گیربکس نانوایی موتور پنهان خطوط پخت است که انرژی دورانی موتور را به گشتاور قابل هدایت برای ورزدادن خمیر، چرخاندن تنور و حرکت نوار نقاله تبدیل می‌کند. این فناوری نخست در نانوایی‌های سنتی برای چرخش آرام دیگ خمیرگیر جا افتاد، اما با توسعه خطوط صنعتی، فانتزی و قنادی مدلهای پیشرفته‌تری به بازار آمدند. امروزه هر بخش از یک کارگاه پخت به خرید گیربکس نانوایی متناسب با عملکردش نیازمند است. گیربکس نانوایی مناسب برای مخلوط کن‌های خورشیدی، متفاوت با سایر ادوات مثل چونه گیر یا تنور روتاری خواهد بود.
نظر به همین نکته، باید توجه داشته باشید که هر بخش به گشتاور، سرعت و دوام ویژه‌ای نیاز دارد و گزینش گیربکس فقط یک خرید نیست. در این راهنما از آتور صنعت بررسی خواهیم کرد که برای انواع ماشین‌آلات نانوایی کدام گیربکس کارآمدتر است و هنگام انتخاب باید به چه پارامترهایی توجه کنید.
گیربکس نانوایی چیست؟
گیربکس نانوایی واحد انتقال گشتاور است که میان مولد نیروی محرکه (همان الکتروموتور) و بخش متحرک دستگاه قرار می‌گیرد و با کاهش سرعت، نیرو را به شکلی نرم و پیوسته به محور خروجی می‌رساند. این گیربکس صنعتی از چرخ‌دنده‌های آلیاژی سخت‌کاری‌شده، یاتاقانهای شفت دقیق و شبکه روانکاری بسته تشکیل میشود و جلوی سایش زودرس را می‌گیرد.
در نحوه انتخاب گیربکس نانوایی، چند مدل برای تجهیزات این واحد کاربرد بیشتری نسبت به سایرین دارند. مدل حلزونی به دلیل صدای کم و ابعاد فشرده برای خمیرگیر و نوار انتقال مناسب است و مدل هلیکال یا خورشیدی با راندمان بالاتر و تحمل بار محوری زیاد، تنور دوار یا فر طبقه‌ای را بی‌وقفه می‌چرخاند. نسبت تبدیل در هر دو گزینه از ۱:۱۰ تا ۱:۶۰ متغیر است تا مهندس سرعت فرآیند را دقیق تنظیم کند.
سازندگان برای ایمنی، سنسور دمای روغن خنک کننده و دریچه تهویه را بر پوسته می‌افزایند تا از افزایش حرارت و نشت بخار در تولید مداوم، به‌ویژه در نوبت‌های شبانه، جلوگیری شود.
گیربکس نانوایی چه تفاوتی با دیگر گیربکسهای صنعتی دارد؟
گیربکس نانوایی با بیشتر انواع گیربکس صنعتی و کارگاهی یک تفاوت اصولی دارد. بدنه چدن، استنلس استیل یا آلیاژ پوشش‌دار، حفره و درز اضافی ندارد تا هنگام شستوشوی پرفشار یا بخار‌زنی، آرد و چربی میان زوایا جا نگیرد. روانکار فود گرید NSF-H1 در گیربکس نانوایی و قنادی گردش دارد و آب‌بندهای وایتون، اجازه نفوذ رطوبت و اجسام خارجی از پشت پوسته را نمی‌دهند.
جهت جلوگیری از آلودگی متقاطع، شفت خروجی با درپوش بهداشتی آب‌بندی میشود و چرخ‌دنده‌های گیربکس طوری ساخته می‌شوند که صدای زیر ۶۰ دسیبل برای محیط سالن تولید تضمین شود. گیربکس نانوایی علاوه بر رعایت استانداردهای HACCP و FDA، با گرمای تنور و شستوشوی روزانه هم سازگار است و خللی به عملکرد آن وارد نمی‌شود.
