الکتروموتور دالاندر

الکتروموتور دالاندر چیست؟

الکتروموتور دالاندر (Dahlander Electric Motor) که با نام موتور قطب متغیر، موتور دوگانه و دو سرعته نیز شناخته می‌شوند، موتوری القائی است که سرعت خروجی با تغییر قطب‌ها عوض می‌شود. این تغییر سرعت به‌وسیله‌ی تغییر اتصالات الکتریکی داخل موتور انجام می‌شود. نام موتور دالاندر به‌افتخار سازنده‌ی آن، رابرت دالاندر انتخاب شده است. هزینه‌ی موتور دالاندر از محرک با فرکانس متغیر پایین‌تر است و به همین دلیل در کاربردهایی که تنها چند سرعت ثابت لازم است، استفاده از این موتورها مقرون‌به‌صرفه است.

(الکتروموتور دو سرعته WEG)

عملکرد الکتروموتور دالاندر:

سرعت دوران میدان یک موتور آسنکرون و شفت آن وابسته به تعداد قطب‌های دوگانه‌ای است که در میدان استاتور وجود دارند. سرعت روتور (n) به‌اندازه‌ی سرعت لغزش (n_s) از مقادیری که با استفاده از روابط نظری محاسبه می‌شوند، کمتر است. معمولاً الکتروموتورها حداکثر با سه سیم‌پیچ استاتور طراحی می‌شوند که دارای تعداد قطب‌‌های متفاوتی هستند و هرکدام می‌توانند نسبت به سایر سیم‌پیچ‌ها، نسبت دلخواهی داشته باشند.

در الکتروموتور دالاندر که از مدار قطب متغیر دالاندر استفاده می‌شود، از یک کلید تغییر قطب استفاده می‌شود تا سرعت موتور به مقدار دلخواه برسد. مدار قطب متغیر دالاندر یک نوع ویژه و مهم از دستگاه‌های کنترل سرعت به‌وسیله‌ی تغییر قطب است. در این مدار، سیم‌پیچ استاتور شامل شش کویل است. با ترکیب این کویل‌ها به روش‌های مختلف، می‌توان حالت‌های متفاوتی برای قطب‌ها ایجاد کرد.

اکثر موتورهای دالاندر تنها دو سرعت دارند و تنها نسبت قابل‌دسترس در این موتورها، یک‌به‌دو است. سیم‌پیچ استاتور به‌صورت دلتا برای ایجاد سرعت پایین با تعداد جفت‌ها و قطب‌های بیشتر متصل بوده و دو کویل به‌صورت سری به هم متصل هستند تا هر یک از پایه‌های سیم‌پیچ را تشکیل دهند.

در سرعت‌های بالاتر، دو کویل در هر پایه‌ی سیم‌پیچ به‌صورت موازی به هم متصل می‌شوند و نحوه‌ی اتصال سیم‌پیچ به دوستاره تبدیل می‌شود. ویژگی‌های شروع به کار و منحنی‌های عملکرد هرکدام از این دو مدار متفاوت از هم هستند.

سازندگان برای ایجاد یک نسبت توان از موتور دالاندر قطب متغیر استفاده می‌کنند. دو الکتروموتور دالاندر قطب متغیر که هرکدام دو سیم‌پیچ مجزا دارند را می‌توان به‌صورت مدار دالاندر به هم متصل کرد تا موتورهای آسنکرون از این نوع بتوانند تا چهار سرعت متفاوت داشته باشند.

بیشتر بخوانید: الکتروموتور چیست؟

مزیت روش تغییر قطب، این است که تنها سرعت‌های معینی قابل‌دسترسی بوده و این سرعت‌ها مقادیر از پیش تعریف‌شده‌ی مشخصی دارند. به دلیل این‌که سرعت یک موتور آسنکرون سه‌سرعته به فرکانس ولتاژ ورودی وابسته است، می‌توان با استفاده از فرکانس، سرعت را کنترل کرد. برای این کار، از یک مبدل فرکانس الکتریکی یا جعبه‌دنده‌ی الکتریکی استفاده می‌شود که بین موتور و منبع تغذیه قرار می‌گیرد.

موتورهای آسنکرون برای فرکانس‌های ثابت ساخته می‌شوند. برای ثابت نگه‌داشتن جریان مصرفی برای فرکانس‌های ثابت، باید ولتاژ وابسته به جریان تغییر کند. همچنین تلفات هیسترزیس همراه با فرکانس، افزایش می‌یابد. تلفات جریان ادی نیز با نسبت مربع فرکانس، افزایش می‌یابد و باعث گرم شدن بیش‌ازحد موتور می‌شود.

