برخلاف روش‌های سنتی غرقابی، امروزه در اکثر اراضی کشاورزی از سیستم های آبیاری تحت فشار بهره گرفته می‌شود. در این روش، از پمپ آبیاری تحت فشار برای آبرسانی به سطح خاک یا ریشه با فشار معین و از طریق شبکه آبیاری قطرهای یا بارانی استفاده می‌شود. انواع پمپ های آبیاری تحت فشار، آب را در کل شبکه به جریان می‌اندازند تا با غلبه بر گرانش و اصطکاک، تمام طول مزرعه را طی کند و با فشار و دبی یکسان به همه نقاط برسد.
بسته به گستردگی مزرعه، نوع هد و دبی موردنیاز و عوامل محیطی، انواع مختلفی از پمپ های آبیاری تحت فشار به کار گرفته می‌شوند.
اگر به فکر تهیه پمپ آبیاری تحت فشار هستید و تنوع پمپ‌ها شما را سردرگم می‌کند، همراه ما باشید. در این راهنما، آتور صنعت رایج‌ترین انواع پمپ های آبیاری تحت فشار را بررسی می‌کند و بهترین برندهای هر نوع را معرفی می‌نماید.
آبیاری تحت فشار چیست؟
سیستم آبیاری تحت فشار یکی از روش‌های پیشرفته در آبرسانی به گیاهان است که آب را با فشار کنترل‌شده و از طریق یک شبکه بسته، مستقیماً به پای گیاهان می‌رساند یا روی آنها می‌پاشد. برخلاف سیستم‌های آبیاری با جریان ثقلی، در این روش تامین فشار کاملاً وابسته به پمپ های آبیاری تحت فشار است. پمپ‌ها در سیستم آبیاری تحت فشار نقش اساسی دارند، چون نیروی لازم برای غلبه بر جاذبه زمین و اصطکاک داخل لوله‌ها را ایجاد می‌کنند و آب را با سرعت و یکنواختی به تمام نقاط زمین کشاورزی می‌رسانند، حتی اگر زمین پستی بلندی داشته باشد.
انواع پمپهای آبیاری تحت فشار
در پمپ آبیاری تحت فشار از انواع مختلفی از پمپ‌ها استفاده می‌شود که هرکدام بسته به شرایط منبع آب، میزان دبی مورد نیاز و فشار مطلوب انتخاب می‌شوند. نوع پمپ انتخاب‌شده تأثیر زیادی بر بهره‌وری سیستم، هزینه‌های اجرایی و عمر مفید تجهیزات خواهد داشت.
در این بخش با پرکاربردترین پمپ های آبیاری تحت فشار آشنا می‌شویم و خصوصیات هریک را بررسی می‌کنیم. به علاوه، برای هر دسته یکی از بهترین مدل‌های آتور شاپ را پیشنهاد می‌دهیم تا کار شما برای انتخاب و خرید پمپ آبیاری تحت فشار تسهیل شود.
پمپهای گریز از مرکز (افقی یا انتهایی)
مناسب برای آب‌های سطحی، فشار متوسط و دبی بالا؛ نیازمند پرایمینگ.
پمپ سانتریفیوژ یکی از رایج‌ترین انتخاب‌ها برای منابع آب سطحی مثل رودخانه، کانال، استخر یا چاه کم‌عمق (حداکثر تا حدود 7–8 متر مکش) هستند. معمولاً بدنه این نوع پمپ های آبیاری تحت فشار از چدن یا استیل ساخته می‌شود. ظرفیت پمپهای سانتریفیوژ بسیار متنوع است؛ مدل‌های سبک کار ظرفیتی حدود حدود 10 متر مکعب بر ساعت دارند و در مدل‌های بزرگ کشاورزی، ظرفیت چندصد متر مکعب در ساعت هم دیده می‌شود.