کاربردهای گیربکس نانوایی
- دستگاه خمیرگیر نانوایی: گیربکس حلزونی با نسبت حدود ۱:۳۰ گشتاور کافی برای ورزدادن خمیر سنگین را به‌طور پایدار تأمین می‌کند.
- چونه‌گیر: گیربکس هلیکال شفت خورشیدی سرعت ۴۰ دور در دقیقه را دقیق نگه می‌دارد و برش هم‌وزن چانه‌ها را ممکن می‌سازد.
- نوار نقاله انتقال خمیر: گیربکس نانوایی هلیکال خطی با نسبت ۱:۱۵ حرکت نرم تسمه را تضمین کرده و از پارگی خمیر پیشگیری می‌کند.
- تنور سنتی دوار: حلزونی پوسته چدنی، سرعت شش دور در دقیقه و گردش یکنواخت حرارت را ایجاد می‌کند تا نان یکدست برشته شود.
- فر دوار (روتاری) صنعتی: کوپل فلنجی هلیکال مرکب، بار شعاعی زیاد و دمای بالای محفظه را بدون افت راندمان تحمل می‌کند.
- فر صنعتی طبقه‌ای: گیربکس شفت موازی دو مرحله‌ای، سرعت لایه‌ها را با دقت دو درصد کنترل می‌کند.
- میکسر خورشیدی قنادی: گیربکس هلیکال-زنجیری پرسرعت، مواد را ابتدا مخلوط و سپس در دور آهسته هواگیری می‌کند.
- دستگاه رولینگ: گیربکس حلزونی هلیکال ترکیبی، فشار یکنواخت بر غلتک‌ها وارد کرده و ضخامت خمیر را ثابت نگه می‌دارد.
نکات مهم انتخاب گیربکس نانوایی
در نحوه انتخاب گیربکس نانوایی بایستی به معیارهایی از جمله نسبت تبدیل، سایز گیربکس نانوایی و سایر مشخصات فنی و عملکردی دقت کنید. ترکیب این پارامترها تعیین می‌کند آیا گیربکس، موتور را بدون لغزش به خمیرگیر متصل می‌کند یا زیر بار تنور صنعتی داغ نمی‌شود. رعایت این شاخص‌ها هزینه تعمیرات را پایین می‌آورد، بازده خط را بالا می‌برد و کیفیت محصول را در تمام شیفت‌ها پایدار نگه می‌دارد.
نسبت تبدیل گیربکس نانوایی
نسبت تبدیل گیربکس نانوایی با توجه به سرعت موتور، ابعاد دستگاه و ویژگی فرآیند پخت انتخاب میشود. نسبت تبدیل نشان می‌دهد سرعت چرخش خروجی گیربکس چند برابر کمتر از سرعت موتور است. برای محاسبه آن، کافی‌ست دور موتور را بر دور مورد نیاز دستگاه تقسیم کنید. به فرض اگر موتور شما ۱۴۰۰ دور در دقیقه باشد و محور خروجی باید ۵۰ دور بچرخد، نسبت تبدیل برابر با 28 خواهد بود. در جدول زیر می‌توانید تصور بهتری از برآورد نسبت تبدیل در نحوه انتخاب گیربکس نانوایی پیدا کنید.
| تجهیز | دور مورد نیاز (RPM) | دور موتور معمول (RPM) | نسبت تبدیل پیشنهادی |
| خمیرگیر نانوایی | 30 الی 50 | 1400 | 1:28 تا 1:46 |
| چونه‌گیر | 35 الی 45 | 1400 | 1:31 تا 1:40 |
| تنور روتاری | 6 الی 10 | 960 | 1:96 تا 1:160 |
| فر صنعتی طبقه‌ای | 15 الی 25 | 1400 | 1:56 تا 1:90 |
| نوار نقاله انتقال خمیر | 20 الی 35 | 1400 | 1:40 الی 1:70 |
سایز گیربکس نانوایی
سایزبندی بر اساس گشتاور خروجی، ضریب سرویس S و فضای نصب انجام میشود. جدول سازنده معمولاً شفت ۳۰ میلی‌متری را برای گشتاور ۳۰۰ نیوتن‌متر پیشنهاد می‌دهد. این مقدار برای خمیرگیری ۶۰ کیلوگرمی کافی است. تنور طبقه‌ای با قطر ۱۶۰ سانتی‌متر به شفت 50 میلی‌متری و گشتاور ۱۲۰۰ نیوتن‌متر نیاز دارد، بنابراین قاب سایز ۱۰۰ انتخاب منطقی است.
