و برای تولید اکسیژن نیاز به یک پمپ دارد. اکسیژن موجود در آب علاوه بر زنده نگه‌داشتن ماهی‌ها و موجودات آبزی، امکان تجزیه هوازی را فراهم می‌کند و همین امر موجب جلوگیری از تولید بوی نامطبوع و گازهای سمی می‌شود؛ بنابراین پمپ آکواریوم هم‌زمان با تأمین اکسیژن، مانع بروز بوی بد و گازهای سمی می‌گردد. پمپ آکواریوم در حقیقت تجهیزی است که با جابه‌جاکردن لایه‌های آب، هوا را به جریان می‌اندازد و همچنین دمای آب را یکنواخت می‌کند.
برای انتخاب یک پمپ مناسب باید حجم آب، فیلتراسیون و ارتفاع آکواریوم در نظر گرفته شود.
تجهیزات تنظیم دما
یکی از مهم‌ترین نکات در تهیه لوازم آکواریوم، به‌خصوص آکواریوم‌های آب‌شور، خرید کنترلرهای هوشمند دما است. چرا که ثابت نگه‌داشتن دما در آکواریوم برای تضمین سلامت آبزیان ضروری است. با اتصال تجهیز گرمایشی به خروجی گرم و تجهیز سرمایشی به خروجی سرد، کنترلر به‌سادگی می‌تواند دمای آب آکواریوم را کنترل کند.
موج ساز
موج ساز تجهیزی است که از آن برای ایجاد جریان آب در آکواریوم استفاده می‌شود. استفاده از موج ساز وابسته به نوع آبزیان موجود در آکواریوم و گیاهانی است که در آن نگهداری می‌شوند. این تجهیز همچنین به شفاف‌سازی آب، پاک‌سازی محفظه از آلودگی‌ها، بهبود اکسیژن‌رسانی و بالابردن سطح کیفیت ماهی‌ها کمک می‌کند.
تجهیزات کربن‌دی‌اکسید
گیاهان موجود در آکواریوم برای رشد سریع‌تر و فتوسنتز بهتر به جذب co2 نیاز دارند. به همین منظور از تجهیزات پرورش ماهی آکواریومی می‌توان به مانومتر و رگلاتور کربن‌دی‌اکسید اشاره کرد. این تجهیزات شامل یک کپسول حاوی گاز فشرده co2 است و یک مانومتر جهت کنترل میزان گازی که از کپسول به داخل آکواریوم تزریق می‌شود.
تجهیزات روشنایی
برای سلامت و رشد آبزیان، تأمین نور کافی بسیار اهمیت دارد. از دیگر تجهیزات پرورش ماهی آکواریومی LEDهای مناسب با شرایط آکواریوم، نوع و تعداد آبزیان موجود در آن است. به این دلیل که عمق آب، نوع آکواریوم، نوع گیاهان، تراکم آبزیان و… بر میزان نور موردنیاز تأثیرگذار هستند، انتخاب تجهیزات روشنایی باید بادقت و باتوجه‌به شرایط انجام شود. در هنگام تهیه led مدت‌زمان نوردهی، از نکاهی است که باید به آن توجه شود. اغلب آکواریوم‌ها به ۷ الی ۹ ساعت نور نیاز دارند.
نظافت
از مهم‌ترین موارد در نگهداری اصولی یک آکواریوم، رعایت نکات مربوط به نظافت آن است. تمیز نگه‌داشتن محیط آکواریوم باعث ایجاد محیطی سالم‌تر می‌شود و کیفیت آب را در سطح مطلوبی نگه می‌دارد. عدم نظافت صحیح آکواریوم موجب پوشیده شدن سطح محفظه با جلبک شده و به‌خطرافتادن جان آبزیان موجود در آن را به دنبال خواهد داشت.
در هنگام تهیه لوازم پرورش ماهی‌های زینتی باید به تجهیزات نظافتی توجه ویژه‌ای داشت. برخی از این اقلام در ادامه بررسی شده‌اند:
سیفون
باگذشت زمان، سطح کیفیت آب به دلیل تجمع فضولات ماهی و غذا در کف آکواریوم، کاهش می‌یابد. برای جلوگیری از این امر نیاز است که هر چند وقت یکبار بخشی از آب محفظه از کف تخلیه شده و با آب تازه جایگزین شود. سیفون تجهیزی است که از آن به‌منظور تخلیه آب استفاده می‌کنند.
شیشه‌پاک‌کن
پیدایش رسوبات و جلبک‌ها بر روی جداره داخلی شیشه آکواریوم امری طبیعی است و برای نظافت این بخش بهتر است از مگنت‌ها و یا تیغه‌های شیشه‌پاک‌کن استفاده شود. البته که انجام این امر با دست نیز ممکن است، اما حرکت دست می‌تواند باعث ایجاد استرس در آبزیان بشود و یا آلودگی‌ها و بیماری‌هایی را به‌صورت ناخواسته به آب آکواریوم منتقل کند.
ابزار کاشت و دیزاین
همان‌طور که در بالا اشاره شد، علاوه بر ماهی‌ها و جانوران آبزی، گیاهان زنده نیز در آکواریوم‌ها نگهداری می‌شوند. گیاهان شرایط طبیعی‌تری را برای زندگی ماهی‌ها فراهم می‌کنند. هرچند نگهداری از گیاهان زنده دشوارتر از گیاهان مصنوعی و پلاستیکی است، اما له مراتب تأثیر بهتری بر بهبود کیفیت رشد و سلامت آبزیان می‌گذارند.
برای کاشت و نگهداری از گیاهان آکواریومی به ابزار ویژه‌ای از قبیل انواع پنس، پایه نگهدارنده گیاه، گلدان‌های شیشه‌ای مخصوص، انبرهای بلند، چسب سنگ و چوب، چسب مرجان و گیاهان خزه‌ای، قیچی‌های سرکج و انواع بذر نیاز است.