الکتروموتور دریایی چیست؟

الکتروموتور دریایی (Marine electric motor) به الکتروموتورهای مخصوصی گفته می‌شود که برای کار در محیط‌های مرطوب طراحی شده‌اند. این موتورها برخلاف نامشان لزوماً تنها در کاربردهای دریایی مانند کشتی‌ها استفاده نمی‌شوند و در تمام کاربردهایی که وجود آب، سایر سیالات و رطوبت بالا محتمل است، دیده می‌شوند. تفاوت طراحی این موتورها با موتورهای معمولی در عایق‌های سیم‌پیچ‌های روتور و استاتور و توانایی مقاومت در برابر نفوذ آب به داخل بدنه به‌وضوح دیده می‌شود.

نحوه عملکرد الکتروموتور دریایی:

الکتروموتور دریایی وظایف اصلی ماشین‌های دریایی را در محیط‌هایی مانند خط ساحلی، دریا و ساحل انجام می‌دهد. سکوهای نفتی وابسته به پمپ‌ها هستند تا به‌وسیله‌ی دوران میله‌ی پمپ، نفت را استخراج کرده و به مخازن انتقال دهند.

مخزن‌ها و کشتی‌ها نیز به پمپ‌هایی مجهز شده‌اند که آب وارد‌شده‌ی اضافی را خارج کرده، سیال‌ها را منتقل کرده و تهویه‌ی موتور و عرشه را فراهم کنند. به‌علاوه، در صورت نیاز به هوای فشرده در کاربردهای دریایی نیز از الکتروموتورها استفاده می‌شود. الکتروموتورها در بندرها نیز کاربردهای زیادی برای انتقال سیال از کشتی‌ها دارند.

ویژگی اساسی که باید در الکتروموتور دریایی وجود داشته باشد، توانایی آن‌ها برای کار در محیط پر از چالش دریا است. قابلیت اعتمادپذیری در این الکتروموتورها مهم‌ترین لازمه‌ی کارکرد تجهیزات و امنیت کارکنان است و ممکن است دستگاه‌ها و قطعات جایگزین، یک اقیانوس فاصله داشته باشد. برای الکتروموتورهای دریایی، تعدادی المان طراحی منحصربه‌فرد وجود دارد تا از عملکرد آن تحت شرایط سخت، اطمینان حاصل شود.

بیشتر بخوانید: الکتروموتور دالاندر چیست؟

(الکتروموتور دریایی VEM)

الکتروموتور دریایی باید در محیط‌هایی که همیشه تر بوده و رطوبت بالایی وجود دارد، کار کند. ورود آب به داخل الکتروموتور نه‌تنها باعث خرابی قطعات الکتریکی می‌شود، بلکه باعث آسیب به فلزات به وسیله‌ی خوردگی نیز خواهد شد. این مسئله از طریق انتخاب جنس مناسب برای جلوگیری از اکسید شدن یا خوردگی گالوانیکی حل می‌شود.

قطعات داخلی موتور به‌وسیله‌ی یک محفظه‌ی ضدآب که معمولاً دارای استاندار IP55 است، محافظت می‌شوند و استاندارهای بالاتر برای کاربردهایی که پاشش و ورود آب بیشتری وجود دارد، به کار می‌روند. همچنین این محفظه، در خنک‌کاری قطعات داخلی نیز کمک می‌کند اما با توجه به میزان بار الکتروموتور و گرمای تولیدشده، ممکن است نیاز به فن خارجی نیز وجود داشته باشد تا میزان انتقال گرما به طریق همرفت در اطراف محفظه‌ی ضدآب، افزایش یابد. علاوه بر محفظه، یاتاقان‌ها نیز دارای یک آب‌بندی هزارتو هستند تا از ورود آب از کناره‌های شفت، جلوگیری شود.

محیط‌های پایین عرشه دارای تهویه‌ی کمی بوده و مناسب برای الکتروموتورهایی هستند که دمای کاری بالایی دارند. الکتروموتورهایی که در دمای بالاتر از 40 درجه‌ی سلسیوس کار می‌کنند، نیازمند توجه ویژه به برخی از قطعات مانند آب‌بندی‌ها، ياتاقان‌ها و قطعات پلاستیکی هستند. الکتروموتورهایی که در محیط سرد زمستانی کار می‌کنند باید یخ‌زدایی شده و در شرایط مجاز تعریف‌شده کار کنند.