اگر قرار است گیربکس نانوایی روی شاسی آلومینیومی نصب میشود، مدل پوسته آلومینیوم فشار‌قوی وزن را کم می‌کند. پوسته چدن هم لرزش را جذب کرده و دوام بیشتری به همراه می‌آورد.
مشخصات فنی گیربکس نانوایی
گذشته از نسبت و سایز، بدنه IP69K و آببند دوبل، گیربکس را در برابر بخار شیرین و شوینده قلیایی ایمن نگه می‌دارد. خروجی می‌تواند هالو شفت، فلنج دار یا شفت موازی باشد تا کوپلینگ بدون ضربه با محور دستگاه برقرار شود. روزنه تنفس یکطرفه فشار داخل پوسته را تنظیم می‌کند و مانع مکش رطوبت میشود.
سنسور گرمای روغن، افزایش دما را در پنل کنترل هشدار می‌دهد. رزوه نگهدارنده گرید غذایی هم اجازه می‌دهد بازوی گشتاور یا پایه L شکل نصب شود تا نیرو به شاسی منتقل گردد و خود پوسته نچرخد. تغذیه روغن در سیستم خنک کاری می‌تواند پاششی یا پمپ‌دار باشد. در مدلهای پمپ‌دار، یک مبدل حرارتی کوچک دمای روغن را در شیفت طولانی پایین نگه می‌دارد.
سرعت و گشتاور موردنیاز گیربکس نانوایی
در خطوط نانوایی، سرعت چرخش هر دستگاه باید با دقت انتخاب شود تا کیفیت محصول نهایی حفظ شود. خمیرگیر به سرعت پایین و یکنواخت نیاز دارد تا بافت خمیر آسیب نبیند. در مقابل، چونه‌گیر یا نوار نقاله باید با سرعت متوسط و ثابت کار کنند تا مراحل بعدی دچار اختلال نشوند. فرهای صنعتی نیز با سرعت بسیار پایین اما مداوم می‌چرخند تا پخت یکنواخت ایجاد شود. بنابراین برای هر تجهیز، سرعت خروجی گیربکس با توجه به نیاز فرآیند و مشخصات موتور محاسبه میشود و نسبت تبدیل به‌گونه‌ای انتخاب میشود که این هماهنگی دقیق برقرار بماند.
برای کنترل سرعت گیربکس در نانوایی، از تجهیزاتی مثل اینورتر (درایو فرکانس متغیر) استفاده میشود. اینورترها امکان تنظیم سرعت موتور را بدون افت گشتاور فراهم می‌کنند. در مواردی که تغییر سرعت نیاز نیست اما دقت بالا اهمیت دارد، از گیربکسهای دو یا چند مرحله‌ای استفاده میشود که سرعت خروجی را ثابت و کنترل‌شده نگه می‌دارند.
مثلاً دستگاه چونه گیر به سرعت دقیق ۴۰ دور با گشتاور متوسط ۱۸۰ نیوتن‌متر نیاز دارد و تنور روتاری بزرگ به گشتاور ۱۰۰۰ نیوتن‌متر در سرعت ۶ دور نیاز پیدا می‌کند. تطبیق این مقادیر با جدول راندمان موتور و نسبت تبدیل، گزینه بهینه برای خرید گیربکس نانوایی را مشخص می‌کند و مانع افت دما یا کوبش خمیر میشود.
