راهنمای کامل نصب پمپ آب خانگی با مخزن ذخیره

دسترسی به آب در ساختمان‌های مسکونی بایست پیرو معیارهای خاصی باشد تا در عوض فراهم آوری آسایش، مخل آرامش نشود. نصب پمپ آب خانگی با مخزن ذخیره، آب تمیز را با فشار مناسب در همه ساعات روز و به خصوص برای طبقات بالا تأمین می‌کند.

لازمه عملکرد صحیح سیستم پمپاژ و آبرسانی خانه، این است که نصب پمپ آب با مخزن به درستی انجام شود. در ظاهر این پروسه ساده به نظر می‌رسد اما نادیده گرفتن نکات ریز و فنی می‌تواند در پرفرمنس کلی سیستم و بازدهی آن در آینده اشکال ایجاد کند.

در این مقاله از آتور صنعت، با آموزش نصب پمپ آب خانگی با مخزن ذخیره و تجهیزات جانبی سیستم پمپاژ همراه شما خواهیم بود. اگر اجزای سیستم را تهیه کرده‌اید، توصیه می‌کنیم تا این مقاله را مطالعه نفرموده‌اید دست به کار نصب نشوید.

 

آماده سازی سیستم پمپاژ آب ساختمان

پیش از ورود به مرحله نصب پمپ آب خانگی، باید از چندین مورد در ارتباط با میزان مصرف، نوع سیستمی که در لوله کشی به کار رفته و میزان فشاری که ساختمان تحملش را دارد، اطمینان حاصل کنید. به این منظور، بررسی کنید که:

• نیاز واقعی ساختمان شما به آب چقدر است؟
• الگوی مصرف روزانه در چه وضعیتی قرار دارد و چه موارد خاصی هستند که مصرف بیشتری دارند (مثل آبیاری فضای سبز)؟
• آیا لوله‌‎های ساختمان نوسازند و در وضعیت خوبی به سر می‌برند یا سیستم آبرسانی نیاز به بازبینی دارد؟

این ارزیابی به انتخاب نوع و ظرفیت درست کمک می‌کند تا نصب پمپ آب با مخزن یا بدون آن متناسب با شرایط انجام بگیرد.

 

گردآوری ابزار و ملزومات

پیش از آغاز نصب پمپ آب خانگی باید تمام تجهیزات و ابزار لازم را آماده کنید. وجود همه وسایل از همان ابتدا، زمان اجرا را کوتاه‌تر کرده و جلوی توقف‌های بی‌مورد را می‌گیرد. معمولاً آماده سازی ابزارهای زیر برای آماده سازی جهت نصب پمپ آب به همراه منبع ذخیره کافی خواهد بود.

• آچارهای مناسب؛
• اتصالات لوله مطابق با نوع پمپ انتخابی؛
• نوار تفلون برای آب‌بندی اتصالات رزوه‌ای؛
• لوله‌کشی PVC یا فلزی متناسب با سیستم؛
• لوله‌بر؛
• پیچ‌گوشتی؛
• تستر ولتاژ؛
• چسب یا سیلانت برای لوله‌های PVC؛
• سیم و اتصالات برق در صورت نبود همراه پمپ؛
• تجهیزات ایمنی مانند دستکش و عینک.

 

بررسی تجهیزات موردنیاز برای نصب پمپ آب خانگی

سیستم پمپاژ شما شامل چندین بخش اصلی می‌شود که هریک را باید به درستی و متناسب با کاربردهای خود انتخاب کنید. اولین مورد در این پروسه، پمپ شماست. 

پمپ‌های خانگی شامل پمپ بشقابی، پمپ جتی، محیطی یا بوستر پمپ برای مصارفی چون پر کردن مخزن بالا، آبیاری باغچه، افزایش فشار در آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی و دیگر نیازهای مشابه طراحی می‌شوند. 

در هنگام برنامه ریزی برای نصب پمپ آب با مخزن، مطمئن شوید که طراحی سیستم با نیاز واقعی شما همخوانی دارد. پمپی با توان یا ظرفیت نامتناسب، یا کلاً از پس تأمین نیاز مصرف برنمی‌آید یا بیش از حد به سیستم فشار می‌آورد و آسیب جدی به لوله کشی و تجهیزات می‌زند.

معیارهای انتخاب پمپ آب خانگی

• قدرت پمپ (برحسب اسب بخار یا کیلووات) مشخص می‌کند پمپ تا چه اندازه توانایی پمپاژ آب را دارد. برای مصارف خانگی رایج، پمپ‌هایی با توان 0.5 تا 1.5 اسب بخار معمولاً کفایت می‌کنند. در مواردی که نیاز به پمپاژ در ارتفاع یا مسافت بیشتر است، باید سراغ توان‌های بالاتر رفت.
• هد مورد نیاز، یا همان اختلاف ارتفاع منبع تا بالاترین نقطه مصرف، یکی از مهم‌ترین پارامترهاست. پمپ باید توانایی غلبه بر این اختلاف ارتفاع را داشته باشد. همیشه پمپی انتخاب کنید که هد نهایی آن، حداقل ده متر از نیاز واقعی بیشتر باشد. مثلاً اگر هد مورد نیاز 50 متر است، پمپ انتخابی باید حدود 60 متر هد داشته باشد.
• دبی یا نرخ جریان آب نیز عاملی کلیدی است. برای مصارف خانگی معمول، دبی در حدود 200 لیتر بر دقیقه کافی به نظر می‌رسد. البته بسته به تعداد واحدها یا همزمانی مصرف، این عدد باید تنظیم شود.

بازه توان مناسب برای نصب پمپ آب خانگی

در اغلب خانه‌ها، محدوده توان مناسب برای نصب پمپ آب خانگی با مخزن بین نیم تا دو اسب بخار تعریف می‌شود. این بازه، رایج‌ترین انتخاب برای خانه‌های تک‌واحدی است که شامل تأمین آب از منبع زمینی، استفاده در سیستم آبیاری یا تقویت فشار در طبقات مختلف می‌شود. 

