پمپ‌های شناور یا مستغرق در بسیاری از کاربردهای مقیاس سبک تا سنگین و صنعتی نقشی اساسی ایفا می‌کنند؛ از مدیریت فاضلاب گرفته تا استخراج آب‌های زیرزمینی در مزارع کشاورزی و ده‌ها مورد دیگر. نصب الکتروپمپ شناور در چاه، بایدها و نبایدهایی دارد که انتخاب مدل مناسب و خرید پمپ شناور، تنها اولین گام این پروسه است. نصب پمپ شناور در چاه اگر به درستی و طبق اصول انجام نشود، ریسک افت بازدهی را درپی خواهد داشت و علاوه بر تحمیل هزینه تعمیر و نگهداری، ممکن است به سایر تجهیزات و زیرساخت‌های شما نیز آسیب بزند. اما با رعایت نکات مهم نصب پمپ شناور در چاه و نگهداری صحیح، می‌توانید انتظار عملکردی قابل اطمینان و مقرون‌به‌صرفه از سیستم داشته باشید. با توجه به اهمیت موضوع، آتور صنعت در راهنمای نصب پمپ شناور در چاه، نکات مهمی که بایست در مراحل این فرایند مدنظر بگیرید را بررسی می‌نماید و به سؤالات شما در ارتباط با این مقوله پاسخ می‌دهد.
راهنمای آماده سازی الکتروپمپ شناور
برای هر تجهیزی، انجام بررسی‌های اولیه پیش از نصب، اهمیت زیادی دارد و این امر درباره نصب الکتروپمپ شناور در چاه هم صدق می‌کند. هرچه آماده سازی را با دقت و حساسیت بیشتری انجام بدهید، احتمال بروز ایراد و مشکلات فنی در آینده کمتر خواهد شد.
بررسی پمپ و الکتروموتور پیش از نصب
در اولین قدم، باید پمپ شناور و الکتروموتور آن را از نظر آسیبهای احتمالی ناشی از حمل‌ونقل با دقت بررسی کنید. حتی کوچک‌ترین آسیب هم می‌تواند بر عملکرد دستگاه تأثیر بگذارد. هرگونه ایراد ظاهری را باید پیش از نصب الکتروپمپ شناور در چاه برطرف کنید.
مشخصات مدل پمپ، ولتاژ و فرکانس تغذیه را با نیازهای کاربردی تطبیق دهید. در بسیاری از موارد خرابی که مشتریان ما گزارش می‌کنند، دلیل اصلی انتخاب نادرست پمپی است که با منبع تغذیه یا نیروی محرکه تطابق لازم را ندارد و خطاهای پرهزینه‌ای روی دست مالک گذاشته است.
در گام بعدی، تمام پیچ‌ها و مهره‌ها را کنترل کنید و مطمئن شوید به‌درستی سفت شده‌اند. اگر شلی یا هرز رفتگی در اجزا وجود داشته باشد و اتصالات لق بخورند، ریسک کاهش راندمان، ارتعاش بیش از حد و حتی خطرات ایمنی به دنبال خواهند داشت. یک بررسی ساده در این مرحله از راهنمای نصب پمپ شناور در چاه، می‌تواند از بروز مشکلات عدیده‌ای جلوگیری کند.
آماده سازی تجهیزات موردنیاز نصب الکتروپمپ شناور
نکته‌ای که در مواقع زیادی نادیده گرفته میشود، اهمیت دم دست گذاشتن ابزارهای مناسب نصب الکتروپمپ شناور در چاه است. آمادگی کامل و دسترسی به تجهیزات، هم روند کار را ساده‌تر می‌کند و هم باعث میشود پمپ شما در شرایط بهینه و بدون خطر شروع به کار کند. در همین راستا، توصیه می‌کنیم ابزارهای زیر را پیش از شروع نصب پمپ شناور در چاه آماده بگذارید.
- تستر مقاومت عایق: وسیله‌ای حیاتی برای بررسی سلامت عایق‌بندی کابل‌ها و الکتروموتور پیش از اتصال به برق. عایق که سالم باشد، مانع بروز نشتی جریان یا اتصالی خواهد شد.
- ولت‌متر AC: برای اطمینان از اینکه ولتاژ ورودی با نیاز الکتروپمپ همخوانی دارد.
- آمپر متر AC از نوع کلمپی: جهت اندازه‌گیری جریان مصرفی بدون نیاز به قطع مدار و حصول اطمینان از عملکرد الکتروموتور در محدوده مجاز جریان.
- آچار یا ابزار سفت‌کننده پیچ و مهره: بستن اصولی اتصالات مکانیکی را تضمین می‌کند تا از نشتی یا لق شدن جلوگیری شود.
- ابزار اتصال برق مانند پیچ‌گوشتی یا آچار باکس: برای اتصال دقیق و ایمن برق.
همراه داشتن تجهیزات زیر هم برای اجرای نصب الکتروپمپ شناور در چاه ضروری است:
- کابل ایمنی یا طناب مقاوم
- کابل برق مخصوص پمپ‌های شناور
- گشتاورگیر (برای جلوگیری از چرخش پمپ هنگام راه‌اندازی)
- درپوش یا سیل بهداشتی دهانه چاه
- آچار لوله‌گیر
- سیم‌چین و کانکتورهای برقی
- کانکتورهای ضدآب
- نوار تفلون
- بست لوله
- لوله انتقالی از جنس PVC یا استیل
اطمینان از سالم بودن و آمادگی این ابزارها برای نصب دقیق، جلوگیری از خطاهای فنی و عملکرد پایدار و قابل اطمینان الکتروپمپ اهمیتی انکار ناپذیر دارد.
نکات مهم قبل از نصب الکتروپمپ شناور در چاه
ایمنی، شرط اول نصب پمپ شناور در چاه است و از هندلینگ تجهیزات تا حصول اطمینان از سلامت فنی را شامل میشود. نکاتی که در این بخش بررسی می‌کنیم، هم از نظر ایمنی فردی برای شما اهمیت دارند و هم ضامن عمر مفید تجهیزات شما با کمترین ریسک خرابی خواهند شد.
