هدف از نصب پمپ آب در خانه و به خصوص ساختمان‍های چندطبقه، تأمین فشار آب مطلوب برای همه واحدهای مسکونی آن است. اما علی‌رغم هزینه و دقتی که صرف نگهداری سیستم پمپاژ آب می‌شود، گاهی اتفاق می‌افتد که با مشکل افت فشار پمپ آب خانگی روبرو شوید. این مسئله به خصوص در طبقات بالاتر از طبقه دوم ملموس است و اگر ادامه پیدا کند، آزاردهنده خواهد بود.
ایرادهای مختلفی می‌توانند علت کم شدن فشار پمپ آب خانگی باشند که از بخش‌های گوناگون شبکه نشأت می‌گیرند. برای اینکه کشف کنید چرا فشار پمپ آب بالا نمی‌رود و هنگام باز کردن شیر با فشاری که انتظار دارید روبرو نمی‌شوید، بایستی ابعاد مختلف قضیه را بررسی کنید تا علت کاهش فشار پمپ آب مشخص گردد.
در این مقاله از آتور صنعت، 17 علت کاهش فشار پمپ آب خانگی را بررسی کرده‌ایم و راهکارهای هریک را نیز ارائه داده‌ایم. اگر به دنبال چارهای برای افزایش فشار پمپ آب خانه هستید، ادامه این راهنما را از دست ندهید.
دلایل افت فشار پمپ آب خانگی
در پاسخ به اینکه چرا فشار پمپ آب پایین است، علت افت فشار پمپ آب خانگی را بايد در کل شبکه جست. تامين آب یک سامانه به هم پیوسته است و شامل اجزایی مثل لوله کشی ساختمان، مجموعه پمپاژ (شامل خود پمپ، مخزن و ست کنترل)، شیرها و اتصالات مکانیکی و الکتریکی می‌شود. هر نقص در طراحی، انتخاب ظرفیت، نصب، یا نگهداری هر کدام از این اجزا می تواند نقطه ضعفی ایجاد کند و به افت فشار آب برای مصرف کننده بینجامد.
در ادامه ایرادهای رایجی که هریک به نوعی علت افت فشار پمپ آب خانگی هستند را توضیح می‌دهیم و روش حل هریک را هم بررسی می‌کنیم.
مشکلات مربوط به لوله‌کشی و سیستم تأمین آب
نشتی در لوله‌کشی
اگر در بخش‌های پایین‌دست پمپ نشتی وجود داشته باشد، بخشی از جریان مدام به هدر می‌رود. یک علت کاهش فشار پمپ آب خانگی، همین نشتی است.
نشانه‌های افت فشار پمپ آب ناشی از نشتی لوله کشی می‌تواند شامل رطوبت روی دیوار یا کف، بوی کپک، صدای شرشر یا هیس پشت دیوارها یا افزایش عدد کنتور آب با وجود بسته بودن همه شیرها باشد.
برای عیب یابی، یک تست دوساعته روی کنتور انجام بدهید تا مشخص شود آیا نشتی وجود دارد یا خیر. عددی که کنتور نشان می‌دهد را یادداشت کنید و طی دوساعت آتی، هیچ شیری را در خانه باز نکنید. بعد از این تایم، مجدد شماره کنتور را چک کنید و ببینید آیا با عدد قبلی مطابقت دارد یا خیر. اگر نداشت، احتمالاً در سیستم شما نشتی وجود دارد.
راهکار: اگر نشتی لوله کشی علت افت فشار پمپ آب باشد، برای رفع آن ابتدا جریان آب و برق را قطع کنید. مسیر مشکوک به نشتی را ایزوله نمایید و تست فشار بگیرید تا تایید شود. اتصالات یا سوراخ معیوب را اصولی تعمیر کنید. اگر لوله‌های گالوانیزه یا PVC مسیر آسیب گسترده دیده باشند، بخش‌های فرسوده را تعویض نمایید. بعد از انجام تعمیرات، تست کنتور را تکرار کنید و مطمئن شوید نشتی در سیستم باقی نمانده باشد.
نشتی در خود پمپ آب
وجود خرابی در مکانیکال سیل، واشرهای پوسته پمپ یا اتصالات مکش می‌توانند باعث ورود هوا به پمپ شوند و تبدیل به علت کاهش فشار پمپ آب خانگی شوند. اگر پمپ نشتی داشته باشد، علائمی مثل چکه آب از زیر پمپ، رطوبت دستگاه، هوا افتادن در شیر آب، صدای غیرعادی، کم و زیاد شدن فشار پمپ آب و افزایش قبض برق را مشاهده خواهید کرد.
معمولاً با بررسی چشمی وضعیت پمپ می‌شود به وجود رد رطوبت روی بدنه پی برد. راه دیگر تشخیص نشتی پمپ، نصب گیج خلاء روی مسیر مکش است. اگر عدد خلاء پایدار نباشد، احتمالاً نشانه نشتی هوا در پمپ یا اتصالات آن خواهد بود.
