در حوزههایی مانند کشاورزی، ساختوساز، آتشنشانی، عملیات امداد و تخلیه آب، پیش میآید که دسترسی به نزدیکترین شبکه لوله کشی آب و برق وجود نداشته باشد. در چنین مواقعی اغلب افراد برای تأمین نیاز آبرسانی سراغ موتور پمپهای دیزلی یا بنزینی میروند. البته تهیه تجهیز تنها یک قسمت از داستان است و راه اندازی موتور پمپ به شیوه صحیح و اصولی، همان چیزی خواهد بود که ایمنی عملکرد و عمر مفید طولانی دستگاه را ضمانت مینماید.
اگر نحوه نصب و راه اندازی موتور پمپ را به درستی انجام بدهید، میتوانید انتظار انتقال حجم زیادی آب در مدت زمان کوتاه را داشته باشید و پرفورمنس خوبی بگیرید.
انواع مختلفی از موتور پمپ در بازار وجود دارند، اما ساختار همگی تا حدود زیادی مشترک است. در نتیجه راهنمایی که در این مقاله ارائه خواهیم داد برای اکثر آنها صدق میکند و فرق فاحشی بین روش نصب موتور پمپ روبین کوشین یا موتور پمپ لئو و سایر برندها وجود ندارد.
اگر اولین بار است که از موتورپمپ استفاده میکنید، توصیه میکنیم راهنمای جامع آتورصنعت را تا انتها مطالعه بفرمایید. در این مقاله قصد داریم نکات آماده سازی نصب موتور پمپ آب و مراحل این امر را شرح دهیم.
نحوه آماده سازی پیش از نصب موتور پمپ آب
1. انتخاب محل مناسب برای نصب موتور پمپ
محل نصب موتور پمپ باید نزدیک به منبع آب باشد تا طول لوله مکش کوتاه و مستقیم باقی بماند. این موضوع افت مکش، خطر کاویتاسیون و از دست رفتن آببندی اولیه را تا حد زیادی پایین میآورد. نصب و راه اندازی موتور پمپ بنزینی یا دیزلی بایست روی سطح کاملاً افقی و تراز انجام شود تا پروانهها و سیلها به درستی همراستا سازی شوند و سیستم روانکاری عملکرد طبیعی خودش را داشته باشد.
محیط اطراف باید تهویه مناسب داشته باشد تا حرارت موتور افزایش نیابد و در محلی بالاتر از سطح سیلاب یا زهکشها نصب شود. این کار از ورود آب یا آشغال به پمپ جلوگیری میکند و طول عمر آببندها را افزایش میدهد.
2. بررسی ایمنی و استحکام
پیش از شروع نصب موتور پمپ، براکتها و بستها را با دقت بازبینی کنید. تمام پیچها و مهرهها، درپوشها، اورینگها، کاسهنمدها و درپوشهای تخلیه باید در جای خود باشند. نه شل باشند و نه بیش از حد سفت شوند. پدهای نصب باید صاف و بدون تابخوردگی باشند.
فراموش نکنید که پیش از هر اقدام مکانیکی، موتور باید خاموش باشد و دسته گاز در حالت آرام یا دور کند قرار بگیرد. پیش از انجام کار در نزدیکی سوخت یا سیستم جرقه، اتصال باتری یا سیم جرقه را جدا کنید.
3. کنترل سطح روغن موتور
موتور را روی محلی تراز قرار دهید و در حالت خاموش، سطح روغن را با میله گیج یا شیشه بازدید بررسی کنید. سطح باید روی علامت «Full» باشد. اگر روغن کم است، با روغن توصیهشده از سوی سازنده پر کنید.
اگر پیش از راه اندازی موتورپمپ مخزن روغن بیش از حد پر شده باشد و وقتی گیج را باز میکنید سرریز میشود، ممکن است باعث کفکردن روغن، از بین رفتن اثر روانکاری و فشار آمدن داخل کارتر شود. در این حالت باید مقداری از روغن را تخلیه کنید که مشکلی پیش نیاید. پس از تنظیم سطح، چند دور میللنگ را با دست بچرخانید و دوباره سطح روغن را چک کنید تا اندازهگیری دقیقتر باشد.