اگر در انتخاب پمپ مناسب چاه خود مردد هستید، توصیه میشود مقاله برای چاه پمپ کفکش بهتر است یا شناور؟ را نیز مطالعه نمایید.
بررسی عمق چاه و مشخصات فنی الکتروپمپ
پیش از نصب پمپ شناور در چاه، باید اطمینان حاصل کنید که مشخصات فنی الکتروپمپ با عمق چاه، سطح آب ساکن و میزان آبدهی چاه همخوانی دارد. اگر این تطابق رعایت نشود، عملکرد پمپ دچار افت راندمان شده و ممکن است الکتروموتور زودتر از موعد دچار استهلاک یا سوختگی شود. همواره باید الکتروپمپی انتخاب کنید که دقیقاً برای ارتفاع دینامیکی کل (TDH) و دبی مورد نیاز طراحی شده باشد. همچنین پیشنهاد میشود مقاله چگونه بهترین پمپ شناور را برای چاه انتخاب کنیم؟ را مطالعه نمایید.
نکات مهم در حمل و نقل الکتروپمپ شناور
هنگام حمل یا جاگذاری پمپ، فقط از دسته‌ها یا پیچ‌های حلقه‌ای تعبیه‌شده روی دستگاه استفاده کنید. این بخش‌ها برای تحمل وزن و ساختار پمپ طراحی شده‌اند و باعث کنترل بهتر هنگام جابه‌جایی میشوند. این بدان معناست که هرگز نباید برای بلند کردن یا پایین بردن پمپ شناور، آن را از کابل برق بگیرید. کشیدن کابل هم خطر قطعی، اتصالی، نشتی و آتش سوزی به همراه دارد و هم موجب ابطال گارانتی دستگاه شما خواهد شد.
مراقب باشید در حین هندلینگ و نصب الکتروپمپ شناور در چاه، ضربه‌های غیرضروری و شدید به بدنه پمپ یا الکتروموتور آن وارد نیاید. تنش‌های مکانیکی می‌توانند باعث افت عملکرد هر تجهیزی شوند و در بلندمدت سبب استهلاک بیش از میزان موردانتظار شده و منجر به خرابی‌های ناگهانی گردند.
بررسی وضعیت مخزن یا چاه پیش از نصب
چه تصمیم به نصب پمپ شناور در چاه داشته باشید و چه در یک مخزن ذخیره، یکی از اولین کارهایی که باید انجام بدهید، بازبینی کامل از مخزن یا چاه است. ابتدا عمق مخزن را اندازه بگیرید. این کار به شما کمک می‌کند تا فاصله بین سطح آب و کف مخزن را مشخص کنید. عملکرد بهینه الکتروپمپ زمانی تضمین میشود که کامل در آب غوطه‌ور باشد. اگر عمق کافی نیست، بهتر است قبل از شروع نصب پمپ شناور در چاه، سطح آب را افزایش دهید. در همین مرحله، مخزن را از نظر آسیب‌دیدگی بررسی کنید، مخصوصاً اگر در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارد. ترک‌ها یا درزهایی که ممکن است باعث نشتی شوند، باید با دقت ترمیم شوند. در مورد چاه، حتماً از یک متخصص بخواهید تا وضعیت فنی آن را بررسی کند. اگر چاه از نظر ایمنی و عملکرد تأیید شود، می‌توانید مرحله نصب را آغاز کنید.
بررسی و آماده‌سازی تجهیزات تأمین‌کننده
زمانی که مخزن یا چاه آماده شد، نوبت به شروع نصب الکتروپمپ می‌رسد. پیش از شروع سرهم‌بندی، مشخصات کامل الکتروموتور را بررسی کنید. خصوصیاتی از جمله ولتاژ، نوع تغذیه، طول کابل و توان مورد نیاز، باید با همدیگر و با منبع تغذیه و پمپ سازگار باشند. در همین راستا ببینید آیا الکتروپمپ شما به راه انداز (استارتر باکس) نیاز دارد یا به‌صورت تک‌فاز، دو‌فاز یا سه‌فاز راه‌اندازی میشود. کابل سقوط یا drop cable هم باید متناسب با توان موتور انتخاب شود و عایق‌بندی آن برای کار در آب تأیید شده باشد.
اتصالات خروجی و فیتینگ‌ها را هم چک کنید تا با دهانه خروجی و درپوش چاه سازگار باشند. در نگاه اول این نکته در نصب پمپ شناور در چاه ساده به‌نظر می‌رسد، اما در هنگام کمبود وقت و تعجیل اغلب نادیده گرفته میشود. انجام این بررسی‌ها کمک می‌کند تا ایرادهای مکانیکی به سرعت شناسایی شوند و بتوانید انتظار حداکثر عملکرد و عمر مفید را از پمپ خود داشته باشید.
اقدامات ایمنی الکتریکی
ایمنی الکتریکی یکی از بخش‌های بسیار مهم در نصب پمپ شناور در چاه و اصولاً هر نوع تجهیز صنعتی است. رعایت نکات ایمنی در این مرحله، هم عملکرد دستگاه را بهبود می‌دهد و هم از خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. پیش از انجام هرگونه اتصال برقی، باید از قطع بودن کامل منبع تغذیه اطمینان داشته باشید. این کار مانع از بروز شوک الکتریکی یا خطرات برقی ناگهانی میشود. اتصال صحیح سیم ارت هم اهمیت زیادی دارد. ارت مناسب، شما را در برابر برق‌گرفتگی محافظت می‌کند، از بروز اختلال در عملکرد دستگاه پیشگیری کرده و باعث میشود الکتروپمپ طبق طراحی خود کار کند. توصیه می‌کنیم در زمان سیم‌کشی و ارت‌گذاری، به تمامی استانداردها و دستورالعمل‌های الکتریکی معتبر پایبند باشید. رعایت این مقررات، هم تطابق قانونی با محل زندگی شما خواهد داشت، هم گارانتی تجهیزات شما را حفظ خواهد کرد. بعد از آماده سازی صحیح و حصول اطمینان از بازبینی‌های قبل از نصب الکتروپمپ شناور در چاه، می‌توانید به سراغ مرحله عملیاتی بروید.