برای بازه‌های رایج به تفکیک موقعیت‌های مصرف، پمپ‌هایی در حدودی که ذکر کرده‌ایم مناسب خواهند بود.

راه‌اندازی خانگی	بازه توان (اسب بخار)	توضیحات
تک الی 2 واحدی (1 تا 2 حمام)	نیم تا یک اسب	رایج‌ترین انتخاب؛ پمپ 1 اسب مناسب عمق 80 تا 110 متری است.
2 تا 4 واحدی	1 تا 1.5 اسب	توانایی تأمین دبی و هد متوسط برای چندین خروجی یا آبیاری سبک.
ساختمان‌های بلندتر	1.5 تا دو اسب	برای فشار بالاتر، حجم بیشتر یا چاه‌های عمیق؛ متداول در کاربردهای مسکونی.

در هر سه حالت، طراحی دقیق سیستم و انتخاب متناسب پمپ نقش تعیین‌کننده‌ای در پایداری عملکرد، مصرف انرژی و دوام سیستم دارد.

منبع ذخیره آب

بعد از پمپ، منبع ذخیره مهمترین بخش سیستم آبرسانی ساختمان است. این مخزن به عنوان بافر عمل می‌کند، فشار را یکنواخت نگه می‌دارد، از تجهیزات محافظت می‌کند و ذخیره اضطراری در اختیارتان می‌گذارد. برای این منظور باید سراغ مخازنی با گنجایش و ابعاد استاندارد بروید.

انواع مختلفی از مخزن آب موجود هستند که بسته به میزان نیاز، شرایط محیط و محلی که برای نصب پمپ آب خانگی با مخزن درنظر گرفته‌اید، می‌توانید سراغ مدل مطلوب بروید. میان گزینه‌های متداول برای مصارف خانگی، مخازن پلی‌اتیلن به‌خصوص مدل‌های چندلایه با پوشش ضد UV به دلیل وزن پایین، کیفیت فود گرید و مقاومت در برابر خوردگی و ایمنی بیشتر پیشنهاد می‌شوند. 

اگر دوام و استحکام برای شما اولویت دارد، پلی‌اتیلن با دانسیته بالا (HDPE) سه یا چهار لایه انتخاب مناسبی است. ظرفیت مخزن را باید بر اساس مصرف روزانه 200 لیتر به ازای هر نفر به‌علاوه یک ذخیره اضافه انتخاب کنید. به طور معمول حجم بین یک تا 1.5 برابر مصرف روزانه کفایت می‌کند.

در جدول زیر می‌توانید با توجه به تعداد نفرات و واحدهای ساختمان، برآورد کنید که برای خرید مخزن آب بایستی چه گنجایشی را در نظر بگیرید.

تعداد نفرات	مصرف تقریبی روزانه (لیتر/روز)	ظرفیت پیشنهادی مخزن (لیتر)
1–2	200 تا 400	500 تا 800
3–4	600 تا 800	1,000 تا 1,500
5–6	1,000 تا 1,200	1,500 تا 2,000
7–8	1,400 تا 1,600	2,000 تا 3,000

هوزینگ

در بسیاری از مناطق، آب شهری حاوی ذرات ریز، رسوبات و ناخالصی‌های مختلف است. برای جلوگیری از ورود این مواد ناخواسته به آب مصرفی خانه و محافظت از پمپ در برابر ذرات ساینده، استفاده از فیلتراسیون ضروریست تا به قطعات پایین دست آسیب نرسد. 

مرحله بعد استفاده از کربن فعال (چه به‌صورت بلاک و چه گرانول) برای بهبود طعم، حذف کلر و کاهش ترکیبات آلی است. در بخش ایمنی میکروبی، فیلترهای UV یا سرامیکی هم کاربرد دارند تا باکتری‌ها و انگل‌ها غیرفعال شوند. در صورت سختی بالای آب، نرم‌کننده‌های تبادل یونی یا سیستم اسمز معکوس (RO) مؤثرند، هرچند RO معمولاً برای نقاط مصرف خاص به‌کار می‌رود. 

در همه موارد، حتماً از فیلترهایی استفاده کنید که دارای گواهی معتبر مانند NSF یا IAPMO هستند و ظرفیتشان متناسب با دبی پمپ انتخاب شده باشد.

منبع تحت فشار

اگر ساختمان شما بیشتر از سه طبقه داشته باشد، باید منبع تحت فشار را هم به ستاپ نصب پمپ آب خانگی با مخزن ذخیره اضافه کنید. این تجهیز آب را تحت فشار در خود نگهداری می‌کند و فشار کلی شبکه را بالا می‌برد. به این ترتیب با جلوگیری از روشن و خاموش شدن‌های سریع، طول عمر پمپ را افزایش می‌دهد. 

بیشتر سیستم‌های امروزی از منابع دیافراگمی یا تیوپی استفاده می‌کنند که آب و هوا را جدا نگه می‌دارند و عملکرد یکنواخت‌تری دارند. انتخاب منبع باید متناسب با دبی پمپ، تنظیمات کلید فشار (مثلاً 30/50 psi) و میزان ذخیره عملی یا همان Drawdown انجام شود. تعداد واحدهای ساختمان معیار تعیین ظرفیت است. برای انتخاب حدودی گنجایش موردنظر، می‌توانید سراغ بازه‌های زیر بروید:

• 1 تا 3 واحد: 8 تا 50 لیتر
• 4 تا 7 واحد: 50 تا 60 لیتر
• 8 تا 10 واحد: 60 تا 80 لیتر
• 10 تا 16 واحد: 80 تا 100 لیتر
• 16 تا 24 واحد: 100 تا 120 لیتر

برای ساختمان‌های زیر سه طبقه می‌توان به جای منبع تحت فشار از ست کنترل هوشمند استفاده کرد که حفاظت‌های لازم را دارد و در بسیاری از موارد جایگزین منبع انبساط می‌شود.