اطمینان از این‌که الکتروموتور دریایی دارای ارتعاش کمی می‌باشد، اهمیت زیادی دارد. از الکتروموتورهایی که طراحی مهندسی و کیفیت ساخت بالایی دارند، می‌توان انتظار تعادل بهینه را داشت. با هر حرکت کشتی به دلیل امواج در راستای طولی و عرضی که منجر به جابجایی در محورهای مختلف می‌شود، نیروی اضافی به روتور الکتروموتور وارد می‌شود؛ به همین دلیل احتمال آسیب به یک الکتروموتور دارای نابالانسی بیشتر است.

به‌غیراز موارد ذکرشده، الکتروموتور دریایی در سامانه‌های محرکه‌ی قایق‌ها، کشتی‌های باری بزرگ، سکوها، جرثقیل‌های شناور و سایر وسایل نقلیه‌ی دریایی نیز استفاده می‌شوند. یک مزیت بزرگ برای این سامانه‌ها، توانایی بهینه کردن بار روتور اصلی برای استفاده از موتور دیزل، توربین گازی و سایر انواع ژنراتورها است تا بدین‌وسیله، بازده به مقدار حداکثر رسیده و مصرف سوخت در کمترین میزان باشد. استفاده از موتورهای الکتریکی در سیستم محرکه باعث افزایش قابلیت انعطاف‌پذیری فضای داخلی شده و با این روش، می‌توان توان را برای استفاده در بالابرها، پمپ‌های موجود و سایر تجهیزات، منتقل کرد.

الزامات استاندارد ها:

مطابقت با استانداردهای معتبر و قوانین انجمن‌های بزرگ طبقه‌بندی، این اطمینان را می‌دهد که موتور بر اساس مشخصات ذکرشده توسط سازنده عمل خواهد کرد. این مشخصات به همراه سایر جزئیات کلیدی در پلاک الکتروموتور نوشته شده‌اند.

کلیدی‌ترین استاندارد در بین سایر موارد، استاندارد IEEE 45 است که ویژگی‌های طراحی سامانه‌های الکتریکی و تجهیزات شامل موتورهای DC را برای کشتی‌ها توصیه می‌کند. در ادامه، ویژگی‌ها و الزامات استاندارد IEEE 45 برای موتورهای دریایی بیان می‌شوند. طبق این استاندارد، موتور دریایی بیشتر شامل موتورهای قفسه سنجابی و موتورهای سه‌فاز القایی با خنک‌کاری توسط هوا هستند.

محفظه‌ی این الکتروموتورها توسط طبقه‌بندی NEMA به‌عنوان ضدآب، ضد نفوذ قطره و … یا توسط طبقه‌بندی IEC IP که معادل مورد قبل است، شناخته می‌شوند. سرعت نامی این الکتروموتورها برای انواع دوفاز تا چهارفاز، 3600 یا 1800 دور بر دقیقه در 60 هرتز و 3000 یا 1500 دور بر دقیقه در 50 هرتز است.

گشتاور و سرعت الکتروموتور باید متناسب با کاربرد باشد؛ به‌گونه‌ای که تمام مشخصات موتور ازجمله حداقل گشتاور، گشتاور شتاب و حداکثر گشتاور، مطابق با شرایط کاری باشند. موتورهای سیستم محرکه‌ی کشتی‌ها در مقایسه با سایر موارد، ازلحاظ اندازه، کوچک به شمار می‌آیند و اغلب از نوع موتورهای دو سیم‌پیچ سنکرون با محرک سرعت متغیر و خنک‌کاری با مکانیسم همرفت اجباری به همراه یک مبادله‌کن گرمایی هستند.

بیشتر بخوانید: انواع الکتروموتور TEFC

(الکتروموتور دریایی مارلی مدل b4)

الکتروموتور القائی:

موتور القایی از یک استاتور، یک روتور و یاتاقان‌ها تشکیل شده و بین روتور و استاتور، یک فاصله‌ی مشخص وجود دارد که توسط هوا پر شده است. استاتور شامل یک هسته است که از لایه‌هایی برای نگه داشتن رسانای حامل جریان موجود در شکاف تشکیل شده است. رساناهای حامل جریان به‌گونه‌ای باهم متصل شده‌‌اند که یک سیم‌پیچ القاگیر را تشکیل می‌دهند.