مراحل نصب الکتروپمپ شناور در چاه
آماده سازی الکتروموتور پمپ شناور
مرحله آماده‌سازی الکتروموتور پیش از نصب پمپ شناور در چاه یکی از حساس‌ترین گام‌هاست. ابتدا الکتروموتور را به‌صورت عمودی روی سطح صاف و مستحکم قرار دهید. تمام بدنه و اجزای موتور را از نظر سلامت ظاهری، خشک بودن محفظه، نبود نشتی روغن و وضعیت اتصالات بررسی کنید و در صورت نیاز اتصالات را محکم نمایید. بعد دو پیچ رزوه‌دار بالای بدنه را باز کنید. بسته به آب خنک یا روغن خنک بودن، داخل الکتروموتور به صورت دیفالت با روغن دی‌الکتریک یا ترکیبی از آب و مایع ضدخوردگی پر میشود. میزان سیال موجود در الکتروموتور را بررسی کنید. اگر سطحش پایین بود، مقدار مناسبی مایع اضافه کنید. برای خارج‌کردن حباب‌های هوا، الکتروموتور را کمی به جلو و عقب تکان دهید. در ادامه، دو پیچ بازشده را دوباره سفت کنید تا محفظه کاملاً بسته شود. بدنه بیرونی الکتروموتور را خشک کنید و آن را از نظر نشتی بررسی کنید. در صورت مشاهده نشت، بلافاصله آن را برطرف نمایید.
در گام بعد، باید سیم‌پیچ‌ها را با استفاده از تستر یا مگا اهم متر از نظر مقاومت عایقی و سلامت الکتریکی بررسی کنید. کابل برق نیز باید متناسب با توان موتور، عمق نصب و جریان راه‌اندازی انتخاب و آماده شود. اتصالات کابل به ترمینال موتور باید محکم و ضدآب باشند و با استفاده از گلند یا رزین عایق‌بندی شوند. اگر امکان تست خارج از چاه وجود دارد، جهت چرخش موتور را هم پیش از نصب بررسی نمایید تا از تطابق آن با پروانه پمپ اطمینان حاصل شود.
در پایان، اتصال مکانیکی بین موتور و پمپ باید کاملاً هم‌مرکز و بدون لقی انجام شود تا از لرزش، سایش ناهمگون و آسیب به محور جلوگیری شود. این مرحله، پایه‌گذار بهره‌برداری ایمن و پایدار از کل سیستم پمپاژ خواهد بود. بعد از انجام این مراحل، می‌توانید الکتروموتور را به پمپ متصل کرده و فرآیند نصب پمپ شناور در چاه را ادامه دهید.
اتصال الکتروموتور به پمپ
برای شروع، باید الکتروموتور را با استفاده از گریس مخصوصی که همراه محصول ارائه شده به پمپ متصل کنید. این گریس مانند یک درزگیر عمل می‌کند و از نفوذ آب و سایر مواد غیرقابل تراکم به داخل موتور جلوگیری می‌نماید.
در زمان اتصال الکتروموتور، به‌طور طبیعی نیروی چرخشی متناوبی ایجاد میشود که باعث سفت‌تر شدن اتصالات لولهها خواهد شد. در همین حین، سیم‌ها نیز به دور هم می‌پیچند و در نهایت ممکن است پاره شوند. برای پیشگیری از این مشکل، استفاده از گشتاورگیر بسیار مؤثر است. این قطعه لاستیکی که بالای پمپ محکم میشود، از چرخش و نوسان سیم‌ها جلوگیری کرده و آنها را در موقعیت ثابت نگه می‌دارد. در اجرای این مرحله عجله نکنید. با دقت و آرامش، الکتروموتور را درون پمپ جای‌گذاری کنید. در حین مونتاژ، محل شیار دار شفت را با نوار مخصوص بپوشانید تا آب‌بندی به‌درستی انجام شود. اگر تنظیم دستی میسر نبود، می‌توانید این قسمت را به الکتروپمپ پیچ کنید تا محکم شود.
اتصال کابل و آب‌بندی
الکتروپمپ‌های شناور معمولاً با کابلی ارائه میشوند که امکان اتصال مستقیم به پریز را ندارند. بنابراین باید کابل را به الکتروموتور متصل یا اصطلاحاً اسپلایس کنید و مطمئن شوید که این اتصال کاملاً آب‌بندی شده است. برای آب‌بندی، یک کابل تخت با روکش PVC و با طول ۳ متر و سه رشته داخلی همراه الکتروموتور ارائه میشود. در مرحله اتصال، باید انتهای آزاد این کابل را به کابل برق از سمت تابلو کنترل وصل کنید. با توجه به اینکه محل اتصال در داخل آب قرار دارد، عایق‌بندی کامل آن برای جلوگیری از شوک الکتریکی و خوردگی ضروری است. برای کار ابتدا محل اتصال کابل‌ها را آماده کنید. چون چند رشته سیم باید به هم وصل شوند، باید از کیت اسپلایس استفاده کنید یا یک نمونه آماده خریداری نمایید. با استفاده از شعله گاز پروپان، لوله‌های عایق بندی را گرم و نرم کنید و پیچ‌ها را محکم ببندید. این کار باعث آب‌بندی کامل خطوط و تضمین ضدآب بودن کل سیستم میشود. با توجه به اینکه با نصب پمپ شناور در چاه سر و کار دارید، استفاده از بست‌های استیل ضدزنگ ضروری است. این بست‌ها هم عمر مفید سیستم را افزایش می‌دهند و هم فشار آب را بهینه می‌کنند. در این مرحله، به دستورالعمل‌های نصب دقت داشته باشید تا از هرگونه خطا جلوگیری شود.
بررسی جهت چرخش الکتروموتور
پس از اینکه محل اتصال کابل تغذیه و کابل الکتروموتور آب‌بندی شد، نوبت به بررسی جهت چرخش الکتروموتور می‌رسد. ابتدا شافت موتور را بچرخانید تا جهت آن با علامتی که روی قسمت بالایی جعبه کابل مشخص شده هماهنگ باشد. برای نصب صحیح، شافت را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. سپس انتهای کابل را به تابلو کنترل متصل نمایید و الکتروموتور را برای چند ثانیه روشن کنید. در این مرحله برای خنک‌کردن موتور، پیوسته آب تمیز روی گارد شن بریزید. اگر جهت چرخش شافت با علامت درج‌شده همخوانی نداشت، دو رشته سیم برق را در داخل تابلو جابه‌جا کنید و دوباره تست بزنید. پیش از ادامه نصب الکتروپمپ شناور در چاه، مطمئن شوید شافت به‌صورت روان و آزاد در جهت بالا و پایین حرکت دارد.