راهکار: اگر علت افت فشار پمپ آب خانگی نشتی پمپ باشد، قبل از هر اقدامی برق را قطع کنید و شیرهای ایزوله را ببندید. سیل مکانیکی و واشرها را طبق دستور سازنده تعویض کنید، اتصالات را مجدد آب‌بندی کنید و رزوه‌ها را محکم ببندید. پمپ را هواگیری کنید و مجدد راه‌اندازی کنید. اگر پوسته یا ولوت ترک خورده باشد، بخش مرطوب پمپ باید تعویض شود. اگر پمپ آسیب زیادی دیده باشد، ممکن است لازم باشد تا خود پمپ را تعویض کنید.
گرفتگی یا خرابی لوله‌ها
رسوب ناشی از سختی آب، خوردگی داخلی یا ورود ذرات می‌تواند قطر مفید لوله را کاهش بدهد و افت اصطکاکی را بالا ببرد. یک علت مشکل فشار پمپ آب خانگی، همین رسوب گرفتگی است. خمیدگی در لوله‌های PEX یا له شدن لوله‌های شبکه آبرسانی هم می‌تواند چنین اثری داشته باشد.
اگر علائمی مثل افت شدید فشار در هنگام مصرف همزمان از چند شیر، تغییر رنگ آب در لوله‌ها و ضعف موضعی بعضی شیرها را مشاهده کردید، ممکن است علت افت فشار پمپ آب مربوط به خرابی در لوله‌ها باشد. مقایسه فشار در حالت سکون و جریان، اندازه‌گیری دبی و بررسی مسیرهای قابل دسترس به تشخیص کمک میکند.
راهکار: توری‌ها، فیلتر و بخش‌های قابل دسترس را شست‌وشو بدهید. اگر علت کم شدن فشار پمپ آب ناشی از خوردگی و خمیدگی شدید لوله‌ها و به خصوص انشعابات گالوانیزه باشد، بایستی به فکر تعویض آنها باشید.
در صورتی که سختی آب محل بالاست، یک تجهیز سختی گیر در محل نصب کنید تا از رسوب گرفتن در آینده جلوگیری شود. پس از اتمام کار، دبی و فشار دینامیک را در چند شیر کلیدی آزمایش و ثبت کنید تا از بابت رفع مشکل افت فشار پمپ آب اطمینان حاصل شود.
گرفتگی شیر فلکه اصلی
خرابی، انسداد و بسته شدن نسبی شیر فلکه اصلی ورودی یا شیر کنتور، جریان آب ورودی به کل ساختمان را محدود میکند و می‌تواند دیگر علت افت فشار پمپ آب باشد. در این حالت معمولاً فشار استاتیک طبیعی است اما هنگامی که چند شیر آب باز شوند، مشکل کاهش فشار پمپ آب خانه خودش را نشان می‌دهد.
این ایراد ساده را می‌شود با بررسی وضعیت دسته شیر، اطمینان از باز و بسته شدن کامل شیر کشویی و مقایسه فشار قبل و بعد از شیر (در صورت وجود پورت) تشخیص داد.
راهکار: شیر اصلی را کاملاً باز کنید. اگر شیر کشویی گیر کرده یا ساقه آن شکسته، آن را با شیر گوی‌دار تمام‌مسیر جایگزین کنید. صافی‌ها و فیلترهایی که پیش از فشارشکن نصب شده‌اند را تمیز یا تعویض کنید. اگر مشکل جدی‌تر از این باشد، از شرکت آب بخواهید شیر کنتور را بررسی کند.
کوچک بودن انشعاب لوله آب
انشعاب‌هایی که از مسیر اصلی پمپاژ ساختمان به سمت خانه‌ها کشیده می‌شوند، باید از قطر مناسبی برخوردار باشند تا فشار مطلوبی را انتقال بدهند. اگر دبی شیرهای آب خانه شما رضایتبخش نیست، احتمال دارد دلیل افت فشار پمپ آب مربوط به کم بودن قطر انشعاب لوله باشد. افت اصطکاکی موجود، فشار خروجی را کاهش می‌دهد.
در چنین شرایطی ممکن است فشار آب در یک شیر مناسب باشد، اما با باز شدن دو یا سه شیر دیگر، افت محسوسی ایجاد شود. برای اطمینان از تناسب ظرفیت، باید سایز لوله را بر اساس روش محاسبه واحدهای مصرف یا جدول‌های معتبر مانند IAPMO و افت مجاز فشار در هر 100 متر بررسی کنید.
این مشکل در ساختمان‍های قدیمی ملموس‌تر است چون تغییر الگوی مصرف و استفاده همزمان چند شیر، ممکن است از ظرفیت واقعی انشعاب فراتر باشد و کاربر با مشکل بالا نرفتن فشار پمپ آب روبرو شود.