اگر یک موتور آسنکرون در فرکانسی پایین‌تر از مقدار نامی کار کند، باید ولتاژ نیز متناسب با آن کاهش یابد تا از عبور جریان بیش‌ازحد از سیم‌پیچ‌ها جلوگیری شود.

موتورهای آسنکرون تنها برای یک محدوده‌ی مشخصی از سرعت‌ها قابل‌استفاده هستند. در دستگاه‌هایی مانند ماشین‌های خرد کن که موتورهایی با سرعت بالای 3000 دور بر دقیقه موردنیاز هستند، موتورهای قفسه سنجابی با استفاده از ترکیب ست‌های ماشین‌ها مانند یک موتور سه‌فاز و یک ژنراتور سه‌فاز تغذیه می‌شوند. ژنراتور، ولتاژ تغذیه را با فرکانسی تا حدود 400 هرتز فراهم می‌کند و سرعت‌های بسیار بالا با این روش، قابل‌دسترس هستند.

با توجه به گشتاور خروجی، می‌توان الکتروموتور دالاندر را به دو نوع گشتاور ثابت و گشتاور متغیر تقسیم کرد:

نوع گشتاور ثابت در سیستم‌هایی استفاده می‌شود که باید گشتاور، مستقل از سرعت باشد. نمونه‌ی این نوع از سیستم‌ها را می‌توان در بالابرها، پمپ‌های جابجایی مثبت، پمپ‌های هیدرولیک، تجهیزات بسته‌بندی و سایر ماشین‌های مشابه یافت.

نوع دوم یا گشتاور متغیر که تفاوت زیادی با نوع اول دارد، بیشتر در دمنده‌ها و پمپ‌های گریز از مرکز استفاده می‌شود. در این سیستم‌ها نیاز است تا برای سرعت‌های پایین، گشتاور خروجی نیز کم و برای سرعت‌های بالا، گشتاور خروجی زیاد باشد. در صورت استفاده از یک بار معمولی، دو برابر کردن سرعت باعث چهار برابر شدن گشتاور و هشت برابر شدن توان موردنیاز خواهد شد؛ بنابراین در چنین بارهایی، میزان نیرو در سرعت‌های بالا، بسیار بزرگ و در سرعت‌های پایین، بسیار کم خواهد شد.

بسیاری از پمپ‌ها، فن‌ها و کمپرسورها به‌گونه‌ای هستند که نصف کردن سرعت باعث کاهش بسیار زیاد توان در موتور خواهد شد؛ بنابراین موتورهای دو سرعته با گشتاور متغیر در سرعت‌های نزدیک مانند 1725 و 1140 دور بر دقیقه ساخته می‌شوند. استفاده از سرعت 1140 می‌تواند توانی معادل نصف توان سرعت 1725 ایجاد کند.

انواع موتور دالاندر:

انواع الکتروموتور دو سرعته عبارتند از:

• موتور القائی سه‌فاز متناوب قفسه سنجابی:

امروزه موتورهای قفسه سنجابی متناوب سه‌فاز اکثر بازار را به خود اختصاص داده‌اند و همچنین نوع دالاندر این موتورها با گذشت زمان، در حال رایج‌تر شدن است. سادگی استفاده از این موتورها با ولتاژ سه‌فاز و گشتاور آنی، باعث محبوبیت این موتورها در صنعت شده است. موتور دالاندر در نوع قفسه سنجابی درواقع تنها یک ویژگی اضافی برای موتور اصلی است که تنها با تعویض اتصالات الکتریکی در یک موتور، می‌توان به دو سرعت متفاوت ثابت دست یافت.

• موتور دالاندر 2 یا 4 قطب با گشتاور ثابت:

در این مدل که اکثراً از نوع 2 سرعته است، 6 اتصال به سیم‌پیچ استاتور وجود دارد که این اتصالات به پایانه‌ی موتور متصل هستند. شکل زیر نحوه‌ی اتصال سیم‌پیچ برای سرعت‌های مختلف در این موتور را نشان می‌دهد. برای اینکه موتور دو سرعته در سرعت بالا قرار گیرد، کافی است که تمام اتصالات 1 تا 6 به شبکه متصل شوند و برای اینکه موتور در سرعت پایین قرار گیرد، فقط اتصالات 1 تا 3 به شبکه متصل می‌شوند.

• موتور دالاندر گشتاور متغیر:

این موتور بیشتر در کاربردهایی مانند پمپ‌ها، فن‌ها، دمنده‌ها و بالابرها استفاده می‌شود که نیاز به گشتاور پایین در سرعت پایین و گشتاور بالا در سرعت بالا وجود داشته باشد. شکل زیر نحوه‌ی اتصال سیم‌پیچ برای سرعت‌های مختلف در این موتور را نشان می‌دهد. برای اینکه الکتروموتور دالاندر در سرعت بالا قرار گیرد، کافی است که تمام اتصالات 1 تا 6 به شبکه متصل شوند و برای اینکه موتور در سرعت پایین قرار گیرد، فقط اتصالات 1 تا 3 به شبکه متصل می‌شوند.