تجهیزات جانبی گیربکس نانوایی
برای عملکرد پایدار، سازندگان پشتیبان‌هایی مانند بازوی گشتاور قابل تنظیم، بک‌استاپ یکطرفه جهت جلوگیری از برگشت تنور، فن خنک‌کن محوری، رینگ سرمایش روغن، و نشانگر سطح و دمای روغن ارائه میدهند. در خطوط پیوسته، سنسور لرزش و پورت نمونه‌گیری روغن به نگهداشت پیشگیرانه سرعت می‌دهد و از توقف ناگهانی تولید جلوگیری می‌کند.
انوع گیربکس برای تجهیزات نانوایی
در نانوایی‌های سنتی و صنعتی پنج خانواده گیربکس بیشترین کاربرد را دارند که عبارتند از:
- حلزونی (VF/W)؛
- گیربکس شفت موازی (F)؛
- گیربکس کرانویل ـ پینیون؛
- گیربکس خورشیدی سری 300؛
- و گیربکس هلیکال شافت مستقیم.
بسته به نوع کاربری، مشخصات فنی و خروجی موردنیاز، هر یک از تجهیزات نانوایی با مدلهای خاصی از گیربکس نانوایی جفت میشود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
انتخاب گیربکس مناسب تنور نانوایی
عملکرد گیربکس در تنور تحت محیطی گرم با فعالیت پیوسته صورت می‌گیرد که به دور خروجی پایین، گشتاور بالا و بدنه مقاوم در برابر ذزات معلق نیاز دارد. گیربکس باید در دمای ثابت کار کند، صدای آن فراتر از 60 دسیبل نرود و روان کننده آن از نوع گرید غذایی باشد. نوع تنور، گشتاور و فضای نصب تعیین می‌کند کدام نوع گیربکس نانوایی بهترین انتخاب برای شماست.
تنور دوار سنتی
گیربکس حلزونی گرد تیپ VF با نسبت ۱:۶۰ تا ۱:۱۲۰ محور تنور را آرام و یکنواخت می‌چرخاند. بدنه چدن خاکستری، یاتاقان ساچمه‌ای و دنده برنزی، اصطکاک را در سطح پایینی نگه می‌دارد و قابلیت نصب پایه‌دار اجازه می‌دهد که دستگاه روی شاسی بدون لرزش کار کند. گیربکس حلزونی بونفیلیولی VF و گیربکس حلزونی سهند VF گزینه‌های مناسبی هستند که تا گشتاور 7100 نیوتن متر را پوشش میدهند. اگر خواهان خرید گیربکس نانوایی لواش یا تافتون هستید، این گزینه‌ها قابل قبول خواهند بود.
تنور تونلی صنعتی
تنور تونلی (oven) بایستی پیوسته با زنجیره طولانی حامل در دمای ۲۵۰ درجه حرکت کند. گیربکس هلیکال کرانویل سری K با راندمان بالای ۹۴ درصد و امکان نصب در زاویه ۹۰ درجه فضای حداقلی را اشغال می‌کند. شفت توخالی، به سهولت نصب کوپلینگ کمک می‌کند و رینگ خنک‌کن هم بدنه دما را ثابت نگه می‌دارد. مدلهای گیربکس کرانویل اس ای دبلیو (SEW) بهترین برند گیربکس تنور تونلی به حساب می‌آیند. برای نوار خط تونلی با سرعت ۳-۶ دور، گشتاوری در حد 18 هزار نیوتن متر کفایت می‌کند.
فر طبقه‌ای یا روتاری فانتزی
تنورهای طبقه ای به گشتاور متوسط اما کنترل سرعت دقیق نیاز دارند تا مواد در سینی‌های چندگانه به‌طور یکنواختی بپزند. گیربکس هلیکال موازی سری F یا گیربکس خورشیدی سری ۳۰۰ با نسبت ۱:۴۰ تا ۱:۹۰ برای این نوع مصرف پاسخ‌گوست. این مدل‌ها امکان نصب عمودی دارند، گریس سیستم روغن خنک را در گردش نگه می‌دارند و سروصدای کمی تولید می‌کنند. گیربکسهای هلیکال و گیربکس مکعبی بونفیلولی سری W در محدوده عملکردی 10 هزار الی 14 هزار نیوتن متر از پرفروش ترین گزینه‌ها هستند و و با موتورهای IEC فلنجی کوپل می‌شوند.