راهکار: بار مصرفی و طول لوله را با جداول سایزبندی کدهای لوله‌کشی یا محاسبه‌گر IAPMO تطبیق دهید. انشعاب‌های کم‌ظرفیت را بزرگ‌تر کنید یا مسیر مجزایی برای نقاط پرمصرف ایجاد نمایید. اگر امکان لوله‌کشی مجدد محدود است، با افزایش قطر برخی مسیرها و افزودن بوستر پمپ کوچک به همراه مخزن انبساط، فشار را متعادل کنید. در پایان، با اندازه‌گیری فشار در حین استفاده همزمان چند وسیله، عملکرد را ارزیابی کنید.
باز بودن همزمان چندین شیر آب
از جمله رایج‌ترین علت های افت فشار پمپ آب در ساختمان، این است که مجموع مصرف همزمان چندین شیر آب از ظرفیت لوله کشی و پمپ در حد تنظیم شده فراتر می‌رود. عبور جریان زیاد از لوله‌های باریک، افت اصطکاکی بیشتری ایجاد میکند و فشار پویا در مصرف‌کننده کاهش می‌یابد.
اگر هنگام انتخاب پمپ آب حداکثر مصرف خود را درنظر نگرفته اید یا منحنی عملکردی آن توان پوشش این دبی را ندارد، مشکل کاهش فشار پمپ آب به خصوص در طبقات بالاتر محسوس خواهد بود. در این وضعیت معمولاً با بسته شدن یکی دو شیر، فشار به حالت عادی برمی‌گردد.
راهکار: فشار آب را ابتدا با یک شیر باز اندازه بگیرید، بعد همین کار را با دو یا سه شیر باز تکرار کنید. اگر افت فشار پمپ آب محسوس بود، طوری برنامه بریزید که موارد پرمصرف (مثل حمام و لباسشویی) همزمان انجام نشوند. سایز لوله اصلی و انشعاب‌ها را چک کنید.
برای حل ریشه‌ای مشکل کاهش فشار پمپ آب خانگی، مقدار دبی پیک را با منحنی پمپ مقایسه نمایید و اگر لازم بود، به فکر خرید بوستر پمپ یا منبع تحت فشار باشید. دریافت مشاوره از کارشناسان آتور صنعت می‌تواند در این مرحله کمک کننده باشد.
مشکل در مخزن آب
خیلی مواقع ایراداتی مربوط به مخزن، علت افت فشار پمپ آب هستند. کاهش سطح آب مخزن، گیرکردن فلوتر یا گرفتگی خروجی و صافی، اجازه نمی‌دهد مقدار کافی آب به پمپ برسد. تشکیل گرداب در سیستم هم باعث هوا افتادن در لوله‌ها می‌شود.
ورود هوا و کاهش غوطه‌وری، افت فشار، صداهای غیرعادی و حتی از بین رفتن پرایم پمپ را به دنبال دارد. تهویه ناکافی هم می‌تواند مکش منفی ایجاد کرده و سرعت ورود آب به مخزن را کم کند. اگر علائمی شامل ایجاد حفره چرخشی روی خروجی، صدای قل‌قل در پمپ و نوسان فشاری که با پر شدن مخزن به حالت عادی برمی‌گردد را مشاهده کردید، احتمالاً علت کاهش فشار پمپ آب خانگی در منبع آب نهفته باشد.
راهکار: سطح آب و عملکرد فلوتر را بررسی نمایید و صافی‌ها را تمیز کنید. مطمئن شوید سطح آب در منبع پایینتر از حد عادی نیست و موانع ضدگرداب یا ورودی زنگوله‌ای رو به پایین در سیستم به کار رفته‌اند. از باز بودن مسیر تهویه مخزن مطمئن شوید. اگر پمپ بالاتر از سطح آب نصب شده، برای افزایش فشار آب آن را در موقعیت مکش غرقابی قرار دهید یا طول و مسیر مکش را تنظیم کنید که فشار ورودی افت نکند.
مشکلات مربوط به اجزای پمپ آب
فرسودگی قطعات پمپ آب
هنگام جستجوی علت افت فشار پمپ آب، مرکز پمپاژ سیستم آبرسانی ساختمان یکی از اولین مواردی است که باید بررسی شود. آسیب‌هایی مثل گرفتگی یا شکستگی بدنه پمپ، چرخش در جهت اشتباه، داغ کردن، خشک کار کردن، گرفتگی مکش و تهویه نامناسب، همه می‌توانند باعث کاهش فشار پمپ آب شوند.
اگر نشانه‌هایی مثل داغ بودن پوسته الکتروموتور پمپ، بوی سوختگی، خاموش و روشن شدن پمپ و پاشیده شدن آب از شیر را مشاهده کردید، حتماً پمپ را بررسی کنید. در چنین شرایطی ست کنترل هم ممکن است هشدار خطای مکش یا فشار ورودی کم صادر کند.