ست کنترل

ست کنترل بر اساس فشار، سطح یا جریان، پمپ را روشن و خاموش می‌کند و هم بهره‌وری را بالا می‌برد و هم از پمپ محافظت می‌کند. اجزای این بخش شامل کنترلر (مبتنی بر رله یا میکروپروسسور)، سنسورهای فشار یا سطح، کنتاکتور یا رله قدرت و سیستم‌های حفاظتی مثل اضافه‌بار، اتصال کوتاه و خشک کاری هستند. 

مدل‌های پیشرفته‌تر حتی آلارم یا امکان مانیتورینگ از راه دور هم دارند. انتخاب ست کنترل باید متناسب با نوع پمپ، محدوده فشار مورد نظر، قابلیت تنظیم و سطح حفاظت داخلی آن باشد تا هم کاربری آسان و هم اطمینان بالا حاصل شود.

کلید اتومات

کلید اتومات پمپ وظیفه دارد فشار، جریان یا سطح آب در مخزن را پایش کند و بر همین اساس پمپ را روشن یا خاموش نماید. زمانی که یک شیر باز می‌شود، کلید اتومات پمپ را فعال کرده و پس از رسیدن به فشار یا سطح مطلوب، آن را خاموش می‌کند. 

انواع رایج اتوماتیک سوییچ عبارتند از:

• پرشر سوییچ: این نوع کلید اتومات تغییر فشار را تشخیص می‌دهد و فرمان روشن یا خاموشی صادر می‌کند.
• کلید جریان: حرکت آب را حس می‌کند و بر اساس آن پمپ را کنترل می‌کند.
• فلوتر یا شناور: سطح آب مخزن را اندازه‌گیری و متناسب با تغییر سطح، پمپ را فعال یا غیرفعال می‌کند.
• کنترلرهای الکترونیک پیشرفته: ترکیبی از حسگر فشار و جریان که علاوه بر جلوگیری از خشک‌کار شدن، عملکرد بهینه‌تری فراهم می‌کنند.

شیر یکطرفه

شیر یکطرفه (چک‌ ولو) یکی از قطعات کلیدی در سیستم‌های پمپاژ است که جلوی برگشت جریان آب را می‌گیرد و فقط اجازه عبور آن را در یک جهت مشخص می‌دهد. این قطعه در نصب پمپ آب خانگی، برای جلوگیری از برگشت فشار به پمپ اهمیت دارد. ساختار آن شامل بدنه، درپوش، دیسک (که ممکن است به شکل صفحه یا توپ باشد) و مکانیزم باز و بسته‌شونده است. در کاربردهای خانگی، دو نوع رایج شیر یکطرفه به‌کار می‌رود:

• نوع لغزشی (sliding): دیسک با فشار آب به جلو حرکت می‌کند و جریان را عبور می‌دهد. با قطع جریان، به عقب بازمی‌گردد و مسیر را می‌بندد. این مدل به‌دلیل ابعاد کوچک، نصب ساده و کاربرد گسترده در نصب پمپ آب خانگی با مخزن رایج است.
• نوع سوییینگ (swing): دیسک به‌صورت لولایی باز و بسته می‌شود. برای سیستم‌هایی با دبی بالاتر یا قطر لوله بزرگ‌تر مناسب است و بیشتر در نصب پمپ آب با مخزن‌های حجیم‌تر دیده می‌شود.

پنج راهی

پنج‌راهی یا سه‌راهی، فیتینگی است که برای تجمیع اتصالات پمپ آب به کار می‌رود. این قطعه اغلب از جنس برنج ساخته می‌شود و به پمپ، مخزن تحت‌فشار، کلید اتوماتیک، مانومتر و مسیر مصرف متصل می‌شود. استفاده از پنج‌راهی در نصب پمپ آب خانگی برای کاهش نوسانات فشار، تسهیل در عیب‌یابی و نظم در چیدمان اتصالات موثر است.

در زمان انتخاب، به مواردی مثل کیفیت آلیاژ (برنج مرغوب)، ابعاد مناسب با فضای نصب، تحمل فشار تا حدود 16 بار و عدم وجود شکستگی یا ایراد رزوه‌ها توجه ویژه داشته باشید.

بررسی لوله کشی ساختمان

در مراحل آماده سازی برای نصب پمپ آب با مخزن ذخیره در خانه، بایستی وضعیت لوله‌کشی را به‌صورت کامل بررسی کنید. نشتی‌های قابل مشاهده، اتصالات زنگ‌زده یا لوله‌هایی که دچار افتادگی هستند باید شناسایی شوند. شیرهای قطع و وصل باید روان عمل کنند و آب‌بندی کامل داشته باشند. لوله‌های اصلی و شاخه‌های فرعی نیز از نظر جنس و سایز باید با استانداردهای لازم مطابقت داشته باشند. 

در بازدید اولیه، معمولاً از چک‌لیست‌هایی استفاده می‌شود که ارزیابی خطوط آب، شیرهای اطمینان فشار و اتصالات مربوط به تجهیزات مصرفی را پوشش می‌دهد. در ساختمان‌های قدیمی که ممکن است لوله‌کشی گالوانیزه یا چدنی داشته باشند، احتمال وجود رسوب و افت فشار بالاست. در چنین شرایطی پیش از اقدام به نصب پمپ آب خانگی، باید خطوط را کامل بررسی کنید و در صورت لزوم، به فکر تعویض لوله‌ها و اتصالات فرسوده باشید.

الزامات قطر لوله و طراحی مسیرها از عوامل تعیین‌کننده در عملکرد صحیح پمپ هستند و باید نکات زیر را در رابطه با آنها به خاطر بسپارید.