کاربرد، مزایا و معایب الکتروموتور دالاندر:

موتور دالاندر در فن‌ها، دمنده‌ها، ماشین‌های ابزار، بالابرها، حمل و نقل، پمپ‌ها، تهویه هوا، جرثقیل ها، مدیریت پساب، گونی بافی، صنایع فلزی، پتروشیمی، تجهیزات شهربازی‌ها، صنایع سیمان، جهت سیستم‌های انتقال مواد، جهت بار گیری و تخلیه اسکله‌ها، صنایع کاشی و سرامیک، صنایع داروسازی و … کاربرد دارد.

مزیت بزرگی که الکتروموتور دو سرعته نسبت به سایر روش‌های کنترل سرعت مانند محرک‌های فرکانس متغیر دارد، تلفات پایین توان است. دلیل تلفات پایین در موتورهای دالاندر، مصرف کل توان داخل موتور و عدم استفاده از سیستم‌های ثانویه است. همچنین در مقایسه با روش‌های جایگزین کنترل سرعت، الکتروموتور دالاندر بسیار ساده‌تر بوده و عملکرد آسان‌تری دارد.

در مقابل، مهم‌ترین ایراد در موتورهای دالاندر، وجود سایش و خوردگی مکانیکی زیاد در اثر تغییر سرعت برای نسبت‌های بزرگ است. همچنین این نوع از اتصال باعث ایجاد اعوجاج هارمونیک زیاد هنگام تغییر قطب‌ها می‌شود.

عیب یابی و تعمیر موتور دو سرعته:

الکتروموتور دالاندر ساختار و مدار واحدی ندارند اما اصول کلی کار آن‌ها، تغییر مدار برای رسیدن به اتصالات مختلف سیم‌پیچ‌ها است تا از این طریق بتوانند سرعت‌های مختلف را ایجاد کنند. در ادامه، بخش‌های مختلف یک موتور دالاندر با کاربری عمومی بررسی می‌شود تا بتوان ایرادات به وجود آمده را رفع کرد.

• تنظیم سرعت:

اتصالات موتور را جدا کرده و به مدار ارائه‌شده توسط سازنده مراجعه کنید. دسته‌ی تنظیم سرعت را بچرخانید (یا با استفاده از هر مکانیسمی که وجود دارد، موتور را روشن کنید). فعال کردن کلید برای اندازه‌گیری مقاومت هرکدام از قطب‌ها در سیم‌ها نسبت به سوکت کانکتور است

مقادیر اندازه‌گیری‌ شده توسط مولتی‌متر که در حالت مقاومت‌سنج قرار داده شده باید کمتر از 0/25 اهم و اختلاف بین مقادیر خوانده‌شده در قطب‌ها باید کمتر از 0/05 اهم باشد. اگر مقدار خوانده‌شده بیشتر از 0/35 اهم باشد، نشان‌دهنده‌ی اتصال الکتریکی نامناسب یا کلید دارای ایراد است و خطای به وجود آورنده‌ی این مشکل باید برطرف شود.

زمانی که مقادیر اندازه‌گیری ‌شده‌ی مقاومت اتصال‌ها در محدوده‌ی قابل‌قبولی بودند، نشتی الکتریکی را بررسی کنید. مولتی‌متر را روی مگااهم قرار داده و وجود اتصال بین سوکت‌های کانکتور با یکدیگر و همچنین اتصال بین سوکت‌ها و زمین را بررسی کنید. اگر در موارد ذکرشده اتصالی وجود داشته باشد، منبع آن را پیدا کرده و مشکل را برطرف کنید.

بیشتر بخوانید: انواع الکتروموتور کولری

• مدار موتور:

به تصویر زیر مراجعه کرده و پوشش موتور را جدا کنید اما کلید تعویض سرعت را باز نکنید. کانکتورهای کلید استارت را به‌اندازه‌ای بالا ببرید که بتوانید با استفاده از پروب‌های مولتی‌متر به آن‌ها دسترسی داشته باشید. کانکتورها را جدا نکرده و پراب‌ها را کنار عایق سیم‌پیچ‌ها قرار دهید. کلید استارت در موتور شکل زیر در پایین قرار دارد.