نصب شیر یکطرفه (چک والو)
برای کارکرد پایدار و بی‌وقفه چاه آب، بررسی و نصب شیرهای یکطرفه اهمیت زیادی دارد. این شیرها مانع برگشت جریان آب به داخل چاه میشوند، مخصوصاً زمانی که الکتروپمپ غیرفعال است. وجود شیر یکطرفه، از برگشت آب و ایجاد ضربه قوچ جلوگیری می‌کند که ممکن است به پمپ یا لوله آسیب برساند. در چاههای عمیق، نصب چند شیر یکطرفه در فواصل معین طبق دستور سازنده توصیه میشود تا فشار در سیستم بهتر کنترل شود.
نصب شیر یکطرفه باعث میشود بلافاصله پس از روشن شدن پمپ، آب به مخزن منتقل شود و زمان انتظار برای پر شدن مخازن کاهش یابد. اگر پمپ قبلاً نصب شده، بررسی وجود شیرهای یکطرفه در مسیر ورودی ضروری است. نبود آن ممکن است باعث برگشت آب به مخزن و کاهش فشار سیستم شود.
در صورت نبود شیر، چند عدد از آنها را در مسیر ورودی به لوله مکش نصب کنید. این کار فشار آب را حفظ می‌کند و مانع از آسیب به الکتروپمپ میشود. با اینکه این شیرها هنگام عملکرد ممکن است کمی صدا بدهند، اما توصیه می‌کنیم به فکر حذف آنها نباشید. محل نصب نیز باید نزدیک به محل ورود لوله به ساختمان یا بین مخزن و لوله باشد تا دسترسی برای تعمیر یا تعویض آسان شود.
کوپله الکتروموتور به پمپ
برای اتصال کوپلینگ در این مرحله از نصب الکتروپمپ شناور، ابتدا سه‌پایه را همراه با زنجیر بالابر نصب کنید. سپس صافی و گارد کابل پمپ را جدا نمایید. الکتروموتور را به‌صورت عمودی نگه دارید. برای اتصال شافت موتور به پمپ از پیچ مغزی استفاده کنید. محلول مخصوص رزوه را به قسمت داخلی محفظه خروجی و بخش بیرونی لوله خروجی کوتاه بزنید با استفاده از پیچ، محفظه خروجی را به این لوله کوتاه وصل نمایید. پس از مونتاژ، شافت را کمی بالا بکشید تا میزان آزادی حرکت آن را بررسی کنید.
در برخی مدل‌ها، کوپلینگ روی شافت الکتروموتور نصب میشود و در برخی دیگر روی شافت پمپ قرار گرفته و توسط پیچ مغزی ثابت میشود. پمپ را به‌آرامی با کوپلینگ متصل‌شده روی شافت پایین ببرید تا کاملاً با هم تراز شوند و پایه ورودی پمپ روی بدنه فوقانی موتور بنشیند. پیچ‌های راهنما باید از سوراخ‌های پایه ورودی عبور کنند.
با استفاده از مهره‌های شش‌ضلعی، پایه بالایی الکتروموتور را به پایه ورودی پمپ محکم ببندید. سپس دوباره شافت پمپ را بالا بکشید تا میزان آزادی حرکت آن را بررسی کنید. مطمئن شوید که حرکت شافت روان و بدون گیر است.
در پایان، صافی و گارد کابل را دوباره نصب کنید و مطمئن شوید کابل کاملاً توسط گارد پوشیده شده است. نصب پمپ شناور در چاه باید به‌گونه‌ای انجام شود که فاصله‌ای حدود 6 متر از انتهای چاه رعایت گردد. سپس لوله خروجی را با بست مهارکننده نصب کنید و با استفاده از زنجیر بالابر، الکتروپمپ را معلق نگه دارید.
اتصال اجزای الکتریکی پمپ شناور
برای اتصال الکتروپمپ شناور به تابلو کنترل، از کابل یک‌تکه استفاده کنید. محل اتصال کابل باید کاملاً ضدآب باشد تا از نشتی جریان و خطر برق‌گرفتگی جلوگیری شود. اگر کابل بلندتر از حد نیاز شماست، به هیچ عنوان آن را نپیچانید. کابل را متناسب با طول موردنیاز برش دهید و در انتخاب سایز کابل، افت ولتاژ را در نظر بگیرید تا عملکرد سیستم مختل نشود.
فراموش نکنید که تابلو کنترل باید امکانات زیر را داشته باشد.
- حفاظت در برابر قطع یکی از فازها، افزایش یا کاهش بیش از حد ولتاژ؛
- نمایشگر آمپرمتر و ولت‌متر؛
- سیستم محافظت در برابر خشک‌کاری؛
- اتصال برق و تست عملکرد.
پایین بردن الکتروپمپ داخل چاه
برای نصب الکتروپمپ شناور در چاه، ابتدا یک دسته T شکل روی آداپتور پیتلس نصب کنید. سپس یک طناب به حلقه اتصال پمپ ببندید. دو سر طناب ایمنی را به بالای درپوش داخلی چاه گره بزنید. پس از تکمیل اتصالات برق الکتروموتور، درپوش بیرونی را روی پمپ محکم ببندید.
نصب بوشن انتهایی
یکی از نکات مهمی که هنگام آویزان‌کردن پمپ شناور در چاه نباید نادیده گرفته شود، استفاده از بوشن یا کپ انتهایی در آخرین لوله رابط است. این قطعه کوچک اما حیاتی، روی انتهای لوله آخر نصب میشود تا از وارد شدن وزن کامل پمپ، موتور و ستون لولهها به رزوه یا لبه داخلی چاه جلوگیری کند.