• قطر لوله با پورت پمپ برابر یا بزرگ‌تر باشد: لوله‌کشی در بخش مکش و تخلیه باید با قطر ورودی و خروجی پمپ هم‌سایز یا یک سایز بزرگ‌تر انتخاب شود تا از افت فشار و داغ‌شدن پمپ جلوگیری شود.
• افزایش قطر در مسیرهای طولانی: اگر از لوله 1 و 1/4 اینچ به‌جای 1 اینچ استفاده کنید، تا 77٪ جریان بیشتری در همان طول لوله قابل انتقال خواهد بود.
• بهینه‌سازی جریان مکش: مسیر مکش پمپ باید کوتاه، مستقیم و بدون انحنا و بازویی باشد. بهترین حالت، وجود حداقل 5 تا 10 برابر قطر لوله به‌صورت خط صاف پیش از ورودی پمپ است تا تلاطم و سایش داخلی به وجود نیاید.
• توازن بین هزینه و فشار: برای انشعاب‌های نهایی، بسیاری از تجهیزات خانگی با لوله‌های نیم‌اینچ نیز به‌خوبی کار می‌کنند. استفاده هدفمند از این سایز باعث کاهش تأخیر در رسیدن آب و صرفه‌جویی در هزینه‌های لوله‌کشی می‌شود.

جانمایی محل نصب پمپ آب و مخزن آب

در فرآیند نصب پمپ آب خانگی، انتخاب محل نصب بر کارایی، دوام و عملکرد کل سیستم تأثیر می‌گذارد. این محل باید خشک، دارای تهویه مناسب و به دور از رطوبتی باشد که می‌تواند موجب خوردگی یا آسیب به الکتروموتور پمپ شود. موقعیت‌هایی مانند زیرزمین، اتاق تاسیسات یا فضای پارکینگ انتخاب‌های مناسبی هستند، به شرط آنکه دست‌کم یک متر فضای آزاد در اطراف پمپ برای دسترسی تعمیراتی در نظر گرفته شود. نصب پمپ در فضاهای تنگ و محدود، فرآیند سرویس را دشوار و در مواقعی غیرممکن می‌کند.

پایه‌ نصب پمپ آب خانگی باید کاملاً صاف، مستحکم و ترجیحاً بتنی باشد. این نوع سطح از لرزش‌های مخرب جلوگیری می‌کند، تراز پمپ و منبع را حفظ نموده و استهلاک اجزا را به حداقل می‌رساند. دسترسی آسان به برق و اتصال ایمن به مدار اختصاصی با ارت مناسب هم باید در همین نقطه تأمین شده باشد.

در نصب پمپ آب خانگی، محل استقرار باید تا جای ممکن به منبع آب نزدیک باشد تا مکش پمپ با افت حداقلی انجام شود. این کار باعث تسهیل پر شدن اولیه، کاهش مصرف انرژی و عملکرد روان‌تر پمپ خواهد شد.

محل قرارگیری مخزن هم باید روی سطحی تراز و محکم مثل بتن یا بستر کوبیده‌شده باشد که بتواند وزن مخزن را بدون نشست یا تغییر شکل تحمل کند. بهتر است این محل به گونه‌ای انتخاب شود که دسترسی دوره‌ای برای بررسی و سرویس‌دهی آسان باشد. تا حد امکان جای منبع آب را در نقطه‌‎ای انتخاب کنید که از تابش نور طبیعی یا مصنوعی به دور باشد تا جلبک و باکتری داخل مخزن رشد نکند.

اگر موقعیت زمین اجازه می‌دهد یا می‌توانید پشت بام را برای نصب مخزن آب درنظر بگیرید، ارتفاع نسبت به پمپ باعث می‌شود بخشی از فشار آب توسط گرانش زمین تأمین شود. در چنین مواقعی حتی اگر برق قطع یا پمپ خاموش باشد، جریان محدود اما قابل استفاده‌ای روانه شیرهای خانگی خواهد شد.

آماده سازی تجهیزات الکتریکی و عایق بندی

در فرآیند نصب پمپ آب خانگی با مخزن، تغذیه الکتریکی باید از طریق یک مدار مجزا انجام شود. ولتاژ این مدار بر اساس مدل پمپ، 115 یا 230 ولت است و باید دارای ارت استاندارد و فیوز محافظ مناسب باشد. استفاده از سیم‌کشی مشترک یا کابل‌های نامناسب باعث گرم شدن بیش از حد، قطع مکرر جریان یا حتی خطر آتش‌سوزی می‌شود.

در انتخاب کابل، قطر (گِیج) سیم اهمیت حیاتی دارد. راهنمای سازنده مشخص می‌کند که چه سایزی مناسب است. استفاده از کابل نازک، افت ولتاژ، فشار بر موتور و نهایتاً خرابی زودرس ایجاد می‌کند. تمام کابل‌کشی‌ها باید از درون داکت یا لوله محافظ عبور داده شوند (چه از نوع فلزی، چه PVC) تا در برابر ضربه یا رطوبت مقاوم باشند.

در صورت عبور کابل از محیط‌های مرطوب یا مجاورت مخزن، باید از اتصالات خاص مانند کیت‌های اتصال واترپروف، ترمینال حرارتی یا باکس‌های ضدآب استفاده کنید. اتصالات متداول مانند وایر نات در این شرایط قابل اطمینان نیستند و ممکن است در گذر زمان باعث قطع اتصال یا نشتی جریان شوند.

در مدل‌های تک‌فاز، ولتاژ 230 ولت به‌صورت دو فاز گرم (L1 و L2) به پمپ می‌رسد که باید به پایانه‌های صحیح متصل شود و اتصال ارت به‌شکل ایمن برقرار باشد. هرگونه اشتباه در سیم‌کشی می‌تواند باعث آسیب مستقیم به موتور یا خطر برق‌گرفتگی شود.

برای حفاظت الکتریکی در نصب پمپ آب خانگی، استفاده از یک باکس کنترل یا رله محافظ هم ضروری است. هنگام استفاده از محافظ خطراتی مثل اضافه‌بار، اتصال کوتاه، نوسانات ولتاژ، قطع یا عدم تعادل فاز و حتی خشک کاری تا حدی مرتفع می‌شوند. برخی باکس‌های پیشرفته حتی دارای نمایشگر خطا، حافظه ثبت وقایع و تایمر راه‌اندازی مجدد هستند که امنیت و کارایی سیستم را در بلندمدت تضمین می‌کنند.