4. بررسی فیلتر هوا
فیلتر هوای ورودی موتور را بازبینی کنید. گرفتگی، آلودگی یا پارگی فیلتر میتواند باعث کاهش جریان هوا و افزایش فشار روی موتور و پمپ شود. اگر فیلتر آلوده است، آن را تمیز یا تعویض کنید.
فیلترهای سالم اما گردوغبار گرفته را میتوان با ضربه سبک تمیز کرد، مشروط بر اینکه آسیب ندیده باشند. فیلترهای اسفنجی را کمی با روغن موتور پمپ آغشته کنید تا ذرات ریز گردوغبار را جذب کنند و در عین حال جریان هوا حفظ شود.
5. بازبینی شیلنگهای مکش و تخلیه
شیلنگ مکش باید انعطافپذیر و مقاوم باشد و در شرایط خلاء دچار لهیدگی یا فروریزش نشود. هرگونه ترک، بادکردگی یا ساییدگی در شیلنگ مکش یا تخلیه باید بررسی شود. بستها باید محکم و اندازه مناسب داشته باشند. مسیر شیلنگها را بدون خمهای تند و زاویهدار قرار دهید تا جریان آب روان و یکنواخت برقرار شود.
مراحل نصب موتورپمپ
پیش از شروع نصب موتور پمپ، تجهیز را روی سطحی قرار دهید که توان تحمل وزن و لرزش آن را داشته باشد، مانند بتن، خاک فشرده یا الوار مقاوم. سطح باید در هر دو جهت تراز باشد تا پیچهای پوسته درست در جای خود بنشینند و اجزای داخلی مثل یاتاقان و سیل مکانیکی فشار یکنواختی دریافت کنند.
خروجی اگزوز را طوری تنظیم کنید که به سمت افراد یا مواد حساس نباشد تا خطر گرما و دود کاهش یابد. در شعاع 1.5 متری اطراف محل نصب موتور پمپ آب نباید عبور افراد یا حیوانات یا اشیای دیگری وجود داشته باشد.
اگر از ملات یا متریال کفسازی استفاده میکنید، صبر کنید تا کاملاً خشک شود و سپس سراغ نحوه راه اندازی موتور پمپ بنزینی یا دیزلی بروید تا همراستایی پایدار ایجاد شود.
1. مهار قاب موتور پمپ در محل
برای جلوگیری از جابهجایی هنگام کار، شاسی پمپ را با بولتهای مهاری یا تسمههای مقاوم محکم کنید. در نصبهای طولانیمدت، پدهای لرزه گیر از جنس لاستیک یا الاستومر بین فریم و پایه قرار دهید. این پدها ضربه و صدا را جذب میکنند و کمک میکنند تا یاتاقانها به سرعت فرسوده نشوند.
2. نصب شیلنگ مکش و کنترل واشر آببندی در ورودی
شیلنگ را روی دهانه مکش پمپ قرار دهید و مطمئن شوید یک واشر یا اورینگ مناسب داخل دهانه برای جلوگیری از ورود هوا وجود دارد. اتصال را با بست یا کلمپ استیل ضدزنگ محکم کنید و میزان فشار را درست پیش از حداکثر گشتاور مجاز تنظیم کنید تا به شیلنگ آسیب نرسد.
هنگام نصب موتور پمپ دیزلی و بنزینی چک کنید که واشر کاملاً سالم و صاف قرار گرفته باشد. توصیه اکید میکنیم که از بستهایی با پیچ ایمن استفاده کنید تا در شرایط محیطی مرطوب یا پرگردوغبار دچار لغزش نشوند.
3. اتصال مجموعه مکش به ورودی پمپ و مهار شیلنگ
شیلنگ مکش را بدون کشیدگی یا انحراف در راستای ورودی پمپ قرار دهید. سپس بستها یا کوپلرها را مانند کوپلینگهای سریع یا کام لاک به صورت یکنواخت محکم کنید و مراقب باشید به بدنه شیلنگ فشار بیش از حد وارد نشود.