این پمپ‌ها معمولاً دبی متوسط تا بالا را در فشار متوسط (حدود 2 تا 7 بار) تامین می‌کنند. بیشتر آنها نیاز به پرایمینگ یا هواگیری اولیه دارند، خصوصاً زمانی که منبع آب پایین‌تر از پمپ قرار گرفته باشد.
از جمله بهترین برندهای پمپ سانتریفیوژ برای آبیاری تحت فشار می‌توانیم به مارک‌های ایتالیایی سیستما، پمپ سانتریفیوژ لوارا و پدرولا، پمپ سانتریفیوژ پمپیران و پمپهای گریز از مرکز KSB تولید آلمان اشاره کنیم.
مدل پیشنهادی: پمپ سانتریفیوژ زمینی 0/75 کیلووات سیستما ایتالیا Sistema TCB 100
پمپ سانتریفیوژ سیستما مدل Sistema TCB 100، با 12 ماه گارانتی و 5 سال خدمات پس از فروش در آتورشاپ قابل تهیه است. این پمپ تکفاز، با قدرت 1 اسب بخار و ولتاژ 230 ولت کار می‌کند و برای پمپاژ آب و مایعات تمیز در سیستم‌های آبیاری تحت فشار بسیار مناسب خواهد بود. این پمپ خروجی 2 اینچی دارد، تا دمای 90 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند و در کشاورزی، گلخانه و باغبانی قابل استفاده است.
- حداکثر دبی / آبدهی: 21 متر مکعب در ساعت / 350 لیتر بر دقیقه
- توان اسمی: 1 اسب بخار / 0.75 کیلووات
- حداکثر هد / ارتفاع: 13 متر
- نوع موتور: تکفاز
پمپهای شناور
ایده‌آل برای چاه‌های عمیق، عملکرد بی‌صدا، بدون نیاز به هواگیری
این پمپ‌ها کاملاً در آب غوطه‌ور می‌شوند و معمولاً برای چاه‌های عمیق یا مخازن بزرگ استفاده می‌شوند. پمپ و موتور در یک محفظه ضد آب و اغلب از جنس استنلس‌استیل قرار دارند. پمپ شناور نیاز به هواگیری ندارد و از آنجایی که به جای مکش آب آن را به بیرون هل می‌دهد، بازدهی بالایی دارد.
پمپ های آبیاری تحت فشار شناور در انواع مختلف با قطرهای 4، 6 و 8 اینچ برای چاه‌ها و با توان‌های گوناگون عرضه می‌شوند و توانایی پمپاژ آب از عمق‌های بسیار زیاد (تا 100 تا 600 متر) با دبی‌های متنوع را دارند. عملکرد بی‌صدا، خنک‌کاری مستقیم موتور و اشغال حداقل فضا در سطح زمین از دیگر مزایای آنهاست.
پمپ های شناور سیستما، لوارا، پمپ های برند لئو، ابارا و پدرولا از جمله بهترین مارک های پمپ برای آبیاری تحت فشار هستند. اگر به دنبال محصولات وطنی هستید، می‌توانید پمپ شناور اسپیکو و پمپیران را نیز درنظر داشته باشید.
مدل پیشنهادی: الکتروپمپ شناور استیل 2 اینچ 86 متری لئو LEO 4XRm 10/13-2.2
الکتروپمپ شناور استیل LEO 4XRm 10/13-2.2 یک پمپ تکفاز قدرتمند با توان 2.2 کیلووات و ولتاژ 220ولت است که برای پمپاژ سیالات غیرخورنده و آبیاری از منبع چاه عمیق مناسب خواهد بود. این پمپ با پروانه‌ای از جنس پلاستیک مهندسی POM و خروجی 2 اینچ، توانایی انتقال 240 لیتر در دقیقه تا ارتفاع 86 متری را دارد. موتور این پمپ با دور 2900 دور بر دقیقه، کلاس عایق F و حفاظت IP68 ارائه می‌شود. دقت داشته باشید که این مدل پمپ لئو، باید برای انتقال آب تمیز و عاری از ذرات ساینده به کار برود.