 

 نقشه نصب پمپ آب خانگی با مخزن ذخیره

برای نصب پمپ آب با مخزن، شبکه لوله‌کشی باید بر اساس نقشه‌ای مشخص انجام شود تا جریان آب به‌شکل کنترل‌شده و بدون اختلال در کل واحدها توزیع شود. در تصویر زیر، یک طرح نمونه برای نصب پمپ آب خانگی با مخزن را مشاهده می‌کنید که می‌تواند به عنوان پایه اولیه درک ساختار سیستم عمل کند.

اما صرف تکیه بر شماتیک نصب پمپ آب خانگی آماده یا طرح‌های اینترنتی کافی نیست. پیش از اجرای نصب پمپ آب خانگی با مخزن، لازم است با یک متخصص مشورت کنید تا محل قرارگیری دقیق پمپ، مخزن، فیلترها، کلیدها و فاصله‌های ایمن بین اجزا مشخص شود. 

مراحل نصب پمپ آب خانگی با مخزن

لوله کشی ورودی آب شهری

لوله‌کشی ورودی از شبکه آب شهری باید با دقت اجرا شود. پیش از نصب پمپ آب خانگی، مسیر لوله‌کشی را از محل اتصال به شبکه شهری تا بالاترین مصرف‌کننده در ساختمان بررسی کنید. ارتفاع استاتیک آب یا خروجی مخزن، ارتفاع بالاترین شیر آب، و طول مسیر لوله را ثبت کنید. 

برای اطمینان از سلامت سیستم، فشار را تست کرده یا دست‌کم با گیج نشتی‌ها را چک کنید. لوله‌های زنگ‌زده یا آسیب‌دیده را تعویض کرده و مسیر را از هرگونه رسوب، شن و زنگ‌زدگی پاکسازی نمایید. حتی نشتی‌های بسیار جزئی در مسیر مکش هم می‌تواند پرایمینگ را مختل کرده و عملکرد پمپ را کاهش بدهد.

پس از نصب کنتور آب، هوزینگ فیلتر را قرار دهید تا ذرات معلق و شن موجود در آب شهری وارد پمپ یا مخزن نشوند. از این نقطه، لوله‌کشی به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود:

• مسیر بای‌پس: این مسیر اجازه می‌دهد در مواقع خاموش بودن پمپ، آب شهری با فشار کم به طبقات منتقل شود. برای جلوگیری از بازگشت جریان، یک شیر یکطرفه در این مسیر قرار دهید.
• مسیر ورود به مخزن: جریان آب به مخزن هدایت می‌شود. روی هر دو مسیر شیر فلکه نصب کنید تا در زمان تعمیرات بتوانید سیستم را بخش‌بندی و کنترل نمایید.

برای مسیر مکش، ابتدا لوله‌کشی را آماده کنید. لوله مکش باید کوتاه، مستقیم و بدون پیچ‌وخم باشد، و حداقل هم‌قطر یا بزرگ‌تر از ورودی پمپ انتخاب شود. استفاده از ریداکتور اکسنتریک با سطح صاف در بالا کمک می‌کند تا هوا در مسیر جمع نشود. تمام اتصالات را با دقت و آب‌بندی مناسب ببندید؛ نشت هوای هرچند جزئی در این بخش، توان مکش را کاهش می‌دهد.

در لوله‌کشی مخزن ذخیره و پمپ آب انتخاب شیر یکطرفه مناسب اهمیت دارد. اگر پمپ بالاتر از سطح آب نصب شده، در پایین‌ترین نقطه مکش و زیر سطح آب، از شیر یکطرفه فنردار یا فوت‌والو استفاده کنید تا پمپ هوا نکشد. در سیستم‌هایی که پمپ با سرعت بالا قطع می‌شود، استفاده از شیر یکطرفه لولایی توصیه نمی‌شود، چون می‌تواند ضربه قوچ ایجاد کند.

نصب هوزینگ

برای نصب صحیح هوزینگ، یک بخش مستقیم و افقی از لوله اصلی را انتخاب کنید. واحد فیلتراسیون سیستم آبرسانی ساختمان باید ترجیحاً بلافاصله بعد از کنتور یا شیر اصلی و پیش از پمپ قرار بگیرد. هوزینگ را با براکت مخصوص روی دیوار یا سطح عمودی مستحکم نصب کنید. فضای کافی برای تعویض کارتریج فیلتر در آینده را فراموش نکنید.

ابتدا آب را از ورودی اصلی قطع کنید و با باز کردن شیرهای نزدیک، فشار خط را تخلیه کنید. بخشی از لوله را به‌اندازه‌ای که برای نصب هوزینگ لازم است، با کاتر ببرید. در صورت استفاده از چند فیلتر متوالی (مثل فیلتر شنی و کربنی)، فضای بیشتری در نظر بگیرید.

تمام قطعات (اتصالات، سه‌راهی‌ها، شیرها، هوزینگ) را پیش از نصب نهایی، به‌صورت خشک چک کنید تا از انطباق درست آن‌ها اطمینان حاصل شود. اتصالات دنده‌ای را با نوار تفلون و بدون اعمال فشار بیش‌از‌حد محکم کنید. معمولاً نیم تا سه‌چهارم دور با آچار کفایت می‌کند. اتصال بیش‌از‌حد می‌تواند به بدنه هوزینگ آسیب برساند.

نصب مخزن ذخیره آب

برای نصب اصولی مخزن ذخیره، ابتدا باید یک پایه‌ی محکم، صاف و کاملاً تمیز برای آن آماده شود. اگر قرار است  مخزن روی زمین نصب شود، یا باید از یک صفحه بتنی حداقل 8 سانتی‌متر استفاده شود یا یک بستر فشرده‌شده از شن شکسته یا خاک کوبیده به همین ضخامت. سطح زیر مخزن باید کاملاً تراز و عاری از سنگ‌ریزه یا زائده‌های تیز باشد تا بدنه مخزن آسیب نبیند. در مورد مخزن‌های بزرگ اتمسفریک با ظرفیت 500 تا 10 هزار لیتر و بیشتر، استفاده از فونداسیون بتنی الزامی‌ست.