راهکار: پیش از چک پمپ آب، برق را قطع کنید. جریان آزاد ورودی به پمپ را بررسی و گرفتگی‌ها را برطرف کنید، سپس سیستم را مجدداً هواگیری کنید. ولتاژ و جریان ورودی را کنترل نمایید و تهویه اطراف موتور را بهبود دهید.
اگر محافظ حرارتی پمپ عمل کرده، علت آن را پیدا کنید و سیستم را ریست نمایید. اگر هریک از قطعات آسیب دیده یا فرسوده شده باشد، آن را تعویض یا تعمیر نمایید.
خرابی بلبرینگهای پمپ
بلبرینگ‌ها نقش مهمی در ثابت نگه‌داشتن محور پمپ دارند تا پروانه و سیل مکانیکی بدون انحراف کار کنند. ساییدگی، کمبود روانساز یا استفاده از گریس نامناسب، باعث بالا رفتن بی رویه اصطکاک و دما می‌شود و در نهایت، تبدیل به علت افت فشار پمپ آب خواهد شد. اگر یاتاقان پمپ مشکل داشته باشد، دستگاه از محدوده بهینه عملکردش خارج می‌شود و فشار خروجی افت میکند.
نشانه‌هایی مثل زوزه کشیدن، داغ شدن پوسته، لرزش و صدای زیاد، معمولاً حاکی از آن هستند که بلبرینگ پمپ نیاز به بررسی دارد. اگر بلبرینگ مدام خراب می‌شود، یحتمل ناهمترازی وجود دارد یا بار هیدرولیکی بیش از حد تحمل پمپ است.
راهکار: اگر علائمی که نام بردیم را مشاهده کردید برای رفع افت فشار پمپ خانگی، هم‌محوری و سلامت کوپلینگ را بررسی کنید. محور را دستی بچرخانید تا ببینید آیا زبری یا لقی وجود دارد یا خیر. اگر بلبرینگ‌ها داغ بودند یا صدای غیرعادی تولید می‌کردند، آنها را به تراشکار بسپارید تا تعویض و روانکاری شوند.
الکتروموتور و پمپ را طبق تلرانس سازنده مجدداً هم‌محور کنید و پیش از راه‌اندازی، لرزش را دوباره بسنجید. در صورت تداوم حرارت یا لرزش، از تکنسین متخصص کمک بگیرید.
خرابی پروانه پمپ آب
یک علت افت فشار پمپ آب خانگی، ایراد در پروانه یا ایمپلر است. پروانه پمپ به علل مختلفی ممکن است فرسوده، خورده یا مسدود شود و از پس ایجاد فشار تفاضلی مطلوب برنیاید. نفوذ ذرات ساینده مانند شن و رسوبات، فاصله بین پروانه و رینگ سایشی یا محفظه را زیاد می‌کنند و باعث نشت داخلی و افت فشار می‌شوند.
تجمع رسوبات روی پره‌ها هم می‌تواند جریان را محدود کند و باعث کم شدن فشار آب پمپ شود. اگر صدای تق تق از سمت پمپ شنیدید، احتمال کاویتاسیون هم وجود دارد. برای تشخیص اینکه آیا پروانه مشکل دارد یا خیر، فشار و دبی واقعی را با منحنی پمپ مقایسه کنید و پروانه و رینگ سایشی را از نظر سایش یا گرفتگی بررسی نمایید.
راهکار: اگر مشکوکید که خرابی پروانه علت افت فشار پمپ آب باشد، دستگاه را بعد از خاموش و خنک شدن باز کنید و پروانه و محفظه آن را تمیز کنید. در صورت وجود فرسودگی، ایمپلر و رینگ سایشی را تعویض نمایید و خط مکش را شست‌وشو دهید. اگر منبع آب حاوی ذرات ساینده است، صافی یا پیش‌فیلتر مورد تایید سازنده نصب کنید و شرایط منبع را بهبود دهید. پس از اتمام سرویس پمپ آب خانگی و مونتاژ، فشار را با مشخصات سازنده مطابقت بدهید.
رسوب گرفتگی پمپ
وجود رسوبات، شن یا ذرات معلق می‌تواند صافی ورودی را مسدود کند، شیر یکطرفه را گیر بیندازد یا در دهانه ورودی پروانه جمع شود. این وضعیت باعث می‌شود در هر بار عمل کردن پمپ، دبی و فشار افت کند و حجم آب کمتری جابجا شود. علت افت فشار آب پمپ خانگی (به خصوص در بوستر پمپ‌ها) همین انسداد مسیر یا گیر کردن شیر یکطرفه است.
راهکار: صافی ورودی و شیر یکطرفه را باز و تمیز کنید. مطابق دفترچه راهنما، پمپ را باز نمایید و مسیرهای پروانه را پاک‌سازی کنید. خط مکش را پیش از بستن دوباره تمیز کنید. در صورت تکرار مشکل، فیلتراسیون ورودی را اضافه یا ارتقا دهید و مخزن منبع را برای وجود رسوب بررسی کنید.