در عمل اگر بوشن را نصب نکنید، فشار عمودی وارد بر اتصالات می‌تواند باعث آسیب دیدگی رزوه‌ها، ترک خوردگی یا افتادن تجهیزات به درون چاه شود. بوشن به‌عنوان تکیه‌گاه مکانیکی، این فشار را پخش می‌کند و امنیت سیستم را افزایش می‌دهد. جنس این قطعه معمولاً از فولاد ضدزنگ یا چدن با پوشش ضدخوردگی است تا در برابر آب چاه و تنش‌های فیزیکی مقاومت داشته باشد. در زمان نصب، باید دقت کنید که بوشن کاملاً محکم و صاف بسته شود و هیچ لقی یا ناهم‌ترازی در اتصال وجود نداشته باشد. این کار به ظاهر ساده، یکی از نکات مهم نصب الکتروپمپ شناور در چاه است.
نصب کِرپی نگهدارنده پمپ
پس از آنکه پمپ و موتور به مجموعه لولهها متصل شده و درون چاه فرستاده شدند، باید کل وزن سیستم از جایی نگه‌داشته شود. این وظیفه بر عهده کرپی یا بست نگهدارنده پمپ است. در آخرین مرحله از نصب الکتروپمپ شناور، این قطعه فلزی روی سر چاه یا درپوش فلنچی نصب میشود و به‌عنوان مهارکننده وزن عمل می‌کند.
کرپی به‌گونه‌ای طراحی شده که لوله از درون آن عبور کند و با استفاده از پیچ، مهره یا سیستم گیره‌ای محکم شود. این نگهدارنده باید هم‌محور با لوله باشد تا فشار به‌صورت یکنواخت منتقل شود. در نبود کرپی مناسب، ممکن است کابل برق یا لوله دچار کشش بیش‌ازحد شود و آسیب ببیند.
نکته مهم در نصب کرپی این است که تنش وزنی سیستم باید از طریق کرپی به سازه چاه منتقل شود، نه به کابل‌ها یا اتصالات ضعیف‌تر. به همین دلیل، انتخاب جنس مقاوم، طراحی دقیق و نصب محکم این قطعه بسیار حیاتی است. در چاه‌هایی با عمق زیاد، توصیه می‌کنیم از کرپی‌های تقویت‌شده یا چند نقطه نگهدارنده استفاده کنید.
اتصال و تست عملکرد پمپ شناور
آخرین نکته نصب پمپ شناور در چاه، تست نهایی آن است. با استفاده از تابلو کنترل، الکتروپمپ را راه‌اندازی کنید و به نکات زیر توجه داشته باشید:
- بررسی کنید آیا کنتاکتورهای استفاده‌شده تحمل جریان لازم را دارند یا باید ارتقایشان بدهید؛
- ولتاژ ورودی ساختمان را بررسی کنید تا از وجود نوسانات زیاد آگاه شوید. برخی مواقع، نیاز به فرکانس بالا عملکرد کابلکشی را مختل می‌کند؛
- در سیستم‌های تک‌فاز یا دو‌فاز، تمهیدات لازم را برای قطع فاز هنگام لزوم در نظر بگیرید؛
- دمای الکتروموتور را زیر نظر بگیرید تا مطمئن شوید که بیش از حد گرم نمی‌شود.
در صورتی که هیچ‌کدام از این مشکلات مشاهده نشد، سیستم آماده بهره‌برداری است. اما این به‌معنای پایان کار نیست چون تداوم عملکرد بهینه و تضمین عمر مفید سیستم، در گرو بررسی‌های دوره‌ای و نگهداری منظم خواهد بود.
نکات مهم در حین نصب پمپ شناور در چاه
- انتخاب لوله و کابل مناسب برای نصب: در نصب الکتروپمپ شناور در چاه، استفاده از لوله‌های مقاوم در برابر خوردگی (مثل استیل ضدزنگ یا PVC با کیفیت بالا) الزامی است. کابلهای برق نیز باید مخصوص پمپ‌های مستغرق و مناسب با توان و ولتاژ الکتروموتور باشند. انتخاب نادرست سایز کابل ممکن است باعث افت ولتاژ یا گرم شدن بیش‌ازحد شود.
- استفاده از رابط پیتلس: رابط پیتلس، اتصال بهداشتی و مقاومی در برابر یخ‌زدگی بین لوله عمودی و لوله افقی آب ورودی به ساختمان ایجاد می‌کند. این قطعه باعث میشود که بدون نیاز به باز کردن در چاه، بتوان الکتروپمپ را به‌راحتی از سیستم خارج کرد.
- آب‌بندی درپوش چاه و تهویه مناسب: برای جلوگیری از ورود حشرات، آلودگی یا آب سطحی، نصب درپوش مناسب روی چاه الزامی است. این درپوش باید کاملاً آب‌بندی شده باشد و یک مسیر تهویه نیز داشته باشد تا اختلاف فشار داخل چاه تنظیم شود.
توصیه های مهم در نصب دینام های شناور
- ایمنی برق و قطع کامل جریان: پیش از شروع هرگونه عملیات، باید برق سیستم را به‌طور کامل قطع و قفل کنید. سیستم ارتینگ باید به‌درستی اجرا شده باشد تا از برق‌گرفتگی جلوگیری شود. طبق توصیه OSHA، استفاده از روش‌های قفل و برچسب هم برای جلوگیری از روشن‌شدن ناگهانی در هنگام کار ضروری است.
- عدم استفاده از کف چاه به‌عنوان تکیه‌گاه: هیچ‌گاه الکتروپمپ را روی کف نرم یا سست چاه قرار ندهید. استفاده از سیستم راهنما (Guide Rail) یا پایه زانویی محکم برای تثبیت موقعیت پمپ و تسهیل در بیرون کشیدن آن الزامی است. این اقدام در هنگام تعمیر و نگهداری، ایمنی سیستم را افزایش می‌دهد.
- انتخاب کابل مناسب و گشتاورگیر مقاوم: کابلهای برق باید دارای استاندارد مخصوص پمپ‌های مستغرق و با مقطع مناسب با توان موتور و عمق چاه انتخاب شوند. نصب گشتاورگیر را نیز فراموش نکنید تا از پیچش‌های ناگهانی در هنگام راه‌اندازی یا توقف جلوگیری کند و کابل و لوله دچار آسیب نشوند.