- حداکثر دبی / آبدهی: 240 لیتر بر دقیقه
- توان اسمی:2 کیلووات
- حداکثر هد / ارتفاع: 88 متر
- نوع موتور: تکفاز
پمپهای طبقاتی چندمرحله‌ای
مناسب فشار بسیار بالا
این مدل هم نوعی از پمپ گریز از مرکز است که داخل آن، چندین پروانه به‌صورت متوالی در یک بدنه قرار گرفته‌اند و هر مرحله فشار آب را افزایش می‌دهد. به‌این‌ترتیب، می‌توانند فشار خروجی بسیار بالایی (مثلاً تا 100–200 متر یا 300 –600 PSI) تولید کنند، بدون اینکه دبی کاهش یابد. این مدل‌ها به‌صورت افقی یا عمودی موجودند و در بسیاری از سیستم‌های آبیاری تحت فشار کاربرد دارند. برای دستیابی به فشار بیشتر، می‌توانید این پمپ‌ها را به صورت موازی یا سری به عنوان بوستر نیز به کار بگیرید.
برای خرید بهترین برندهای پمپ طبقاتی می‌توانید سراغ برندهای پنتاکس، لوارا، پمپ های ابارا و برند آلمانی DAB بروید. انواع پمپ طبقاتی سیستما سری MRVX و پمپ طبقاتی لئو نیز برای سیستم آبیاری تحت فشار مناسبند.
مدل پیشنهادی: الکتروپمپ طبقاتی عمودی استیل لئو LEO EVP 6H-8
الکتروپمپ طبقاتی لئو سری LEO EVP با بدنه استیل 304، گزینه‌ای ایده‌آل برای انتقال آب با فشار بالاست. این پمپ با حداکثر دبی 10.5 متر مکعب در ساعت و هد 103 متر، برای سیالات تمیز و عاری از ذرات معلق طراحی شده است. حداکثر فشار خروجی 10.3 بار و دمای مجاز سیال تا 60 درجه سانتی‌گراد بوده و برای کاربری‌های متوسط با نیاز به فشار بالا مناسب است.
- حداکثر دبی / آبدهی:5 متر مکعب در ساعت ( 175 لیتر در دقیقه)
- حداکثر هد / ارتفاع: 103 متر آب
- حداکثر فشار خروجی:3 بار
- حداکثر دمای سیال: 60 درجه سانتی‌گراد
بوستر پمپ
برای افزایش فشار در لوله‌کشی موجود
برخلاف پمپهای اصلی که آب را از منبع بالا می‌کشند، انواع بوستر پمپ برای افزایش فشار در سیستم لوله‌کشی طراحی شده‌اند. این مدل‌ها معمولاً از نوع گریز از مرکز و گاهی چندمرحله‌ای هستند و در مسیر لوله نصب می‌شوند. توانایی آنها در افزایش فشار معمولاً بین 1.4 تا 5.5 بار است و دبی متناسب با دبی اصلی سیستم تنظیم می‌شود.
بسیاری از این پمپهای بوستر قابلیت هواگیری اتومات دارند یا به کلید فشار مجهز هستند که امکان عملکرد خودکار را فراهم می‌کند. زمانی که فشار پمپ اصلی یا منبع شهری برای نواحی خاص مثل سیستم‌های بارانی یا ارتفاعات کافی نباشد، از پمپهای بوستر استفاده می‌شود. این پمپ‌ها کم‌حجم، نصب آسان و کنترل دقیق فشار را فراهم می‌کنند. اگر خواهان افزایش فشار انواع پمپ آبیاری تحت فشار هستید، بوسترپمپ های پنتاکس و بوستر پمپ داب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
نکات مهم در انتخاب پمپ آبیاری تحت فشار
یک پمپ مناسب، ضمن تامین آب مورد نیاز، مصرف انرژی و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد. برای انتخاب درست پمپ آبیاری تحت فشار باید به چند نکته مهم توجه داشته باشید که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
1. ویژگی‌های منبع آب
منبع آبی که قصد آبکشی از آن را دارید، نقش اصلی را در انتخاب پمپ آبیاری تحت فشار ایفا می‌کند.