جریان متناوب به سیم‌پیچ القاگیر اعمال شده و در اثر ایجاد میدان‌های مغناطیسی، در روتور جریان الکتریکی ایجاد می‌شود و به دلیل همین عملکرد به این الکتروموتور، الکتروموتور القائی گفته می‌شود. الکتروموتورهای القائی نیاز به هیچ منبع الکتریسیته‌ی خارجی ندارند و بر اساس تداخل بین جریان القاشده به روتور و میدان مغناطیسی موجود در فاصله‌ی هوایی کار می‌کنند.

موتور القائی برای شروع به کار با روش بین خطوط مناسب است و همچنین جریان شروع به کار می‌تواند بین 6 تا 10 برابر جریان بار کامل باشد. به دلیل محدودیت‌های موجود برای اندازه‌ی ژنراتور موجود در کشتی، استفاده از موتورهای بزرگ، نیازمند توجه بیشتر است؛ زیرا فراهم کردن جریان شروع به کار ممکن است چالش‌برانگیز باشد.

به‌علاوه ممکن است موتورهایی که دارای جریان شروع به کار زیاد هستند، باعث افت ولتاژ بیش‌ازحد بین پایانه‌ها شوند. استارترهایی با ولتاژ کاهش‌یافته برای کاهش جریان شروع به کار استفاده می‌شوند اما این استارترها هنگام شروع به کار گشتاور کمتری تولید خواهند کرد؛ بنابراین، سیستم استارت باید بتواند جریان بالای موردنیاز را فراهم کرده و گشتاور لازم را ایجاد کند.

مثال زیر، یک نمونه‌ی عملی از مقادیر مشخصات یک الکتروموتور القائی است که مطالب فوق را به‌وضوح نشان می‌دهد.

یک موتور القائی با محرک فرکانس متغیر وجود دارد که برای تأمین توان پمپ استفاده می‌شود. توان موتور، 100 کیلووات، تعداد قطب‌ها 4، ولتاژ 460 ولت و تعداد فازها 3 و فرکانس 60 هرتز است. دور موتور با بار نامی، 1780 دور بر دقیقه است. می‌خواهیم یک بار 60 کیلوواتی را در سرعت 1450 دور بر دقیقه به الکتروموتور اعمال کنیم. در ادامه، فرکانس محرک را محاسبه می‌کنیم.

در رابطه‌ی بالا ƒ،  فرکانس منبع تغذیه با واحد هرتز، P تعداد قطب الکتروموتور و RPM سرعت موتور سنکرون با واحد دور بر دقیقه است.

گشتاور موتور متناسب با توان بر سرعت است.

زمانی که موتور در شار ثابت کار می‌کند، سرعت لغزش متناسب با گشتاور است؛ بنابراین با یک نسبت ساده، سرعت لغزش در دور جدید، 14/8 دور بر دقیقه خواهد شد.

برای اینکه موتور در سرعت 1450 دور بر دقیقه کار کند، فرکانس اعمال‌شده باید به میزان سرعت لغزش در این دور از 1450 بیشتر باشد؛ یعنی مقدار 1464/8 دور بر دقیقه داشته باشد. با استفاده از رابطه‌ی اول این مثال، فرکانس جدید برابر با 48/83 هرتز به دست می‌آید.

موتور سنکرون:

سیم‌پیچ استاتور موتور سنکرون مانند موتور القائی است و علاوه بر آن، روتور دارای یک سیم‌پیچ DC است که شار فاصله‌ی هوایی را مستقیماً تولید می‌کند. ایجاد گشتاور در موتور سنکرون، زمانی اتفاق می‌افتد که میدان سیم‌پیچ روتور از طریق منبع، تغذیه شده و روتور با میدان دوّار حاصل از نیروی مغناطیسی (MMF) استاتور، سنکرون (همگام) می‌شود.

اتصال منبع تغذیه در موتور سنکرون به‌صورت سه‌فاز متناوب به استاتور و جریان مستقیم به روتور است. می‌توان جریان‌های متناوب استاتور و مستقیم روتور را به‌صورت جداگانه طوری تنظیم کرد که به‌سرعت دلخواه رسید. موتور سنکرون با هماهنگی کامل با MMF استاتور دوّار کار می‌کند. در موقعیت‌هایی که محرک با سرعت متغیر موردنیاز است، می‌توان از کنترلرهای مناسب ولتاژ و فرکانس مانند مبدل چرخه، مبدل بار متناوب و تغییر عرض پالس استفاده کرد.