برای جلوگیری از فشار وزن شیلنگ بر ورودی، آن را با تسمه یا پایه نگه دارید. در مسیرهای طولانی، از لوپ انعطافی یا بستهای معلق نزدیک پمپ استفاده کنید تا ارتعاش و تغییرات حرارتی کنترل شود.
4. نصب صافی یا شیر یکطرفه
برای راه اندازی اصولی موتورپمپ، انتهای شیلنگ مکش باید به یک صافی یا شیر کف مجهز شود تا از ورود ذرات به پمپ جلوگیری کند. اتصال را با بست محکم کنید و سلامت توری یا سوپاپ را بررسی نمایید. صافی یا شیر باید چند سانتیمتر زیر سطح آب قرار گیرد و از کف فاصله داشته باشد (حداقل به اندازه سه چهارم قطر لوله) تا رسوبات به داخل موتور پمپ مکش نشوند.
شیرهای کف باید به صورت عمودی نصب شوند و جهت فلوی آنها به سمت بالا باشد تا پرایم حفظ شود و عملکرد درست داشته باشند.
5. مسیر گذاری شیلنگ مکش
شیلنگ مکش باید با شیب پیوسته از منبع آب به سمت پمپ هدایت شود تا هوا در مسیر گیر نکند. هرچه طول لوله کمتر باشد و تعداد خمیدگیها را در حداقل نگه دارید، ریسک هوا افتادن در سیستم و افت اصطکاک هم پایینتر میآید.
نزدیک ورودی پمپ از زانویی یا خم تند استفاده نکنید. شعاع خمها باید چند برابر قطر لوله باشد. در طراحی مسیر مکش، حداقل 5 تا 10 برابر قطر لوله، مسیر مستقیم پیش از ورودی پمپ لحاظ کنید تا جریان به صورت پایدار وارد پمپ شود.
6. نصب شیلنگ خط خروجی
شیلنگ یا لوله خروجی را با کوپلینگ و بست مناسب به خروجی پمپ متصل کنید. از خمهای کمتر از 90 درجه خودداری کرده و مسیر را با تسمه یا نگهدارنده ایمن کنید تا در محلهای پررفتوآمد ایجاد خطر نکند.
پیش از روشن کردن پمپ، شیرهای پاییندست را کمی باز کنید تا هوای محبوس خارج شود و از شوک فشار اولیه جلوگیری شود. در صورت استفاده از لوله سخت، یک بخش انعطافپذیر نزدیک پمپ اضافه کنید تا لرزش جذب شود و به فلنج خروجی فشار وارد نکند.
7. آببندی کامل اتصالات
پس از نصب شیلنگها، تمام اتصالات، بستها و کوپلرها را بررسی کنید تا نشتی، ناهمترازی یا لقی وجود نداشته باشد. قطعات فرسوده را تعویض کنید. با پیچگوشتی ترکدار یا دست بهدقت بستها را طبق مقدار توصیهشده دوباره سفت کنید. هیچ نشتی یا حرکتی نباید باقی بماند.
میتوانید پیش از راه اندازی موتور پمپ آب، با مقدار کمی آب و فشار ملایم سیستم را آزمایش کنید تا در صورت وجود نشتی، زودتر متوجه آن شوید.
8. پرایمینگ یا هواگیری موتور پمپ
درپوش یا دریچه پرایمینگ بالای محفظه پمپ را باز کنید و آنقدر آب بریزید تا کاملاً پر و سرریز شود. این کار حفرههای هوا را از بین میبرد و مکش اولیه ایجاد میکند. درپوش را ابتدا با دست محکم کنید و بعد بدون اعمال فشار زیاد ببندید تا به رزوه یا آببندی آسیب نرسد. در صورت دسترسی، خروجی را کمی بالا ببرید تا هنگام پر کردن، هوا تخلیه شود و آب همراه با هوا خارج گردد.
9. بستن درپوش تخلیه
درپوش تخلیه که معمولاً در پایین محفظه پمپ قرار دارد را بررسی کنید و مطمئن شوید همراه با واشر مناسب نصب شده و بهخوبی محکم شده است. شل بودن یا نداشتن درپوش باعث نشتی و از بین رفتن پرایم خواهد شد. در صورت توصیه سازنده، مقدار کمی چسب دنده یا واشر آببند به آن اضافه کنید. پس از اولین راهاندازی موتورپمپ، دوباره سفتی دریچه تخلیه را کنترل کنید چون تغییرات حرارتی میتواند باعث شل شدن آن شود.