نوع منبع آب:
- آب‌های سطحی معمولاً به پمپ سانتریفیوژ نیاز دارند که نزدیک منبع نصب می‌شود و یحتمل نیاز به شیر یک‌طرفه و صافی ورودی داشته باشد.
- برای آبکشی از چاه‌های عمیق به پمپهای شناور یا طبقاتی احتیاج است، چون عمق سطح آب زیاد می‌شود.
- برای چاه کم‌عمق یا حوضچه‌ها (کمتر از 7 تا 8 متر) پمپهای سانتریفیوژ خودمکش مناسب‌اند.
کیفیت آب (ذرات، رسوبات، خاصیت خورندگی)
- اگر آب تمیز باشد، پمپهای استاندارد قابل استفاده هستند.
- برای آب شن یا ذرات معلق دارد، بایست سراغ پمپ‌هایی با طراحی مخصوص سیالات ساینده بروید؛ مانند پمپ‌هایی با پروانه نیمه‌باز یا قطعات مقاوم در برابر سایش.
2. الزامات هیدرولیکی (دبی و فشار)
- دبی موردنیاز (ظرفیت پمپ): مجموع دبی موردنیاز توسط تمام نازل‌ها، قطره‌چکان‌ها یا آبپاش‌هایی که به‌طور همزمان کار می‌کنند، محاسبه می‌شود. دبی پمپ مناسب آبیاری تحت فشار باید با این نیاز برابر یا کمی بیشتر باشد و در نقطه راندمان بهینه (BEP) عمل کند.
- هد دینامیکی کل (TDH): ارتفاع عمودی انتقال آب از پایین‌ترین سطح منبع تا بالاترین نقطه سیستم آبیاری را شامل می‌شود، به‌علاوه افت فشار ناشی از اصطکاک در لوله‌ها، اتصالات، فیلترها و آبپاش‌ها را نیز باید لحاظ کرد. عواملی مثل قطر و طول لوله‌ها، جنس آنها و سرعت جریان، بر TDH تأثیر دارند.
فشار لازم در دورترین یا مرتفع‌ترین نازل هم باید درنظر گرفته شود (مثلاً 2 تا 4 بار برای اسپرینکلر و 0.5 تا 1.5 بار برای قطرهای). اگر TDH کمتر از حد واقعی محاسبه شود، فشار کافی تأمین نخواهد شد. اگر بیشتر برآورد شود، پمپ بزرگ‌تر از حد نیاز انتخاب می‌شود که هم گران‌تر است و هم انرژی بیشتری مصرف می‌کند.
3. نوع منبع تغذیه و راندمان انرژی
نوع برق و بهره‌وری مصرف انرژی از عوامل مهم در عملکرد پمپ های آبیاری تحت فشار هستند. عموماً منابع برق سیستم آبرسانی تحت فشار در مزارع شامل موارد زیر می‌شوند:
- برق شهری: توان الکتروموتور باید با نوع برق موجود تطبیق داشته باشد (مثلاً 230 ولت تکفاز یا 400 ولت سه‌فاز). پمپهای سه‌فاز برای توان‌های بالا کارایی بهتری دارند.
- موتوری (دیزلی یا بنزینی): انواع موتور پمپ برای مناطق دور از شبکه برق یا کاربردهای قابل‌حمل مناسب‌اند.
راندمان انرژی: موتورهای پربازده (مثلاً با استاندارد IE3 یا IE4) در کاهش هزینه‌های بلندمدت بسیار مؤثرند. پمپی انتخاب کنید که در نزدیکی نقطه بیشینه راندمان خود کار کند. پمپهای مجهز به درایور فرکانس متغیر (VFD) نیز با تنظیم دور موتور بر اساس نیاز لحظه‌ای، مصرف انرژی را بهینه می‌کنند.