مثال زیر شرایط کاری یک موتور سنکرون و محاسبات مربوط را نشان می‌دهد.

یک موتور سنکرون با محرک فرکانس متغیر در یک کشتی به‌عنوان یک محرک کمکی استفاده می‌شود. این موتور دارای توان 200 کیلووات و 6 قطب و در 450 ولت و 60 هرتز در شرایط نامی کار می‌کند. در این مثال، می‌خواهیم محاسبه کنیم که اگر ولتاژ 230 ولت به موتور اعمال شود، موتور باید با چه سرعتی کار کند تا مقدار تقریبی شار نامی ایجاد شود.

شار ثابت زمانی ایجاد می‌شود که نسبت ولتاژ به فرکانس، ثابت باشد.

اطلاعات روتور قفل‌شده‌ی موتور (برگرفته از NEC):

جدول زیر، کدهای انجمن ملی سازندگان تجهیزات الکتریکی (NEMA) برای NEC 430-7 را نشان می‌دهد که هرکدام از این کدها در پلاک موتور حک می‌شوند تا
کمیت kVA/HP را نشان دهند.

kVA/HP با روتور قفل‌شده	حرف کد	kVA/HP با روتور قفل‌شده	حرف کد
9/0-9/99	L	0-3/14	A
10/0-11/19	M	3/15-3/54	B
11/2-12/49	N	3/55-3/99	C
12/5-13/99	P	4/0-4/49	D
14/0-15/99	R	4/5-4/99	E
16/0-17/0	S	5/0-5/59	F
18/0-19/99	T	5/6-6/29	G
20/0-22/39	U	6/3-7/09	H
22/4 و بالاتر	V	7/1-7/99	J
8/0-8/99	K

علاوه بر استاندارد NEMA، استاندارد دفتر حمل‌ونقل آمریکا (ABS) نیز جزو مراجع پراستفاده در زمینه‌ی الکتروموتورهای دریایی است.

کاربرد الکتروموتور Marine:

همان‌طور که از نام الکتروموتور دریایی مشخص است، طراحی آن‌ها برای کار در محیط‌های تر بهینه شده و وسایل حمل‌ونقل دریایی، بیشترین استفاده از آن‌ها را دارند. البته رنج کاربرد در درون این وسایل و به‌خصوص کشتی‌ها وسیع بوده و شامل موارد زیر می‌شود:

• محرک فن‌های تهویه
• محرک پمپ‌های اطفای حریق
• محرک پمپ‌های روغن‌کاری
• محرک پمپ‌های خنک‌کاری
• محرک دنده فرمان
• محرک کمپرسورها
• موتورهای سیستم محرکه‌ی کشتی‌ها

ویژگی ها:

ویژگی های الکتروموتور دریایی عبارتند از:

• عایق‌بندی سیم‌پیچ‌ها:

جنس عایق‌ها و سیم‌پیچ‌های عایق باید در مقابل رطوبت، اتمسفر دریا و بخار روغن‌ها مقاوم باشند. تمام سیم‌پیچ‌های قالبی برای موتورهای متناوب، آرمیچر‌های مونتاژشده و سیم‌پیچ آرمیچر مستقیم با درگاه باز باید از فشار خلأ که با سیستم عایق اپوکسی بدون حلال آغشته شده، استفاده کنند.

برای موتورهای متناوب، تمام استاتورهایی که سیم‌پیچ نامنظم داشته یا دارای سیم‌پیچ عایق‌شده هستند، باید از فشار خلأ با سیستم عایق اپوکسی بدون حلال با کلاس‌های F، H و B استفاده کرد یا سیم‌پیچ باید به‌صورت کامل درون محفظه قرار گرفته باشد.

اکثر قاب موتورهای استاندارد NEMA با استفاده از عایق‌های ضدرطوبت کلاس F یا H ساخته می‌شوند. در موتورهایی که به‌طور کامل درون محفظه قرار می‌گیرند، می‌توان از عایق معمولی انتظار عملکرد مناسبی داشت.