آموزش روشن و خاموش کردن موتور پمپ
1. اطمینان از پر بودن کامل پمپ
پیش از روشن کردن موتورپمپ، باید مطمئن شوید که محفظه پمپ (ولوت) کاملاً با آب تمیز پر شده است. این کار از خشک کار کردن جلوگیری میکند و مانع آسیب دیدن کاسهنمدها و پروانهها میشود. پمپ پرایمشده بهسرعت مکش ایجاد میکند، جریان آب را بلافاصله برقرار میسازد و استهلاک قطعات را کاهش میدهد.
اگر پرایمینگ چند بار پشت سر هم ناموفق بود، مسیر مکش را بررسی کنید. اگر موتور پمپ هواگیری نمیشود، ممکن است نشتی هوا یا خرابی در صافی و سوپاپ یکطرفه وجود داشته باشد.
در اولین مرتبه استفاده از موتورپمپ حتماً صفحه حملونقل را جدا کنید. این صفحه فلزی در زیر موتور و نزدیک ترمینال زمین قرار دارد. این جزو برای حملونقل مفید است اما در حین کار لرزش و صدای اضافی ایجاد میکند. برای باز کردن آن دستگاه را کمی بلند کنید، روی یک بلوک قرار دهید و سپس مهره و صفحه را باز کنید.
2. باز کردن شیر سوخت
شیر سوخت را باز کنید تا بنزین از باک به کاربراتور جریان پیدا کند. در صورت بسته بودن شیر، سوخت به موتور نمیرسد و احتراق شکل نمیگیرد. پس از باز کردن، حتماً مطمئن شوید مسیر باز است. میتوانید با نگاه کردن یا حتی بوییدن، وجود سوخت در شلنگ را بررسی کنید. استفاده از شلنگ شفاف نزدیک کاربراتور بهترین راه برای کنترل سریع جریان بنزین است.
3. تنظیم ساسات
برای راه اندازی موتور پمپ، ساسات آن را روی حالت بسته قرار دهید تا ترکیب سوخت غنیتر شده و استارت آسانتر شود. برای موتور گرم یا نیمهگرم، ساسات را باز بگذارید تا موتور خفه نشود. چند ثانیه پس از اینکه موتور به کار افتاد، باید ساسات را ببندید. بستن ساسات ورود هوا را محدود میکند و سوخت بیشتری به موتور میرساند. ساسات را وقتی باز میگذارند که موتور روشن نمیشود.
اهرم گاز را در موقعیت حدود یکسوم حالت «تند» قرار دهید. این میزان برای استارت کافی است و از افزایش ناگهانی دور موتور جلوگیری میکند. اگر موتور بهخوبی روشن شد، پس از چند ثانیه میتوانید دور آن را کاهش دهید تا از فشار اضافی بر قطعات و افزایش بیدلیل دور موتور جلوگیری شود.
4. روشن کردن کلید استارت یا سوییچ موتور
کلید یا سوییچ موتور را در وضعیت ON قرار دهید تا سیستم جرقهزنی فعال شود. این کار باعث میشود موتور در هنگام کشیدن هندل روشن شود. اگر دستگاه شما سوییچ کلیدی دارد، کلید را وارد کنید و بچرخانید. بررسی کنید که هیچ کلید یا ضامنی روی حالت «OFF» یا «STOP» نباشد.
5. استارت موتور پمپ
دسته هندل را محکم بگیرید و آن را آرام به سمت بالا ببرید تا جایی که مقاومتی حس شود. بعد هندل را در این نقطه با حرکتی سریع بکشید. هنگام بازگشت دسته، آن را آرام هدایت کنید و هرگز رهایش نکنید تا ناگهانی برگردد، چون این کار میتواند به طناب یا مکانیزم استارت آسیب بزند.