محل نصب باید به نحوی انتخاب شود که هم به تجهیزات اطراف دسترسی داشته باشید و هم ظاهر ساختمان یا محوطه دچار آشفتگی نشود. وجود فضای کافی اطراف مخزن برای شست‌وشو، سرویس یا دسترسی به اتصالات بعدی ضروری‌ است. در فضاهای باز، قرار دادن مخزن در سایه یا استفاده از پوشش مناسب به کاهش رشد جلبک و آسیب ناشی از نور مستقیم خورشید کمک می‌کند.

برای پر کردن مخزن، یک خط ورودی دائمی و با قطر کافی باید نصب کنید که بتواند ظرف 8 ساعت مخزن را کامل پر کند. خروجی سرریز باید از بالای مخزن گرفته شود و طوری هدایت شود که به پایه‌ی نصب آسیبی وارد نیاید. استفاده از مسیر تهویه روی درب یا بخش فوقانی مخزن نیز ضروری‌ست تا در هنگام خالی شدن، خلأ داخل مخزن باعث گیر کردن جریان نشود.

نصب پمپ آب

مکان نصب پمپ آب خانگی باید خشک، دارای تهویه مناسب، با دسترسی آسان و تا حد ممکن به منبع آب نزدیک انتخاب شود. پمپ را روی یک سطح محکم و تراز نصب کنید تا دستگاه هنگام کار دچار ارتعاش بیش از حد نشود.

برای اتصال ورودی، از لوله‌ای با قطر داخلی صاف، بدون نشتی و به طول کم استفاده کنید. حداقل یک متر فاصله مستقیم تا ورودی پمپ در نظر بگیرید (یا معادل 3 تا 5 برابر قطر لوله). در بخش خروجی، برای جلوگیری از برگشت آب شیر یکطرفه را نصب کنید. بعد از آن هم شیر فلکه‌ای درنظر بگیرید تا هنگام تعمیرات یا تست، بتوان پمپ را از شبکه جدا کرد. تمامی اتصالات باید با نوار تفلون یا چسب رزوه کاملاً آب بندی شوند.

اتصال انشعابات پنج راهی

برای کاهش حجم اتصالات و یکپارچه‌سازی مسیرهای کنترلی، از قطعات منیفولد پنج‌راهی یا سه راهی استفاده می‌شود. این قطعه به‌گونه‌ای طراحی شده که بتوانید از یک بلوک به چند مسیر مختلف مانند گیج فشار، کلید اتومات، اتصال به پمپ و ورود از مخزن انشعاب بدهید.

در زمان نصب پمپ آب، ابتدا همه شیرها و اتصالات را خشک روی پنج راهی قرار بدهید تا هم فاصله مشخص شود و هم زاویه قرارگیری تنظیم گردد. روی هر اتصال یا خروجی، برچسب مشخصی نصب کنید و روی آن بنویسید به کدام بخش مربوط می‌شود تا در زمان سرویس یا عیب‌یابی، به‌راحتی بتوان عملکرد هر بخش را شناسایی کرد.

نصب شیر اتومات و فلوتر

برای نصب شیر اتومات ابتدا آن را روی خط خروجی پمپ، ترجیحاً روی سه‌راهی خروجی یا نزدیک مخزن فشار نصب کنید. استفاده از نوار تفلون باکیفیت برای آب‌بندی رزوه‌ها الزامی است تا از نشتی جلوگیری شود و اتصال محکم بماند.

برای سیم‌کشی، ابتدا برق را از تابلو قطع کنید و فشار باقی‌مانده در سیستم را تخلیه کنید. درپوش پرشر سوئیچ را باز کنید. معمولاً دیاگرام سیم‌کشی داخل آن وجود دارد. سیم‌های ورودی برق را به ترمینال‌های L1/L2 و سیم‌های خروجی به سمت پمپ را به ترمینال‌های T1/T2 متصل کنید. اتصال سیم ارت به پیچ سبز رنگ هم ضروری است. 

پس از اتمام سیم‌کشی، درپوش را مجدد ببندید، برق را وصل کرده و چندبار کلید را بزنید تا مطمئن شوید فشار قطع و وصل در محدوده تنظیم‌شده عمل می‌کند.

نصب فلوتر

باید فلوتر را داخل مخزن نصب کنید. می‌توانید از براکت، گیره یا اتصالات رزوه‌ای برای نصب آن در ارتفاع مناسب استفاده کنید تا سطح ایمن آب را به‌درستی تشخیص بدهد. محل نصب باید طوری باشد که فلوتر به دیواره یا لوله‌ها برخورد نکند و فضای کافی برای حرکت آزادانه داشته باشد.

نکات مهم سیم‌کشی:

• فلوترها معمولاً به‌صورت نرمال باز (NO) یا نرمال بسته (NC) عرضه می‌شوند. انتخاب حالت بستگی به این دارد که بخواهید پمپ هنگام پایین آمدن سطح آب روشن شود (NC) یا زمانی که آب به سطح بالا رسید، خاموش شود (NO).
• فلوتر را به‌صورت سری با مدار فرمان یا کنتاکتور پمپ ببندید تا هنگام فعال‌شدن، جریان برق پمپ را قطع کند.
• در محیط‌های مرطوب یا زمانی که فلوتر توان عبور جریان کامل را ندارد، حتماً از رله یا کنتاکتور استفاده شود تا فشار الکتریکی مستقیماً روی فلوتر وارد نشود. استفاده از کنتاکتور با کلیدهای دیجیتال، برای کنترل جریان‌های بالا، راهکار پیشنهادی کارشناسان ماست.

نصب مخزن تحت فشار

اگر سیستم پمپاژ شما به مخزن تحت فشار نیاز دارد، یک مرحله دیگر در پروسه نصب پمپ آب خانگی خواهید داشت.