اگر موتورهایی که در مقابل قطرات یا آب‌وهوا محافظت می‌شوند انتخاب شوند، توصیه می‌شود که عایق از نوع سیستم‌های آب‌بندی باشد. موتورهایی که دارای کلاس‌های B و F استاندارد NEMA هستند، در بزرگ‌ترین سایز‌ها قابل‌دسترس بوده و دارای طول عمر عایق طولانی‌تری هستند.

تمام سیم‌پیچ‌های موتورهای DC باید دارای وارنیش بوده یا با مواد شیمیایی عایق، آغشته شوند تا بتوانند در مقابل آب و روغن، مقاوم باشند. در موتورهایی که دارای سیلیکون هستند، ممکن است سایش براش و کموتاتور غیرعادی دیده شود؛ بنابراین در موتورهای دارای براش، نباید از سیلیکون استفاده شود.

بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب الکتروموتور ضد جرقه

• دمای محیط موتور:

موتورهایی که برای کاربردهای اصلی و نزدیک سیستم‌های تولیدکننده‌ی گرما زیاد مانند محرک اصلی یا بویلر استفاده می‌شوند، باید برای کار در دمای محیط حداکثر 50 درجه‌ی سلسیوس یا دمای بیشینه‌ی مورد انتظار طراحی شوند. موتورهایی که برای ماشین‌های ابزار استفاده می‌شوند و همچنین در مواردی که دمای محیط از 40 درجه‌ی سلسیوس فراتر نمی‌رود، می‌توان دمای محیط 40 درجه‌ی سلسیوس انتخاب کرد.

محیط‌هایی که معمولاً دما از 50 درجه‌ی سلسیوس فراتر می‌رود، به‌عنوان موارد خاص به‌حساب آمده و برای دمای 65 درجه‌ی سلسیوس یا دمای بیشینه‌ی مورد انتظار طراحی شوند. اگر قرار است یک ماشین در محلی که دمای نامی محیط آن پایین‌تر از دمای فرض شده‌ی محیط است، استفاده شود، باید مقدار بار آن از مقدار بار نامی پایین‌تر باشد. مجموع دمای فرض شده‌ی محیط و افزایش دمای واقعی ماشین در بار کاهش‌یافته نباید از دمای نامی آن ماشین بالاتر باشد.

• محدودیت‌های افزایش دما:

توصیه می‌شود که الکتروموتورهای متناوب و مستقیم، افزایش دمای طراحی 80 درجه‌ی سلسیوس در دمای محیط 40 درجه‌ی سلسیوس (کلاس B استاندارد NEMA) داشته باشند اما حداقل با کلاس F استاندارد NEMA برای عایق ساخته شوند تا بهینه‌ترین تعادل بین هزینه‌ی اولیه و طول عمر به دست آید.

همان‌طور که در بخش قبل توضیح داده شد، الکتروموتورها معمولاً برای دمای محیط 40 درجه‌ی سلسیوس ساخته می‌شوند و در صورت افزایش دما، میزان بار آن‌ها باید به مقدار توصیه‌شده در دستورالعمل سازنده، کاهش یابد. همچنین توصیه می‌شود عایق سیم‌پیچ از جنس مرغوب باشد تا در مقابل منبع رطوبت پر از نمک، مقاومت کند.

دمای هرکدام از بخش‌های الکتروموتور‌های متناوب و مستقیم نباید از مقدارهای مشخص‌شده که در استانداردها ذکر شده‌اند، تجاوز کند. این مقدارها در استاندارد IEEE Std45-200 آورد شده‌اند.

• بازده:

توصیه می‌شود که طراح تجهیزات از موتورهایی با بازده بالاتر استفاده کنند. برای توان نامی و سرعت مشخص، بازده، تابع میزان بار است و میزان بازده در بار کامل با افزایش توان و سرعت، افزایش می‌یابد. افزایش بازده، معادل با کاهش لغزش (تفاوت میان سرعت سنکرون و سرعت بار کامل یک موتور القایی تقسیم بر سرعت سنکرون) است.

موتورهایی که لغزش بالایی دارند معمولاً در کاربردهایی که شامل پالس و بار با اینرسی بالا هستند، بازده پایین‌تری دارند. مراجع ANSI/NEMA MG 1-1998 و IEC 60034 اطلاعات بیشتری در رابطه با بازده الکتروموتورها دارند. به‌طورکلی، نرخ ورود جریان الکتریکی در موتورهایی با بازده بالا، بیشتر است.