دسته گاز را روی حالت FAST قرار دهید تا پمپ به سرعت کافی برای پرایمینگ اتوماتیک برسد. در این حالت، اغلب پمپها با افزایش سرعت، هوای باقیمانده در مسیر مکش را تخلیه میکنند. خروجی آب را بررسی کنید و پس از جریان پایدار، سرعت موتور را متناسب با نیاز (دبی، فشار و مصرف سوخت) تنظیم نمایید.
6. نحوه خاموش کردن موتور پمپ
برای خاموش کردن موتور پمپ آب، اول دریچه یا شیر خروجی را بهآرامی ببندید تا فشار ناگهانی به سیستم وارد نشود. گاز موتور را در حالت آرام قرار بدهید و کلید یا سوئیچ اصلی را خاموش کنید.
در انواع موتور پمپ بنزینی و دیزلی، باید پس از توقف کار شیر سوخت را ببندید تا سوخت به کاربراتور نشت نکند. بگذارید کمی موتورپمپ خنک شود و پس از آن اتصالات یا سطح مایع را بررسی کنید.
نکات ایمنی نصب و راه اندازی موتور پمپ
نکات نصب و راهاندازی
- هنگام نصب پمپ روی پایه یا بلوک موتور، سطح تماس باید کاملاً صاف و تمیز باشد. وجود آلودگی، تاببرداشتگی یا باقیماندههای واشر میتواند موجب عدم همراستایی و در نهایت نشتی سیال شود.
- اجازه ندهید هنگام راه اندازی موتور پمپ، دستگاه خشک کار کند. حتی در مرحله هواگیری، لازم است پروانه یا پولی محرک با دست و در حضور سیال خنککننده چرخانده شود تا سطوح آببندی آسیب نبینند.
- در استفاده از واشر و مواد درزگیر دقیقاً دستورالعمل سازنده را رعایت کنید. استفاده بیش از اندازه سیلیکون یا چسب درزگیر میتواند مجاری داخلی را آلوده کند و به آببندهای مکانیکی آسیب برساند.
اصول صحیح کارکرد
- به هر صدای غیرعادی و نشانههای کاویتاسیون توجه کنید. ورود هوا، مکش نامناسب یا انسداد میتواند کاویتاسیون ایجاد کند و در نتیجه هم پروانهها آسیب خواهند دید و هم راندمان راه اندازی موتور پمپ افت خواهد کرد.
- نوع و ترکیب مایع خنککننده را مطابق با استاندارد سازنده انتخاب کنید. استفاده از مایع ناسازگار یا فاسدشده، خوردگی را افزایش میدهد، به آببندهای پویا آسیب میزند و خرابی زودرس ایجاد میکند.
- هرگز اجازه ندهید موتور زیاده از حد داغ شود. جریان مناسب مایع و حفظ دمای استاندارد موتور ضروری است، زیرا کاهش جریان یا گیر افتادن هوا میتواند نقاط داغ و آسیب جدی به یاتاقانها وارد کند.
نکات نگهداری و سرویس
- یک برنامه منظم نگهداری روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه تنظیم کنید. این برنامه باید شامل بازرسی، روانکاری، تمیز کردن فیلترها و بررسی یاتاقانها باشد. بسته به مدل موتور پمپ، سازنده یا کارشناس بخش فروش برنامه مناسب را برای شما ارائه میدهد.
- صافیها و فیلترها را منظم بازدید و تمیز کنید تا از ورود ذرات و ایجاد انسداد در مسیر جریان جلوگیری شود.
- روانکاری یاتاقانها باید طبق دستورالعمل سازنده انجام گیرد. روانکاری بیش از حد گرما را محبوس میکند و روانکاری کم باعث خرابی زودرس میشود.
- به علائم فرسودگی توجه کنید. کاهش دبی، لرزش، صدای غیرمعمول، نشتی یا داغ شدن بیش از حد اغلب نشانه مشکلات در آببند یا یاتاقانها هستند.
هنگام تعویض پمپ، کل مدار خنککننده را شستوشو دهید، بهویژه اگر رسوب یا خوردگی وجود دارد. مایع خنککننده آلوده میتواند بهسرعت پمپ جدید را از کار بیندازد. - هواگیری صحیح سیستم خنککننده را فراموش نکنید تا از ایجاد نقاط داغ و انتقال حرارت ناکارآمد جلوگیری شود.