- نصب شیلد خنککننده برای الکتروموتور: حتی اگر پمپ در آب غوطه‌ور باشد، به‌دلیل موقعیت ورودی آب ممکن است خنک‌کاری به‌درستی انجام نشود. نصب غلاف یا شیلد خنککننده باعث میشود جریان آب از روی بدنه الکتروموتور عبور کند و مانع از داغ کردن آن شود.
- ثبت اطلاعات و پایش مداوم عملکرد سیستم: پارامترهایی مانند دبی خروجی، سطح آب استاتیک و دینامیک، ولتاژ ورودی و فشار سیستم باید ثبت و پایش شوند. این کار باعث میشود مشکلات احتمالی زود تشخیص داده شده و از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری شود.
نکات مهم پس از نصب پمپ شناور در چاه
همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، نگهداری صحیح، نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش عمر مفید الکتروپمپ شناور و حفظ عملکرد آن در شرایط ایده‌آل دارد. رعایت نکاتی که در ادامه خاطرنشان می‌کنیم، کمک می‌کند تا تجهیزات شما همواره در بهترین وضعیت باقی بمانند.
- تعیین برنامه منظم برای بازدیدهای دوره‌ای: برای پیشگیری از خرابی‌های جدی، بازدیدهای منظم و زمان‌بندی‌شده را فراموش نکنید. این بررسی‌ها به شناسایی زودهنگام فرسایش قطعات کمک می‌کند و جلوی ایجاد مشکلات بزرگ‌تر را می‌گیرد.
- بررسی انسدادها و ذرات خارجی: بخش‌های مختلف الکتروپمپ، به‌ویژه پروانه و دهانه مکش، باید به‌طور منظم بررسی شوند تا گرفتگی یا ورود ذرات مانع از عملکرد مطلوب نشود. پاکسازی این قسمت‌ها، فشار وارده بر سیستم را کاهش می‌دهد و جریان آب را در وضعیت بهینه نگه می‌دارد.
- بررسی اتصالات الکتریکی: اتصالات برقی، از جمله کابل‌ها و ترمینال‌ها، باید به‌صورت دوره‌ای از نظر شل شدن، آسیب‌دیدگی یا زنگ‌زدگی بررسی شوند. اتصال محکم و سالم برای عملکرد ایمن و بدون نقص الکتروپمپ حیاتی است.
- بررسی وضعیت آب‌بندی: در زمان سرویس پمپ شناور چاه، آب‌بندهای پمپ را از نظر نشتی یا فرسودگی ارزیابی کنید. تعویض به‌موقع این سیل‌ها از نفوذ آب به داخل الکتروموتور جلوگیری می‌کند و مانع از خرابی‌های جدی در بخش‌های داخلی میشود.
- روانکاری اجزای متحرک: طبق دستورالعمل سازنده، قطعات متحرک پمپ شناور در چاه باید به‌درستی روانکاری شوند. روانکاری اصولی، اصطکاک را کاهش می‌دهد و باعث دوام بیشتر قطعات در طول زمان میشود.
- ارزیابی عملکرد: به‌طور منظم، پارامترهای عملیاتی نظیر فشار و دبی را بررسی کنید تا مطمئن شوید الکتروپمپ در محدوده تعیین‌شده فعالیت می‌کند. هر گونه افت عملکرد، نشانه‌ای از بروز مشکل در سیستم است که باید به آن توجه شود.
تست عملکرد صحیح الکتروپمپ شناور
تست الکتریکی پیش از بهره‌برداری
پیش از راه‌اندازی کامل الکتروپمپ، حتماً تست‌های الکتریکی دقیق را انجام بدهید. با استفاده از مگا اهم متر، مقاومت عایقی الکتروموتور را بررسی کنید تا از سالم بودن سیم‌پیچ‌ها اطمینان حاصل شود. استحکام تمامی اتصالات الکتریکی را هم چک کنید. جهت گردش الکتروموتور را کنترل کنید تا با مشخصات نصب پمپ شناور در چاه هماهنگ باشد چون چرخش اشتباه موجب افت راندمان و آسیب به پمپ خواهد شد.
پرایمینگ و راه اندازی اولیه
در برخی انواع پمپ‌ها، پیش از شروع به کار، باید عملیات پرایمینگ انجام شود. این مرحله، هوای موجود در سیستم را تخلیه می‌کند و مسیر جریان آب را برای عملکرد روان و بدون گرفتگی آماده می‌سازد. مراحل پرایمینگ را حتماً طبق دستورالعمل شرکت سازنده انجام بدهید. اگر به این کار وارد نیستید، حتماً از یک متخصص کمک بخواهید. بر اساس راهنمای راه‌اندازی، پمپ را روشن کرده و در دقایق اولیه، رفتار آن را زیر نظر بگیرید. به صداهای غیرعادی، لرزش یا هرگونه ایراد در عملکرد دقت کنید.
پایش مداوم عملکرد پس از نصب پمپ شناور در چاه
پس از راه‌اندازی، نظارت مداوم بر عملکرد الکتروپمپ برای تضمین دوام و بازدهی آن ضروری است. فشار و دبی خروجی را به‌طور مستمر بررسی کنید تا از تطابق عملکرد با مقادیر مجاز اطمینان حاصل شود. شنیدن صداهای غیرمعمول مثل تق‌تق یا ساییدگی ممکن است نشانه‌ای از ایراد مکانیکی یا گرفتگی در سیستم باشد. شناسایی به‌موقع این نشانه‌ها، از آسیبهای پرهزینه جلوگیری می‌کند.
خطاهای رایج هنگام نصب الکتروپمپ شناور و نحوه پیشگیری
انتخاب اشتباه سایز کابل و اتصال‌های غیراستاندارد
یکی از اشتباه‌های رایج در نصب پمپ شناور در چاه، استفاده از کابل‌هایی با سطح مقطع نامناسب یا اتصال غیراصولی سیم‌هاست. پیچاندن یا جمع کردن سیم‌ها به‌جای لحیم‌کاری یا استفاده نکردن از کیت‌های ضدآب باعث افت ولتاژ، افزایش دمای کابل و در نهایت سوختن زودهنگام الکتروموتور میشود. برای جلوگیری از این مشکل، طول کابل را بر اساس آمپراژ موتور و طول مسیر از تابلو تا کف چاه محاسبه کنید. کابلهای مخصوص الکتروپمپ‌های شناور با دو لایه روکش، کانکتورهای ضدآب و بست‌های مقاوم برای مهار کابل روی لوله رایزر، ایمنی و دوام سیستم را تضمین می‌کنند.