4. دوام و نگهداری
دوام پمپ و سهولت تعمیر و نگهداری، در هزینه‌های بلندمدت تأثیر زیادی دارند. اگر آب حاوی ذرات ساینده است، باید پمپ‌هایی که بدنه آنها از مواد مقاومی مثل چدن ساخته شده برگزینید و پروانه‌های سرامیکی یا چدنی را انتخاب نمایید. برای آب‌های با کیفیت پایین، متریال‌هایی مانند استیل ضد زنگ یا پلیمرهای مهندسی مناسب هستند.
دقت داشته باشید که امکان بازبینی، تعمیر یا تعویض قطعات پمپ باید آسان باشد. دسترسی به قطعات یدکی نیز برای کاهش زمان توقف سیستم حیاتی است.
چطور فشار کاری در پمپ های آبیاری تحت فشار را محاسبه کنیم؟
برای تعیین فشار کاری مناسب، باید نوع سیستم آبیاری، طول شبکه لوله‌کشی و عملکرد مورد انتظار از پمپ آبیاری تحت فشار مشخص باشد. میزان فشار کاری پرکاربردترین روش‌های خروجی در پمپ های آبیاری تحت فشار در این حدود هستند.
- آبیاری قطرهای: این سیستم‌ها فشار کمی لازم دارند و معمولاً بین 0.5 تا 1.5 بار کفایت می‌کند.
- آبیاری بارانی (اسپرینکلر): برای توزیع یکنواخت آب، به فشار بیشتری نیاز است (حدود 2 تا 5 بار).
- آبیاری بارانی (گان): فشار لازم در این سیستم‌ها بیشتر است، گاهی حتی 6 تا 10 بار یا بیشتر.
مقدار فشار و دبی خروجی باید به‌اندازه‌ای باشد که زمین به‌خوبی آبیاری شود؛ نه غرقاب شود که فیزیک خاک را برهم بزند و نه خشک بماند. این توازن، کلید کارکرد صحیح سیستم آبیاری است.
قیمت پمپ های آبیاری تحت فشار
با توجه به میزان فشار لازم و گستردگی شبکه آبیاری، هزینه تهیه و سرویس پمپ های آبیاری تحت فشار در سطوح متغیری تعیین می‌شوند. علاوه بر آن، انتخاب برند و نوع متریال بدنه و ایمپلر نیز روی قیمت پمپ کشاورزی اثر خواهد گذاشت. با توجه به مقیاس کارکردی، می‌توانید انتظار قیمت‌های زیر را برای خرید پمپ آبیاری داشته باشید.
- قیمت پمپ سانتریفیوژ (گریز از مرکز)
- مدل‌های کوچک (مثلاً 0.5 تا 3 اسب بخار): از حدود 2 میلیون تومان تا 15 میلیون تومان.
- مدل‌های متوسط و بزرگ (کشاورزی، 3 اسب بخار به بالا): از حدود 15 میلیون تومان تا بالای 100 میلیون تومان.
- قیمت پمپ شناور: از حدود 7 میلیون تا بالای 120 میلیون
- قیمت پمپ طبقاتی فشار قوی: از حدود 11 میلیون تا بالای 90 میلیون
- قیمت بوستر پمپ: از 7 میلیون تا 20 میلیون (بسته به قدرت)
برای اطلاع دقیق از قیمت انواع پمپ آبیاری تحت فشار و خرید اینترنتی پمپ کشاورزی، می‌توانید از طریق مسیرهای ارتباطی با واحد فروش آتورصنعت در تماس باشید.
جمع بندی
سرمایه گذاری روی انواع پمپ آبیاری تحت فشار، در بلند مدت می‌تواند روی بازدهی کل مزرعه و راندمان تولید اثر بگذارد. سوای هزینه اولیه که برای خرید پمپ آبیاری تحت فشار صرف می‌کنید، به مرور زمان مخارج دیگری از جمله مودیفای‌های لازم برای دسترسی به بازدهی مطلوب و سرویس یا تهیه قطعات یدکی نیز در انتظار شما خواهند بود. بنابراین بایستی نوع پمپ مناسب سیستم آبیاری خود را بشناسید و با آگاهی انتخاب نمایید تا متضرر نشوید.