- همیشه از مایع خنککننده مناسب استفاده کنید. تنها مایعات سازگار را با هم ترکیب کنید و از آب شهری یا آب مقطر خالص جز در مواردی که سازنده ذکر کرده استفاده نکنید.
جمع بندی
نصب و راه اندازی موتور پمپ آب امر خیلی دشواری نیست و با یک راهنمای جامع و چند مرتبه تکرار کار، میتوانید بدون مشکل و به راحتی از تجهیز خود استفاده کنید. نکته مهم اینجاست که با نصب درست، استفاده ایمن و سرویس بهموقع موتور پمپ آب، عمر مفید و دوام آن را تضمین کنید.
در این مقاله ما تلاش کردیم تا همه چیزهایی که باید پیش از نصب موتورپمپ آب و حین استارت زدن آن بدانید را بررسی کنیم. رعایت اصول ایمنی، از بروز مشکلاتی مثل نشتی هوا، کارکرد خشک یا داغشدن بیش از حد جلوگیری میکند. همیشه مراقب دبی و فشار خروجی باشید، به صدای پمپ گوش بدهید و از هیچ لرزش و نشتی ساده نگذرید. مراقبت مداوم، بهترین راه برای اطمینان از سلامت دستگاه است.
اگر سؤالی یا ابهامی در ارتباط با نحوه راه اندازی موتور پمپ برای شما باقیست یا میخواهید درباره شیوه استارت موتور پمپ برند و مدل خاصی راهنمایی بگیرید، میتوانید با کارشناسان آتورصنعت در ارتباط باشید. واحد پشتیبانی ما در ساعات اداری از 8 تا 17 شنبه تا پنجشنبه پاسخگوی شما عزیزان است. برای دریافت مشاوره تخصصی و طرح سوالات، میتوانید اطلاعات خود را در باکس زیر همین مقاله ثبت نمایید تا با شما تماس بگیریم، یا در تایم ذکر شده با شماره 03132004 ارتباط حاصل فرمایید.
سؤالات متداول نصب موتور پمپ
- برای نصب موتور پمپ آب به چه ابزارهایی نیاز داریم؟ ابزارهای اصلی شامل آچار، پیچگوشتی، واشر و درزگیر مناسب، تراز برای اطمینان از همراستایی و شیلنگهای استاندارد است. داشتن دستکش و تجهیزات ایمنی نیز ضروری است تا نصب پمپ دقیق، ایمن و بدون نشتی انجام شود.
- چه نکاتی در ایمنی نصب موتور پمپ آب باید رعایت شود؟ در زمان نصب باید پمپ روی سطحی محکم و تراز قرار گیرد، اتصالات بهدرستی محکم شوند و سیمکشی طبق استاندارد باشد. استفاده از دستکش، کفش ایمنی و پرهیز از کار در محیطهای مرطوب ضروری است.
- طریقه هواگیری موتور پمپ آب چگونه است؟ ابتدا دریچه پرکن یا مخزن پمپ را با آب پر کنید تا محفظه کاملاً پر شود. سپس شیر خروجی را نیمهباز نگه دارید و موتور را چند دقیقه ای روشن کنید تا هوای داخل سیستم خارج و جریان آب یکنواخت شود.
- اگر موتور پمپ بدون آب کار کند چه میشود؟ کارکرد خشک موتور پمپ باعث سایش سریع پروانه و آببندها، داغ شدن شدید یاتاقانها و کاهش فوری عمر دستگاه میشود. ادامه این وضعیت میتواند منجر به سوختن موتور و خرابی کامل اجزای داخلی پمپ گردد.
- بعد از نصب، چگونه از عملکرد درست موتور پمپ آب مطمئن شویم؟ پس از نصب باید پمپ را روشن کرده و فشار و دبی خروجی را بررسی کنید. وجود جریان یکنواخت، عدم لرزش و نبود نشتی یا صدای غیرعادی نشان میدهد که موتور پمپ بهدرستی نصب و راهاندازی شده است.