استفاده از لوله رایزر نامناسب یا با ضخامت ناکافی
اگر لوله رایزر انتخاب‌شده برای نصب پمپ شناور در چاه ضعیف یا باریک باشد، اصطکاک زیاد، شکستگی یا حتی له‌شدن در عمق زیاد را در پی دارد. مثلاً برای یک الکتروپمپ ۵ اسب در عمق 150 متری، استفاده از لوله PVC با قطر یک و نیم اینچ می‌تواند باعث اتلاف انرژی و فروپاشی ساختار لوله شود. انتخاب لوله باید بر اساس عمق، فشار و دبی جریان باشد. معمولاً تا عمق حدود 60 متر از PVC استفاده میشود و در عمق‌های بیشتر، لوله‌های HDPE یا فولادی توصیه میشوند. اتصال دقیق قطعات با گشتاور مناسب و استفاده از طناب ایمنی کمکی، خطر افتادن پمپ را کاهش می‌دهد.
حذف غلاف پمپ برای خنک‌کاری الکتروموتور
یکی از تصورات نادرست هنگام نصب الکتروپمپ شناور در چاه این است که غوطه‌وری در آب به تنهایی برای خنک‌کاری کافیست. در چاه‌هایی که آب از بالا وارد میشود، جریان مناسبی روی بدنه الکتروموتور شکل نمی‌گیرد. نبود خنک‌کاری باعث تحلیل روغن موتور و داغ شدن بیش از حد میشود. نصب یک پوشش ساده دور موتور مسیر عبور آب را کنترل می‌کند تا بدنه به درستی خنک کاری شود. این کار در چاه‌هایی با گردش پایین، منبع‌های ذخیره و حتی مخازن، اغلب جزو الزامات کارخانه سازنده است.
حذف شیر یکطرفه در فواصل استاندارد
در برخی موارد، اهمیت نصب شیر یکطرفه هر ۳۰ متر نادیده گرفته میشود، در حالی که نبود آن باعث بروز پدیده ضربه قوچ در زمان خاموشی الکتروموتور خواهد شد. این مسئله می‌تواند در بلندمدت منجر به ترک خوردگی لولهها و باز شدن اتصالات شود. استفاده از شیرهای یکطرفه فنردار به جای نوع لولایی، شوک‌های هیدرولیکی را کاهش می‌دهد. نصب شیر در موقعیت‌های مشخص، از نوسانات فشار جلوگیری می‌کند، عمر قطعات را افزایش می‌دهد و باعث کاهش تعداد دفعات استارت موتور میشود.
نشاندن الکتروپمپ روی کف چاه
قراردادن مستقیم پمپ روی کف ناهموار یا روی لایه‌های گل و لای باعث مکش شن و ورود رسوبات به داخل پمپ میشود. در چاههای دستی این اتفاق بیشتر دیده شده و منجر به سوختن الکتروموتور شده است. بهتر است در زمان نصب پمپ شناور در چاه، از پایه یا ریل برای نگه‌داشتن پمپ حداقل ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر بالاتر از کف چاه استفاده شود. این کار از گرفتگی پمپ جلوگیری کرده و وضعیت عمودی و عملکرد درست موتور را حفظ می‌کند.
بی‌توجهی به شست‌وشو، هواگیری و بررسی عملکرد اولیه
نادیده گرفتن شست‌وشوی لولهها و هواگیری سیستم، مسیر عبور آب را با رسوب و مواد جامد مسدود می‌کند. هنگام نصب الکتروپمپ شناور، حتماً باید تست لحظه‌ای (بامپ تست) انجام بدهید، جهت گردش موتور را بررسی کنید، جریان مصرفی را انداز بگیرید و دبی خروجی را با مشخصات فنی مطابقت دهید. ثبت سطح ایستابی و سطح پمپاژ، تنظیم دقیق کلید فشار و تست کامل قبل از بهره‌برداری، از بروز مشکلات پرهزینه بعدی جلوگیری می‌کند.
نکات نگهداری الکتروپمپ شناور
الکتروپمپ‌های شناور برای کارکرد مستمر درون منابع آبی طراحی شده‌اند. نگهداری صحیح آنها باعث حفظ راندمان، کاهش احتمال خرابی و جلوگیری از فرسودگی زودهنگام میشود. نکاتی که در ادامه برای نگهداری اصولی این تجهیزات آورده‌ایم، به افزایش عمر مفید سیستم پمپ شناور و الکتروموتور کمک می‌کند.
- به صداها یا لرزش‌های غیرعادی توجه کنید. الکتروپمپ‌های شناور معمولاً با صدای کمی کار می‌کنند. اگر هنگام بررسی هفتگی، صدایی غیرطبیعی یا لرزشی غیرمعمول احساس کردید، یحتمل نشانه‌ای از وجود مشکل در الکتروپمپ یا اتصالات لوله‌کشی و اتصالات مکانیکی است. این علائم را جدی بگیرید و سریع بررسی و تعمیر را آغاز کنید.
- از داغ شدن بیش از حد جلوگیری کنید. در صورت داغ شدن پمپ شناور، احتمال آسیب به اجزای اصلی آن بسیار بالا می‌رود. اگر متوجه شدید که الکتروموتور به‌طور نامنظم خاموش میشود، احتمالاً نشانه‌ای از داغ‌شدن بیش از حد است. بررسی ولتاژ ورودی، وضعیت سیم‌کشی و جریان آب اطراف موتور ضروریست. جریان آب کافی، نقش کلیدی در خنک‌سازی دارد و از داغ‌شدن جلوگیری می‌کند. الکتروپمپ‌های شناور ما به سیستم قطع‌کننده حرارتی مجهز هستند که در صورت افزایش دما، عملکرد موتور را متوقف می‌کند تا از آسیب جلوگیری شود.