اگر جای سیم‌های 1 و 4 یا 2 و 3 در نقشه‌ی الکتریکی بالا عوض شود، کلید به‌صورت عادی کار خواهد کرد. در کلید تنظیم سرعت، سرعت بالا را انتخاب کنید. مولتی‌متر را در حالت مقاومت با واحد اهم قرار دهید.

مقاومت بین پایانه‌های 1 و 4 را اندازه بگیرید. این مقدار را با مقدار ارائه‌شده توسط سازنده مقایسه کنید. همین کار را برای پایانه‌های 2 و 3 نیز انجام دهید. پس‌ازآن، سرعت پایین را انتخاب کرده و مراحل قبل را تکرار کنید.

مقاومت بین پایانه‌های 2 (3) و 1 (4) را نیز اندازه بگیرید. مقاومت این پایانه‌ها باید با مجموع مقاومت حالت استارت و کار کردن سیم‌پیچ موتور برابر باشد.

مولتی‌متر را در حالت خازن قرار دهید. مقدار ظرفیت خازنی بین پایانه‌های 3 و 4 را اندازه بگیرید. این مقدار را با 125 مگافاراد مقایسه کنید (ممکن است برای سازنده‌های مختلف، این مقدار متفاوت باشد). همچنین ظرفیت خازنی بین پایانه‌ی 4 و سیم آبی در ورودی را اندازه گرفته و با مقدار 23 مگافاراد مقایسه کنید.

• کلید استارت الکترونیکی:

کانکتور را به ورودی موتور متصل کرده و کابل الکتریکی را به یک منبع جریان متصل کنید. کلید تنظیم سرعت را در حالت سرعت پایین قرار داده و موتور را روشن کنید. ولتاژ بین پایانه‌های 2 و 3 در شکل زیر را اندازه بگیرید. مقدار اندازه‌گیری شده باید برابر با ولتاژ منبع باشد. حال ولتاژ بین پایانه‌های 1 و 4 را اندازه بگیرید. این ولتاژ باید بیشتر از 300 ولت باشد.

کلید باید در مدار باشد و به دلیل اینکه کلید، فعال است، هنگام شروع به کار نباید هیچ ولتاژی بین پایانه‌های 2 و 3 وجود داشته باشد. پس‌ازاینکه موتور شروع به دوران کرد، به دلیل غیرفعال شدن کلید، ولتاژی بین پایانه‌های 2 و 3 دیده خواهد شد. پایانه‌های 1 و 4 به‌عنوان حسگر عمل می‌کنند و اگر ولتاژ در این پایانه‌ها به 260 ولت نرسد، کلید غیرفعال نمی‌شود. تمام مراحل ذکرشده را در حالت سرعت بالا تکرار کنید.

ایراد در روشن نشدن موتور به‌ندرت از سمت کلید است. برای بررسی این مورد، اتصال بین پایانه‌های 2 و 3 را بررسی کنید. مقدار مقاومت بین پایانه‌های 2 و 3 باید در مقیاس کیلواهم باشد.

بیشتر بخوانید: عیب یابی و تعمیر موتور ضد انفجار

• آزمایش بار:

برای اینکه نتایج این آزمایش، صحیح باشند، باید شرایط کاری موتور کنترل شوند. مقادیر بار را از دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط سازنده پیدا کرده و بار مناسب برای سرعت پایین را به موتور وصل کنید. مولتی‌متر را به سیم‌های قهوه‌ای یا آبی در ورودی موتور متصل کنید. موتور را روشن کرده و جریان را اندازه بگیرید. مقادیر اندازه‌گیری شده را با مقادیر موجود در جداول، مقایسه کنید. تمام مراحل را برای سرعت بالا تکرار کنید.

قیمت الکتروموتور دالاندر:

شرکت آتور صنعت عرضه کننده انواع موتور دالاندر با بهترین قیمت و برند های معتبر به مشتریان عزیز می باشد.شما عزیزان می توانید قبل از خرید الکتروموتور دالاندر از کارشناسان متخصص ما مشاوره بگیرید تا انتخابی مناسب داشته باشید.جهت دریافت لیست قیمت،کاتالوگ و مشاوره می‌توانید از طریق فرم زیر یا صفحه استعلام قیمت و اگر نیاز به گفتگو و مشاوره تلفنی دارید با شماره تلفن ۰۳۱۳۲۰۰۴ تماس حاصل فرمایید.

عنوان	قیمت
قیمت الکتروموتور دالاندر ABB	جهت دریافت لیست قیمت با شماره 32004-031 تماس بگیرید.
لیست قیمت موتور دو سرعته Leroy Somer
قیمت موتور دالاندر زیمنس (SIEMENS)
لیست قیمت الکتروموتور دو سرعته وگ (WEG)
قیمت موتور دالاندر VEM
لیست قیمت الکتروموتور دالاندر AEG