موقعیت ایده‌آل برای نصب منبع انبساط، درست بعد از خروجی پمپ است تا پیش از انشعاب به سایر مصرف‌کننده‌ها قرار بگیرد. برای اتصال، از سه‌راهی مخصوص مخزن (Tank Tee) روی خط خروجی پمپ استفاده کنید تا بتوانید به‌طور هم‌زمان، مسیر مخزن، خط مصرف، کلید اتومات و شیر اطمینان یا تخلیه را به آن وصل کنید. این سه‌راهی‌ها معمولاً چند پورت رزوه‌ای برای نصب تجهیزات جانبی مثل مانومتر، کلید فشار و شیر ایمنی دارند.

تمام اتصالات رزوه‌ای را با نوار تفلون با کیفیت و خمیر رزوه آب‌بندی کنید. هنگام سفت‌کردن دقت کنید که بیش‌ازحد فشار نیاورید تا رزوه‌ها یا دهانه مخزن آسیب نبیند.

اگر از مخزن دیافراگمی یا تیوپی استفاده می‌کنید (که در سیستم‌های جدید رایج است)، پیش از پر شدن با آب، فشار هوای داخل مخزن را تنظیم کنید. این فشار باید حدود 0.2 بار کمتر از فشار شروع پمپ باشد. مثلاً برای مخزنی با بازه 2 تا 5 بار، فشار اولیه هوا باید روی 2 بار تنظیم شود.

هواگیری پمپ آب

هواگیری پمپ آب یا پرایمینگ، مرحله‌ای حیاتی در راه اندازی پمپ آب خانگی و به خصوص برای پمپ‌های بشقابی است. قبل از اینکه پمپ را روشن کنید، درپوش مخصوص هواگیری را بردارید و محفظه پمپ را تا لبه با آب پر کنید. این کار باعث می‌شود پمپ در لحظه روشن‌شدن دچار خشک کاری نشود. 

برای مدل‌های جت پمپ یا محیطی، هواگیری معمولاً لازم نیست چون به گونه‌ای طراحی شده‎اند که اتوماتیک پرایمینگ را انجام می‌دهند.

پس از اطمینان از هواگیری، برق پمپ را وصل کنید و عملکرد آن را دقیق بررسی کنید. طی چند ثانیه، باید جریان یکنواختی از خروجی پمپ شروع به حرکت کند. در این حین، وجود هریک از موارد زیر را چک کنید:

• صدای غیرعادی یا لرزش بیش‌ازحد
• نشتی در اتصالات یا بدنه
• فشار و دبی پایدار
• صحت عملکرد سیکل‌های روشن و خاموش (در پمپ‌های فشاری)

در صورت مشاهده هرگونه مشکل، بلافاصله پمپ را خاموش کرده، اتصالات را بررسی و در صورت نیاز مجدداً آب‌بندی یا سفت کنید.

راه اندازی و تست پمپ آب

در این مرحله باید از صحت عملکرد مکانیکی و الکتریکی، تراز بودن پمپ، عدم وجود فشار مکانیکی روی اتصالات و نبود نشتی اطمینان حاصل کنید. تأسیسات برقی باید طبق نقشه سیم‌کشی، به‌درستی نصب شده، ارت مناسب داشته باشند و در صورت امکان، مقاومت عایقی تجهیزات هم بررسی شود.

دفترچه راهنمای پمپ و نقشه اجرایی سیستم را مرور کنید. مطمئن شوید تمام افراد ساکن و کسانی که با پمپ آب سروکار خواهند داشت، با مراحل ایمن‌سازی برق و تجهیزات (مانند قفل‌ تگ یا Lockout/Tagout) آشنا هستند.

شیر ورودی را باز کنید تا منبع ذخیره پر شود. منتظر بمانید تا سطح آب به مقدار مطلوب برسد. سپس شیر ورودی را ببندید و فشار هوای مخزن را با فشارسنج بررسی نمایید. خط مکش پمپ و توری ورودی را کامل شست‌وشو دهید تا هرگونه رسوب یا ذرات باقی‌مانده پاک شود.

برای تست فشار حداکثری، ابتدا شیر خروجی را بسته نگه دارید و پمپ را برای چند ثانیه روشن کنید. فشار ایجادشده باید در محدوده تعریف‌شده پمپ باشد. با کمک گیج فشار روی خط مکش و تخلیه، عملکرد را اندازه‌گیری و تأیید کنید. سپس شیر خروجی را به‌آرامی باز کنید و ببینید آیا جریان آب به‌صورت پیوسته و بدون توقف یا لرزش برقرار می‌ماند یا خیر.

در گام بعد، فشار خروجی، دبی واقعی و توان مصرفی را با مشخصات درج‌شده توسط سازنده مقایسه کنید. اگر نمودار عملکرد پمپ (Pump Curve) در دسترس است، نتایج را روی آن ثبت کرده و اطمینان حاصل کنید که پمپ در نزدیکی نقطه‌ی بیشترین راندمان (BEP) کار می‌کند.

در پایان، پس از تأیید تمامی مقادیر (فشار، دبی، جریان برق، دما)، این اطلاعات را ثبت کنید و عملکرد تمامی تجهیزات کنترلی، حفاظتی و ایمنی را مجدداً بررسی نمایید تا سیستم به‌طور کامل و استاندارد وارد مدار شود.

 

آیا نصب پمپ آب خانگی بدون مخزن ممکن است؟

شماری از مشتریان ما به دلایل مختلفی مثل کمبود جا یا با تصور صرفه جویی در هزینه، تصمیم می‌گیرند پمپ آب را بدون مخزن ذخیره و مستقیم به لوله کشی شهری متصل نمایند. از لحاظ عملی نصب پمپ آب بعد از کنتور و بدون استفاده از مخزن امکان پذیر است، اما موانع قانونی و فنی متعددی به همراه دارد. 

در این شیوه، خروجی آب شهری مستقیماً وارد پمپ می‌شود و سپس به شبکه داخلی ساختمان هدایت می‌گردد. به ظاهر روش ساده‌ای است که نیاز به تجهیزات جانبی را حذف می‌کند و هزینه اولیه را کاهش می‌دهد، اما وقتی دقیق تر بنگرید متوجه مشکلات این روش خواهید شد. 