مشکلات سیستم کنترل و فشار
وقوع هرگونه نقص عملکردی در سیستم ست کنترل، روی فشار و حداقل دبی که پمپ باید تأمین کند اثر می‌گذارد و به همین سبب، می‌تواند علت افت فشار پمپ آب خانگی باشد. تنظیم نادرست فشار قطعی و وصلی جریان (cut-in و cut-off)، گرفتگی مجرای سنسور یا خرابی دیافراگم و کنتاکت‌ها، موجب تأخیر در شروع کار می‌گردد. بالا نرفتن فشار پمپ آب هم می‌تواند به همین دلیل باشد.
تنظیمات نادرست DIP، آلارم‌های قطع و وصل یا فعال شدن حالت جلوگیری از خشک کاری، علائمی مانند فشار ضعیف و توقف‌های پی‌درپی ایجاد می‌کنند.
راهکار: مخزن را تخلیه کنید و پیش‌شارژ را نیم بار کمتر از فشار وصل (کات این، cut in) تنظیم کنید. پس از اتصال مجدد برق، فشارهای وصل و قطع را روی گیج بررسی کنید. لوله حسگر یا کلید فشاری مسدود شده را تمیز یا تعویض کنید. برای ست کنترل الکترونیکی، تنظیمات DIP را مورد بررسی قرار بدهید، آلارم‌ها را برطرف کنید و آستانه دبی را چک نمایید. در صورت عدم حفظ تنظیم فشار پمپ آب خانگی، قطعه معیوب را جایگزین کنید.
ایراد در مخزن تحت فشار
وجود مخزن تحت فشار در سیستم پمپاژ خانگی اصولاً برای جلوگیری از افت فشار است، اما عملکرد نادرست همین بخش می‌تواند علت افت فشار پمپ آب در سیستم باشد. اگر پیش شارژ مخزن به درستی تنظیم نشده یا غشای داخلی‌اش آسیب دیده باشد، حجم مفید آبگیری کمی خواهد داشت. در نتیجه فشار به سرعت افت میکند و پمپ بیش‌ازحد روشن و خاموش می‌شود.
نشانه‌های رایج ایراد در منبع انبساط عبارتند از قطع و وصلی سریع پمپ، نوسان فشار، صدای خفه هنگام ضربه زدن به بدنه مخزن (که یعنی منبع پر از آب شده) یا خروج آب از شیر والف هوا که نشان‌دهنده پارگی دیافراگم است.
راهکار: اگر شک دارید که علت فشار پایین پمپ آب به علت ایراد در منبع انبساط باشد، مخزن را از مدار خارج و کاملاً تخلیه کنید. سپس فشار پیش‌شارژ را با گیج در والف هوا اندازه بگیرید. مقدار آن باید کمی کمتر از نقطه شروع کار پرشر سوئیچ باشد. اگر از والف هوا آب خارج شد، غشا معیوب است.
فشار پیش‌شارژ را نیم بار کمتر از نقطه شروع کار پرشر سوئیچ تنظیم کنید. سپس سیستم را دوباره راه‌اندازی کنید. در صورت پارگی غشا یا عدم نگهداری فشار، مخزن را تعویض کنید و برای جلوگیری از قطع و وصل مکرر، از تناسب ظرفیت مخزن با سیستم اطمینان حاصل کنید.
خرابی پرشر سوییچ
پرشر سوئیچ اگر فشار را اشتباه بخواند یا کنتاکت‌هایش فرسوده شوند، پمپ را به موقع روشن یا خاموش نمی‌کند یا دچار قطع و وصل سریع می‌شود. اگر با وجود افت فشار پمپ آب پرشر سوییچ شروع به کار نمی‌کند، پمپ یکسره می‌شود، فشار بالا و پایین می‌رود و بوی سوختگی به مشام می‌رسد، احتمال دارد دلیل کاهش فشار پمپ آب مربوط به پرشر سوییچ و خرابی کلید اتومات شما باشد.
راهکار: تجهیز را بررسی کنید و اگر کنتاکت‌ها سوخته‌اند، آنها را تمیز یا تعویض کنید. مسیر حسگر را نظافت نمایید. نقطه شروع و اختلاف فشار را مطابق دستور سازنده تنظیم کنید. در مدل‌های مجهز به قطع‌کن فشار پایین، طبق راهنما ریست کنید. در صورت تداوم مشکل، سوئیچ را تعویض کنید.
مشکلات نصب و راه‌اندازی
هوا گرفتن پمپ آب خانگی
اگر در مسیر مکش قفل هوایی در پمپ رخ بدهد که جریان هیدرولیک پروانه را بهم بزند، می‌شود حدس زد که علت افت فشار پمپ آب مربوط به هوا افتادن در سیستم پمپاژ باشد. در این حالت نشانه‌هایی مثل صدای قل قل یا حرکت شبیه غلتیدن ساچمه، نوسان فشار و پاشش همراه با هوا در شیرها رخ می‌دهند.