گیربکس خمیرگیر نانوایی
میکسر خمیر به گشتاور بالا و دور خروجی ۳۰-۵۰ RPM نیاز دارد. گیربکس حلزونی VF86 برای این آیتم مناسب خواهد بود. نسبت‌های ۱:۲۸ تا ۱:۴۶ با موتور ۱۴۰۰ RPM دور کاسه را دقیق تنظیم می‌کند و برگشتناپذیری دنده‌ها مانع کوبش معکوس خمیر میشود. برای این تجهیز، گیربکس حلزونی اصفهان پیشرو سری VF و گیربکس حلزونی کتابی ایلماز سری E را می‌توانیم به شما پیشنهاد بدهیم که هردو با روغن NSF-H1 و آببند وایتون سازگارند، پس شستوشوی روزانه خط مشکلی ایجاد نمی‌کند.
گیربکس نوار نقاله
برای جابه‌جایی خمیر و سینی پخت، نوار نیازمند حرکت نرم ۲۰-۳۵ RPM با بار خطی ثابت است. گیربکس هلیکال شفت مستقیم یا موازی با نسبت ۱:۴۰ تا ۱:۷۰، راندمان بالاتری نسبت به حلزونی دارد و گرمای کمتری تولید می‌کند؛ به‌ویژه مدل گیربکس شافت مستقیم SEW سری R که تا 18 هزار نیوتن متر را پوشش می‌دهد. هالو شفت قفل‌شونده، نصب را ساده می‌کند و بازوی گشتاور از پیچش قاب جلوگیری می‌کند. این چینش طول عمر تسمه را افزایش می‌دهد و چسبندگی خمیر روی رول‌ها را کم می‌کند.
نکات مهم در انتخاب گیربکس نانوایی
- هم‌راستاسازی دقیق موتور و گیربکس: در صورت وجود انحراف زاویه‌ای یا موازی نبودن محورها، بارهای اضافی به یاتاقان‌ها وارد میشود. این خطا باعث گرم‌شدن بیش از حد، نشتی روغن و شکست شفت در بازه کوتاه خواهد شد. استفاده از کوپلینگ‌های ارتجاعی یا فلنج دقیق ماشین‌کاری‌شده برای کاهش این تنش‌ها ضروری است.
- قابلیت نصب سنسورهای عملکردی: گیربکسهای حرفه‌ای امکان افزودن سنسور لرزش، دمای روغن یا فشار داخلی را دارند. این ویژگی امکان پایش دائمی وضعیت عملکرد و اجرای برنامه نگهداشت پیش‌بینانه را فراهم می‌کند؛ به‌ویژه در خطوط ۲۴ ساعته.
- نوع اتصال مکانیکی به سازه: برخی گیربکس‌ها دارای بازوی گشتاور، پایه قفلی یا سوراخ رزوه‌ای خاص هستند که نوع اتصال به بدنه اصلی دستگاه را تعیین می‌کند. انتخاب نادرست در این بخش می‌تواند باعث لرزش یا جابجایی تدریجی گیربکس شود.
- طراحی بهداشتی و قابل شستشو: مدل‌هایی با لبه‌های گرد، سطح صیقلی و بدون شیار، شستوشوی روزانه با بخار و شوینده قلیایی را بهتر تحمل می‌کنند و جلوی تجمع آلودگی می‌گیرند.
- ابعاد فیزیکی و وزن: در تجهیزات رومیزی یا فشرده مانند دستگاه‌های چونه گیر، وزن پایین و ابعاد جمع‌وجور اهمیت دارد. در این شرایط، گیربکسهای پوسته آلومینیوم با طراحی فشرده گزینه مناسبی هستند.