اولاً نبود مخزن ذخیره و منبع انبساط باعث می‌شود پمپ برای هر بار باز و بسته شدن شیر آب وارد مدار شود. نتیجه این است که فشار خروجی پیوستگی لازم را ندارد، تغییرات فشار در شیرها محسوس خواهد بود و مصرف انرژی نیز بالاتر می‌رود چون پمپ مدام در حال استارت و استاپ است.

دوم، آبی که در این روش به ساختمان شما وارد می‌شود، همان آب لوله کشی خیابان و یحتمل حاوی مواد زاید و آسیب زاست. این مسئله هم ریسک‌هایی متوجه سلامتی افراد خانه می‌کند و هم روی عملکرد پمپ آب خانگی تأثیر می‌گذارد.

سوم اینکه با نصب پمپ آب بدون مخزن، عمر مفید الکتروموتور پمپ به دلیل سیکل‌های روشن و خاموش متعدد کاهش پیدا می‌کند. نوسان فشار باعث آسیب‌پذیری بیشتر لوله‌کشی و شیرآلات خواهد شد.

مشکل فنی بعدی این است که وقتی مخزن ذخیره وجود نداشته باشد، در زمان افت فشار آب شهری یا قطع موقت جریان برق شما به آب دسترسی نخواهید داشت. سوای ایرادهای عملیاتی که این روش دارد، نصب پمپ آب روی لوله کشی شهری باعث می‌شود در زمان عملکرد پمپ آب شما، فشار آب همسایگان در شعاع چند متری افت کند که از دید اداره آب و فاضلاب، ایراد قانونی داشته و می‌تواند شما را مشمول جریمه نماید. 

توصیه حرفه‌ای کارشناسان ما این است که نصب مستقیم به کنتور انجام نشود. راهکار استاندارد، استفاده از پمپ به همراه مخزن تحت فشار یا مخزن ذخیره مناسب است.

 

جمع بندی 

آماده سازی و اجرای صحیح هر تجهیزی، سلامت و عملکرد مناسب آن در طولانی مدت را تضمین می‌کند. در این راهنما، تمام نکاتی که باید درباره نصب پمپ آب خانگی به همراه مخزن ذخیره بدانید را بررسی کردیم و توضیح دادیم که برای آماده سازی تجهیزات باید چه روندی را درپیش بگیرید.

نصب پمپ آب خانگی با منبع ذخیره اگر درست انجام نشود یا طبق طراحی غیراصولی انجام بگیرد، هم به سرمایه شما آسیب خواهد زد و هم در طولانی مدت ریسک صدمات ناشی از رطوبت، مشکلات الکتریکی را خواهید داشت. اگر مطمئن نیستید که بتوانید تمامی مراحل نصب پمپ آب خانه را به درستی انجام بدهید، توصیه می‌کنیم از تکروی خودداری فرمایید و از یک تکنسین کمک بگیرید.

اگر خواهان مشاوره تخصصی برای خرید پمپ آب یا منبع انبساط هستید و سؤالاتی در ارتباط با فرایند نصب دارید، می‌توانید با کارشناسان واحد پشتیبانی ما در تماس باشید. کافیست باکس تماس با ما در زیر همین مقاله را پر کنید تا با شما تماس حاصل نماییم، یا در ساعات اداری 03132004 را شماره گیری فرمایید.

 

سؤالات متداول نصب پمپ آب خانگی با مخزن ذخیره یا تانکر

1. چه حجمی از مخزن ذخیره برای یک واحد مسکونی کافی است؟ برای یک واحد مسکونی معمولی، مخزن ذخیره‌ای با حجم حدود 500 تا 10 هزار لیتر کافی است. این ظرفیت امکان تأمین آب در زمان قطع شبکه یا مصرف ناگهانی بالا را فراهم می‌کند.
2. پمپ آب باید قبل از مخزن نصب شود یا بعد از آن؟ پمپ باید بعد از مخزن نصب شود. ابتدا آب وارد مخزن می‌شود و سپس پمپ از آن تغذیه کرده و آب را با فشار به سیستم مصرفی ارسال می‌کند؛ این ترتیب عملکرد پایدارتر و ایمن‌تری دارد.
3. آیا نصب منبع تحت فشار در کنار پمپ ضروری است؟ نصب منبع تحت فشار در کنار پمپ ضروری نیست، اما اگر تعداد طبقات ساختمان شما بیشتر از 3 طبقه است، توصیه می‌شود. این مخزن از روشن‌ و خاموش‌ شدن مکرر پمپ جلوگیری کرده، فشار سیستم را پایدار نگه می‌دارد و عمر پمپ را افزایش می‌دهد.
4. چگونه از هواگیری صحیح سیستم بعد از نصب اطمینان حاصل کنیم؟ پس از هواگیری، باید پمپ به‌سرعت و بدون صدای خالی یا نوسان کار کند، فشار به‌درستی بالا برود و جریان آب یکنواخت باشد. وجود لرزش، صدا یا قطع و وصل فشار نشانه‌ی هواگیری ناقص است.
5. آیا می‌شود پمپ آب را مستقیم به کنتور وصل کرد؟ بله، نصب پمپ مستقیم به کنتور ممکن است، اما توصیه نمی‌شود. این کار هم غیرقانونی است و هم باعث نوسان فشار، استهلاک سریع پمپ و کارکرد ناپایدار سیستم می‌شود. استفاده از مخزن و مسیر مستقل بین کنتور و پمپ ضروری است.
6. چه نکاتی در لوله‌کشی بین مخزن و پمپ باید رعایت شود؟ مسیر بین مخزن و پمپ باید کوتاه، مستقیم و هم‌سطح یا کمی پایین‌تر از ورودی پمپ باشد. از شیر یک‌طرفه، صافی، و لوله مناسب استفاده شود و اتصالات کاملاً آب‌بندی و بدون نشتی باشند تا مکش بهینه انجام شود