هوا معمولاً از نشتی‌های مکش، پایین بودن سطح آب منبع یا پس از تخلیه لوله‌ها وارد می‌شود. برای عیب یابی سیستم را هواگیری کنید؛ اگر خروج هوا همراه با بازگشت عملکرد طبیعی بود، مشکل از هواگیری بوده است. تداوم مشکل نشانه نشتی مکش یا مکش ناکافی است.
راهکار: برق را قطع کنید. شیر خروجی را ببندید، مکش را باز کنید، شیر هواگیری پمپ را باز کرده و پوسته پمپ را تا خروج آب بدون حباب پر کنید. سپس شیر را ببندید و پمپ را راه‌اندازی کنید. نشتی‌های مکش را رفع کنید، محل نصب پمپ را تا حد ممکن پایینتر از سطح آب قرار دهید و بر اساس دفترچه سازنده نقاط هواگیری مناسب اضافه کنید.
اشتباه در نصب پمپ آب
خطا در لوله‌کشی مکش می‌تواند پمپ را دچار کم‌آبی و افت هد کند. اشتباهات رایج مسبب بالا نرفتن فشار پمپ آب شامل کوچک بودن قطر لوله مکش، قرار دادن زانویی بلافاصله قبل از ورودی پمپ، استفاده نادرست از تبدیل‌ها، وجود نقاط مرتفع، بستن شیر در مسیر مکش و طول زیاد لوله با افت اصطکاک بالا هستند.
راهکار: لوله مکش را طبق توصیه سازنده اصلاح کنید. قطر مکش را در مسیرهای طولانی افزایش دهید، 5 تا 10 برابر قطر لوله مسیر مستقیم قبل از ورودی ایجاد کنید، زانوها را جابه‌جا کنید یا بچرخانید، تبدیل اکسنتریک را با سطح صاف بالا نصب کنید، نقاط مرتفع را حذف کنید و هرگز در مسیر مکش شیر محدودکننده نگذارید.
در صورت امکان، پمپ را پایینتر از سطح منبع نصب کنید تا NPSH در دسترس افزایش یابد. برای جلوگیری از بروز اشتباه، حتماً پیش از نصب مطمئن شوید که مسیر ورودی مستقیم است، تبدیل اکسنتریک به درستی در جای خود قرار داده شده و NPSH کافی وجود دارد.
عدم تطابق توان پمپ با ساختمان
پمپی که هد یا دبی آن کمتر از نیاز واقعی ساختمان باشد یا بر روی منحنی عملکرد اشتباه انتخاب شده باشد، نمی‌تواند نقطه عملکرد سیستم را به‌درستی پوشش دهد. به همین علت است که روی انتخاب و خرید پمپ آب مناسب برای خانه، تأکید داریم.
اگر علائمی مثل فشار ضعیف در شیرها، افت شدید هنگام باز شدن چند شیر و خاموش شدن مکرر پمپ را مشاهده می‌کنیدو خیلی طول میکشد تا مخزن دوباره پر شود، احتمالاً ظرفیت پمپ شما مناسب ساختمان نیست. پیش از خرید پمپ آب خانگی، بایستی هد و دبی لازم و افت اصطکاک را با فشار ورودی واقع گرایانه درنظر بگیرید. برای این کار می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
فشار خروجی + ارتفاع + افت اصطکاک − فشار ورودی
و نتیجه را با منحنی عملکرد پمپ و نقطه بهره‌وری بهینه مقایسه کنید.
راهکار: برای رفع مشکل افت فشار پمپ آب، شیرهای ایزوله را کامل باز کنید. اتصالات محدودکننده را حذف کنید و مصرف‌های پر فشار را به صورت زمان‌بندی شده انجام دهید. برای راهکار پایدار، از بوستر پمپ چندمرحله‌ای یا پمپ‌های سری و موازی که هد مورد نیاز را در دبی طراحی تأمین می‌کنند استفاده کنید. برای کاهش افت اصطکاک، مسیرهای باریک را بزرگ‌تر کنید و فشار کلید یا درایو را در محدوده منحنی عملکرد تنظیم کنید. پیش از خرید، نقطه عملکرد جدید را با منحنی سازنده تطبیق دهید.
مشکلات برقی
کاهش یا عدم تعادل ولتاژ ورودی، کابل‌کشی طولانی و با مقطع نامناسب، شل شدن اتصالات یا خرابی خازن راه‌انداز و دائم‌کار، همگی توان و سرعت موتور را کاهش می‌دهند. در پمپ‌های بشقابی، افت دور موتور به‌صورت تصاعدی باعث کاهش هد و فشار خروجی می‌شود.