- میزان نویز کاری: در سالن‌هایی که پرسنل نزدیک تجهیزات کار می‌کنند، سطح صدای گیربکس باید زیر ۶۵ دسیبل باقی بماند. مدلهای حلزونی و هلیکال دقیق با تراش CNC، صدای کمتری تولید می‌کنند و مناسب‌ترند.
جمع بندی
انتخاب گیربکس در تجهیزات نانوایی تصمیمی فنی و چند‌متغیره است که مستقیماً با کیفیت محصول، پایداری عملکرد خط و طول عمر مکانیزم‌ها ارتباط دارد. بررسی دقیق نسبت تبدیل بر اساس دور خروجی واقعی، تطابق گشتاور با بار دینامیکی دستگاه، نوع خروجی شفت و جنس پوسته متناسب با شرایط شستوشو، از فاکتورهای کلیدی در انتخاب حرفه‌ای هستند. در خطوط حرارتی یا بخار بالا، استفاده از آببند مقاوم، بلبرینگ‌های تقویتشده و روغن غذایی با ویسکوزیته پایدار، دوام سیستم را افزایش می‌دهد. گیربکس باید نه‌فقط با موتور بلکه با کنترلر دور (اینورتر) و ساختار مکانیکی دستگاه هماهنگ باشد تا انتقال توان بدون ضربه و بدون اتلاف انجام شود.
اگر در انتخاب گیربکس مناسب برای تنور، خمیرگیر یا نوار خط پخت نیاز به راهنمایی فنی دارید، کارشناسان ما آماده‌اند تا بر اساس نوع تجهیز، نوع خط تولید و محدودیت‌های محیطی، دقیق‌ترین مدل را به شما معرفی کنند. برای دریافت مشاوره تخصصی، استعلام قیمت گیربکس نانوایی و خرید اینترنتی گیربکس می‌توانید همین امروز با ما تماس حاصل فرمایید.
سؤالات متداول انتخاب گیربکس نانوایی
- بهترین گیربکس برای دستگاه خمیرگیر نانوایی کدام است؟
گیربکس حلزونی VF86 با نسبت حدود 1:30 تا 1:45، پوسته چدن، روانکار NSF-H1، برگشتناپذیری دنده، نصب ساده و مقاومت در برابر شستوشو برای خمیرگیر سنگین مناسب است. - تفاوت گیربکسهای هلیکال و حلزونی در کاربردهای نانوایی چیست؟
گیربکس حلزونی ابعاد فشرده، گشتاور خروجی بالا و راهاندازی نرم دارد اما راندمان کمتر و گرمای بیشتر. هلیکال بازده بالاتر، تحمل بار محوری قویتر، صدای کمتر، مناسب نوار انتقال و میکسر است. - چه گیربکسی برای تنور دوار یا گردان نانوایی پیشنهاد میشود؟
گیربکس حلزونی VF با نسبت 1:60 تا 1:120، بدنه چدن مقاوم، روانکار NSF-H1 و یاتاقانهای تقویتشده پیشنهاد میشود تا گردش یکنواخت و پایدار تنور حفظ شود. - کدام برندهای گیربکس بیشترین دوام و سازگاری را در شرایط نانوایی دارند؟
Bonfiglioli، SEW یورودرایو و برند ایرانی اصفهان پیشرو از بهترین مارک های گیربکس نانوایی هستند. مدلهای دارای بدنه مقاوم، گواهی بهداشتی و امکان شستوشوی روزانه با روانکار NSF-H1 دوام و سازگاری قابل اطمینان ارائه میدهند. - برای نانوایی سنتی یا نیمهصنعتی چه نوع گیربکسی بخریم؟
مدل حلزونی با نسبت متوسط (1:30 تا 1:40)، پوسته چدن یا آلیاژ سبک، روانکار غذایی و آببند بهداشتی مناسب است. نصب آسان، نگهداری کمهزینه و عملکرد قابل اتکا برای خطوط کوچک ایدهآلاند.