- سطح آب چاه را پایش کنید. نگهداری از پمپ نباید تنها به خود پمپ محدود شود. نظارت بر سطح آب در چاه نیز اهمیت دارد. در صورتی که سطح آب پایینتر از حد مجاز برود، خطر خشککار کردن الکتروپمپ وجود دارد که می‌تواند آسیب‌زا باشد. استفاده از سنسورها یا کلیدهای کنترل سطح آب کمک می‌کند تا در زمان افت آب، پمپ به‌طور اتوماتیک خاموش شود.
- از اجزای الکتریکی محافظت کنید: نوسانات برق در شبکه باعث قطع و وصل ناگهانی، اختلال در عملکرد یا آسیب به الکتروموتور و تجهیزات میشود. تأمین برق پایدار و بدون نوسان برای نصب پمپ شناور در چاه ضروری است. استفاده از محافظ‌های ولتاژ و سیستم‌های حفاظتی باعث افزایش پایداری عملکرد خواهد شد.
- از تیم تخصصی کمک بگیرید: شرکت آتور صنعت مجموعه‌ای از الکتروپمپ‌های قدرتمند و مقاوم ارائه می‌دهد که برای شرایط گوناگون طراحی شده‌اند. تیم فنی ما با تجربه‌ای گسترده، آماده ارائه پشتیبانی تخصصی برای نگهداری و سرویس به‌موقع تجهیزات است. اگر نیاز به راه‌اندازی یا نصب الکتروپمپ شناور در چاه دارید، می‌توانید از خدمات فنی ما استفاده کنید.
الکتروپمپ‌های چاه را چند وقت یکبار بررسی کنیم؟
بررسی پمپ شناور چاه باید سالانه یا 6 ماه یکبار انجام شود. در این بررسی‌ها، تست فشار، بررسی علائم زنگ‌زدگی، پیچ‌های شل و وضعیت الکتروموتور، سیم‌کشی و شیرآلات را فراموش نکنید. تست میکروبی را نیز برای اطمینان از بهداشت آب پیشنهاد می‌کنیم. بسته به نوع پمپ، وضعیت چاه و هزینه‌های نگهداری، میتوان این بازه را به دو یا سه سال نیز افزایش داد. در صورت وجود قطعات شل یا معیوب، آنها را تعویض کنید تا عمر سرویس‌دهی پمپ افزایش یابد. همچنین توصیه میشود مقاله چگونه بهترین پمپ شناور را برای چاه انتخاب کنیم؟ را بخوانید.
جمع بندی
نصب الکتروپمپ شناور در چاه تنها با انتخاب درست تجهیزات به نتیجه مطلوب نمی‌رسد. اجرای دقیق مراحل نصب و رعایت الزامات فنی و ایمنی، پایه یک عملکرد پایدار و بی‌دردسر است. انتخاب صحیح ادوات، رعایت نکات مهم نصب پمپ شناور در چاه، اتصال صحیح به ارت و رعایت استاندارد GFCI برای جلوگیری از خطرات الکتریکی، از جمله نکات حیاتی محسوب میشوند که در این مقاله توضیح دادیم.
برای استفاده بهینه و کاهش هزینه‌های نگهداری، حتماً به فکر بررسی‌های منظم فشار، دبی، دمای موتور و سلامت کابل‌ها باشید. به‌کارگیری تجهیزات حفاظتی نظیر چکوالو، کنترل‌کننده جریان و محافظ ولتاژ هم ایمنی را بالا می‌برد، هم از آسیبهای ناشی از نوسانات برق نیز جلوگیری می‌کند.
اگر برای نصب پمپ شناور در چاه یا راه‌اندازی الکتروموتور با اینورتر به راهنمایی نیاز دارید، تیم متخصص ما آماده ارائه مشاوره و خدمات فنی دقیق و قابل‌اعتماد است. شما عزیزان می‌توانید از طریق تماس تلفنی یا مسیرهای ارتباطی آنلاین با ما در تماس باشید.
سؤالات متداول نصب الکتروپمپ شناور در چاه
- قبل از نصب پمپ شناور چه بررسیهایی باید انجام شود؟
وضعیت آبدهی چاه، عمق ایستابی، توان و ولتاژ موتور، قطر لولهها، کیفیت آب و سازگاری پمپ با مشخصات چاه باید بررسی شوند. - عمق نصب الکتروپمپ شناور چطور تعیین میشود؟
عمق نصب باید چند متر پایینتر از سطح دینامیک آب و بالاتر از کف چاه انتخاب شود تا از خشککار کردن و ورود ذرات جلوگیری شود. - چه نوع کابل برق برای الکتروپمپ شناور مناسب است؟
کابلهای تخت یا گرد مخصوص پمپ شناور با عایق مقاوم در برابر رطوبت، فشار و خوردگی، متناسب با جریان و طول مسیر انتخاب میشوند. - اتصال پمپ شناور به تابلو برق چه ملاحظاتی دارد؟
استفاده از محافظ ولتاژ، ارت استاندارد، تجهیزات ایمنی و کابلکشی اصولی از تابلو تا پمپ برای جلوگیری از نوسانات و آسیبهای الکتریکی ضروری است. - چه زمانی استفاده از سیستم خنککننده برای موتور شناور لازم است؟
در چاههای با قطر زیاد یا جریان کم، برای جلوگیری از داغ شدن موتور، نصب غلاف خنککننده یا سیستم جریاندهنده توصیه میشود. - رایجترین خطاها هنگام نصب پمپ شناور کدامند و چطور میتوان از آنها جلوگیری کرد؟
اتصال اشتباه کابل، انتخاب نادرست عمق، نبود چکوالو یا عدم تهویه مناسب از خطاهای رایجاند؛ با رعایت دستورالعمل سازنده میتوان آنها را پیشگیری کرد. - چه زمانی باید از شیر یکطرفه در نصب پمپ شناور استفاده کرد؟
در تمام نصبها استفاده از شیر یکطرفه ضروری است تا از برگشت آب، ایجاد ضربه هیدرولیکی و آسیب به الکتروپمپ جلوگیری شود.