راهکار: بعد از قطع برق تمام اتصالات را محکم کنید، از سیم‌کشی اختصاصی با مقطع مناسب استفاده نمایید و چندراهی یا کابل رابط را حذف کنید. در سیستم سه‌فاز، عدم تعادل را برطرف کرده یا بر اساس استاندارد NEMA توان را کاهش دهید. در سیستم تک‌فاز، خازن معیوب را با نمونه هم‌ظرفیت و هم‌ولتاژ تعویض کنید. اگر ولتاژ ورودی همیشه پایین است، از ترانس بوست یا کنترلر فشار مجهز به اینورتر متناسب با منحنی پمپ استفاده کنید و پس از اصلاح، ولتاژ و جریان را مجدد اندازه‌گیری کنید.
راهکارهای جلوگیری از افت فشار پمپ آب خانگی
انتخاب پمپ متناسب با نیاز واقعی
پیش از اینکه سراغ خرید پمپ آب بروید، نیازهای ساختمان را بسنجید و پمپی انتخاب کنید که از لحاظ دبی و هد، منحنی عملکرد آن نزدیک به نقطه بیشترین راندمان قرار بگیرد. اگر از ست کنترل استفاده می‌کنید، سرعت را طبق مشخصات سازنده بررسی کنید و منحنی پمپ را همراه با مستندات نگه دارید. در مقاله راهنمای جامع و تخصصی انتخاب و خرید پمپ آب خانگی، تمام نکاتی که باید پیش از انتخاب این تجهیز برای خانه بدانید را توضیح داده‌ایم.
استفاده از فشار ثابت
بوستر پمپ‌های دورمتغیر با تنظیم سرعت موتور، فشار خروجی را روی مقدار ثابت نگه می‌دارند و از پایین آمدن آن جلوگیری می‌کنند. این عملکرد در زمان استفاده همزمان چند مصرف‌کننده، فشار آب را پایدار میکند. دستگاه را بر اساس حداکثر دبی مورد نیاز انتخاب کنید تا در اوج مصرف، دوباره با کاهش فشار پمپ آب مواجه نشوید.
حفاظت از بخش مکش پمپ
ورودی پمپ باید فاقد نشتی و با کمترین افت فشار باشد. از قرار دادن زانویی بلافاصله قبل از ورودی خودداری کنید. در صورت نیاز به کاهنده، از نوع غیرمرکزی استفاده کنید تا هوا در لوله جمع نشود. قطر لوله مکش باید برابر یا بزرگ‌تر از قطر ورودی پمپ باشد. در مکش از چاه یا مخزن، شیر یکطرفه نصب کنید.
کنترل سرعت جریان و افت اصطکاک
همانطور که اشاره کردیم، لوله‌های کوچک فشار را محدود می‌کنند و باعث افت فشار پمپ آب خانه می‌شوند. سرعت جریان در لوله‌های مسی برای آب سرد نباید بیشتر از حدود 8 فوت بر ثانیه و برای آب گرم بیش از 5 فوت بر ثانیه باشد. اندازه انشعابات را بر اساس مقررات و استانداردها انتخاب کنید تا افت فشار مجاز رعایت شود.
نگهداری صحیح مخزن تحت فشار و کلید فرمان
در سیستم‌های معمولی، پیش‌بار مخزن را حدود نیم بار کمتر از فشار وصل کلید تنظیم کنید. محدوده‌های رایج برای فشار، حدود 2.2 تا 3.5 و 2.7 تا 4.8 بار هستند. پیش‌بار اشتباه باعث افت فشار، نوسان جریان و روشن‌خاموش شدن مکرر پمپ می‌شود و علت کاهش فشار پمپ آب را هرچه که باشد، تشدید میکند.
جلوگیری از ایجاد گلوگاه در شیرآلات و فیلترها
رسوب و ذرات در آب‌پاش‌ها و سر دوش‌ها، جریان را محدود می‌کنند. این قطعات را تمیز یا تعویض کنید و دبی واقعی را با یک تست زمان‌دار بررسی کنید. برای فیلترها و سختی‌گیرهای مرکزی، قبل و بعد از تجهیز فشارسنج نصب کنید و در صورت افت زیاد، فیلتر را تعویض نمایید یا سایز آن را افزایش دهید.
تنظیم و سرویس شیر فشارشکن (PRV) در آب شهری
اگر شیر فشارشکن دارید، با فشارسنج آن را روی مقدار مناسب کل ساختمان (معمولاً 2 تا 4 بار) تنظیم کنید، مگر اینکه مقررات یا تجهیزات محدودیت دیگری داشته باشند. شیرهای فرسوده که افت فشار زیادی زیر بار دارند را تعویض کنید.