در این راهنما، کوشیدیم تا بهترین انواع پمپ برای سیستم آبیاری تحت فشار را بررسی کنیم و نمونه‌هایی از بهترین مارک پمپ آبیاری کشاورزی را نیز معرفی نماییم. اگر برای خرید پمپ مناسب خواهان مشاوره تخصصی هستید تا تجهیزاتی مطابق با فشار کاری موردانتظار تهیه نمایید، می‌توانید با کارشناسان ما در بخش پشتیبانی و فروش تماس حاصل نمایید.
سؤالات متداول
آیا پمپ سانتریفیوژ برای آبیاری قطرهای مناسب است؟
بله، پمپ سانتریفیوژ معمولاً برای آبیاری قطرهای مناسب است، به شرطی که هد و دبی آن با نیازهای سیستم (فشار پایین و دبی متوسط) مطابقت داشته باشد و فشار اضافی آن توسط شیرهای تنظیم فشار کنترل شود.
چگونه هد و دبی پمپ مناسب برای مزرعه را محاسبه کنیم؟
برای محاسبه هد و دبی، باید کل دبی مورد نیاز تمام اسپرینکلرها یا تیپ‌ها را جمع زده و هد کل دینامیکی (TDH) را محاسبه کنید؛ TDH شامل اختلاف ارتفاع، افت فشار اصطکاکی در لوله‌ها و اتصالات، و فشار کاری لازم برای تجهیزات خروجی است.
آیا می‌توان از پمپ شناور برای پمپاژ آب از رودخانه استفاده کرد؟
بله، می‌توان از پمپ شناور برای پمپاژ آب از رودخانه استفاده کرد، به شرطی که پمپ در عمق کافی غوطه‌ور شود و برای مقابله با شن، ماسه و ذرات معلق احتمالی در آب رودخانه طراحی شده باشد.
تفاوت اصلی بین پمپهای تک مرحله‌ای و چند مرحله‌ای چیست؟
پمپهای تک مرحله‌ای از یک پروانه برای ایجاد فشار استفاده می‌کنند و برای هد و فشار کمتر مناسب‌اند، اما پمپهای چند مرحله‌ای دارای چندین پروانه سری هستند که فشار را به صورت متوالی افزایش داده و برای کاربردهای با هد و فشار بالا استفاده می‌شوند.
در مناطقی که برق نداریم، بهترین پمپ برای آبیاری کدام است؟
برای آبیاری در مناطق بدون برق، موتور پمپهای دیزلی یا بنزینی بهترین گزینه هستند چون مستقل از شبکه برق عمل می‌کنند و راه‌حل‌های پرتوان و قابل حملی را ارائه می‌دهند.
برای آب‌های حاوی شن و ماسه چه نوع پمپی توصیه می‌شود؟
برای آب‌های حاوی شن و ماسه، پمپ‌هایی با پروانه‌های نیمه‌باز یا بسته خاص (مانند پروانه‌های ضد سایش) و جنس‌های مقاوم به سایش (مانند چدن مقاوم به سایش یا استیل خاص) توصیه می‌شوند که ذرات جامد را بدون گرفتگی یا سایش شدید عبور دهند.
آیا می‌توان پمپ آبیاری را به سیستم اتوماسیون متصل کرد؟
بله، اکثر پمپهای آبیاری مدرن را می‌توان به سیستم‌های اتوماسیون (مانند کنترل‌کننده‌های مرکزی، سنسورهای رطوبت خاک یا سیستم‌های مبتنی بر زمان‌بندی) متصل کرد تا عملکرد آنها به صورت خودکار و بهینه مدیریت شود.