حفظ سلامت برق‌رسانی
افت ولتاژ یا عدم توازن سه‌فاز باعث کاهش گشتاور و سرعت موتور می‌شود و یکی از دلایل کاهش فشار پمپ آب خانگی خواهد بود. ولتاژ را در حین کار اندازه بگیرید، سایز کابل را برای کاهش افت ولتاژ اصلاح کنید و مشکلات توازن را برطرف کنید. در موتورهای تک‌فاز، خازن‌های ضعیف را تعویض کنید.
افزودن مخزن ذخیره کوچک یا افزایش حجم مخزن در نوسان فشار شهری
اگر فشار آب شهری در ساعات اوج مصرف کاهش پیدا میکند، استفاده از یک مخزن ذخیره همراه با بوستر، ورودی پمپ را پایدار نگه می‌دارد و از افت لحظه‌ای فشار جلوگیری میکند. پیش‌بار مخزن را طبق دستورالعمل کنترلر تنظیم کنید.
ثبت مقادیر پایه و پایش دوره‌ای
یک فشارسنج در خروجی پمپ نصب کنید و مقادیر فشار استاتیک، فشار دینامیک در یک یا دو دبی مشخص و ولتاژ کاری را ثبت کنید. پس از هر تغییر، همین اندازه‌گیری‌ها را تکرار کنید تا افت احتمالی فشار سریعاً شناسایی شود.
جمع بندی
شناسایی و رفع علت افت فشار آب پمپ خانگی، درک درستی از عوامل و مشکلاتی می‌طلبد که در درجات مختلفی جریان عملکرد تجهیزات آبرسانی محل را برهم می‌زنند.
وقتی فشار آب پمپ آب خانه کاهش پیدا میکند، باید بررسی ها را به طور مرحله ای آغاز کنید. تطابق ظرفیت پمپ با نیاز واقعی را بسنجید، شرایط مکش و تخلیه را بررسی کنید، عملکرد الکتریکی را تحت بار تست کنید و اجزای جانبی مانند مخزن، شیرها و فیلترها را در وضعیت مناسبی نگه دارید. تشخیص سریع و اقدام هدفمند می‌تواند کارایی مطلوب را بازگرداند و عمر مفید پمپ را افزایش بدهد.
اگر مدام با مشکل افت فشار پمپ آب خانه مواجهید یا قصد ارتقای سیستم آبرسانی خود را دارید، می‌توانید همین امروز با کارشناسان ما تماس بگیرید. ما سیستم شما را ارزیابی می‌کنیم، تجهیزات و پمپ آب خانگی مناسب را پیشنهاد می‌دهیم و اطمینان حاصل می‌کنیم که شبکه آبرسانی شما با فشار پایدار و کارایی بالا کار کند. برای ارتباط با ما می‌توانید فرم صدای مشتریان در سایت را پر نمایید تا با شما تماس بگیریم یا در ساعات اداری (8 تا 18) با شماره 03132004 ارتباط حاصل نمایید.
سؤالات متداول افت فشار پمپ آب خانگی
- علت افت فشار پمپ آب در طبقات بالای ساختمان چیست؟ افزایش ارتفاع، فشار را کاهش می‌دهد. اگر پمپ هد کافی نداشته باشد یا لوله‌ها قطر مناسب نداشته باشند، فشار به طبقات بالا نمی‌رسد. انتخاب پمپ با هد مناسب و کاهش افت لوله‌کشی ضروری است.
- رایج‌ترین دلایل افت فشار پمپ آب خانگی چیست؟ کمبود ظرفیت پمپ، افت ولتاژ، گرفتگی فیلتر یا لوله، نشتی‌ها، تنظیم نبودن کلید فشار، و مشکلات مخزن یا ست کنترل از عوامل رایج هستند. تشخیص مرحله‌ای هر بخش، علت اصلی را مشخص و رفع میکند.
- هواگرفتگی پمپ آب چه علائمی دارد و چطور برطرف می‌شود؟ صدای غیرعادی، لرزش و خروج آب همراه هوا نشانه هواگرفتگی است. معمولاً به دلیل نشتی مکش یا خالی شدن لوله‌ها رخ می‌دهد. برای رفع، پمپ را هواگیری و نشتی‌ها را در مسیر مکش برطرف کنید.
- چه مشکلاتی در مخزن آب می‌تواند افت فشار ایجاد کند؟ پارگی دیافراگم، کاهش پیش‌بار، نشتی بدنه یا اتصالات، و نصب نادرست باعث افت فشار می‌شود. بررسی پیش‌بار با گیج و بازبینی مخزن در حالت بدون فشار، راه تشخیص و تعمیر مشکل است.
- چگونه می‌توان از افت فشار پمپ آب خانگی پیشگیری کرد؟ انتخاب پمپ مناسب، نصب صحیح، نگهداری منظم مخزن و کلید فشار، جلوگیری از گرفتگی لوله‌ها و فیلترها، و حفظ سلامت برق‌رسانی، اصلی‌ترین روش‌ها هستند. پایش دوره‌ای فشار با گیج افت احتمالی را به‌موقع نشان می‌دهد.