نصب الکتروموتور دریایی:

الکتروموتورهایی که در هوای آزاد قرار دارند یا در محلی قرار دارند که ممکن است در معرض دریا، پاشش سیال یا هرگونه شرایط سخت رطوبتی قرار گیرند، باید ضدآب بوده یا توسط یک محفظه‌ی ضدآب محافظت شوند. چنین محفظه‌هایی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که از بالا رفتن دمای داخلی از مقدار نامی، جلوگیری کنند.

الکتروموتور دریایی نیز باید در محلی قرار گیرد که توسط آب‌هایی که به آن پاشیده می‌شود، آسیب نبیند و درصورتی‌که چنین محلی غیرقابل‌دسترس باشد، باید موتور به‌صورت شناور بوده یا یک محافظ ضدآب به‌صورت دیواره در اطراف آن به همراه تجهیزاتی برای خارج کردن آب قرار داده شود.

محافظ مربوط باید از استانداردهای مناسب انتخاب شده و به‌صورت صحیح نصب شود. برای انتخاب، می‌توانید به بخش AnnexC استاندارد IEEE Std 45-2002 مراجعه کنید. موتورهایی که از فن برای خنک‌کاری استفاده می‌کنند، نباید در محل‌هایی که یخ ایجاد می‌شود، نصب شوند. همچنین در صورت وجود هرگونه خطر در موتور دریایی، به بخش Clause 33 استاندارد IEEE Std 45-2002 مراجعه کنید.

موتورهای افقی در صورت امکان باید در جلو و عقب کشتی نصب شوند. اگر نصب موتور باید به‌صورت عمودی یا در عرض کشتی باشد، استفاده از یاتاقان‌هایی که برای موقعیت‌های ذکرشده مناسب هستند، ضروری است.

تمامی موتورها به‌غیراز موتورهای شناور، آب‌بندی‌شده یا مخصوص محل‌های خطرناک باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که آماده‌ی خارج کردن روتور، قطعات استاتور و یاتاقان‌ها بوده و امکان نگهداری و بررسی یاتاقان‌ها به‌راحتی فراهم باشد.

تمام موتورهای متناوب با حلقه‌ی لغزان، سنکرون و کموتاتور نوع بسته به‌غیراز موتورهای با توان کم باید درگاه‌هایی برای مشاهده یا درپوشی در حلقه‌ی لغزشی یا انتهای کموتاتور برای بازرسی از حلقه‌ها، کموتاتور و براش‌ها در حین کار داشته باشند. برای بلند کردن موتور نیز باید از پیچ‌های چشمی یا ابزار معادل استفاده شود.

نگهداری و تعمیر:

اکثر موتورهایی که در کشتی قرار دارند، به یک پمپ، کمپرسور یا ماشین دیگری متصل هستند. مانند سایر تجهیزات مکانیکی، موتورهای الکتریکی نیز دارای ساعات کاری مشخصی هستند که پس از صرف این زمان، باید به‌صورت اساسی تعمیر شوند تا از عملکرد درست آن‌ها اطمینان حاصل شود. همچنین اگر هر یک از مشخصات الکتروموتور مانند ولتاژ، جریان و مقاومت عایق‌ها عملکردی غیرعادی داشته باشند یا اینکه موتور به دلیل آب‌گرفتگی یا نشتی با آب تماس پیدا کند، نیاز به تعمیرات اساسی وجود خواهد داشت.

در ساختمان موتور الکتریکی، فاصله‌ی بین روتور و استاتور که با هوا پر شده، بسیار کم است. چنان چه انحرافی در شفت ایجاد شود، روتور شروع به تماس با استاتور خواهد کرد. در این شرایط، ارتعاش موتور به‌شدت افزایش یافته و ممکن است پس از مقداری سایش، اتصال کوتاه برقرار شده و سیم‌پیچ‌ها بسوزند. برنامه‌ی نگهداری از الکتروموتور دریایی باید به‌گونه‌ای انجام شود که این مرحله اتفاق نیفتد؛ بنابراین انجام مراقبت‌های لازم برای موتور، ضروری است.

قبل از تعمیر اساسی موتور دریایی، میزان ساعات کاری روتور و طول عمر یاتاقان‌ها باید محاسبه شوند و در صورت گذشت زمانی مشخص، یاتاقان‌ها باید تعویض شوند؛ چراکه این قطعات به دلیل اصطکاک موجود در هنگام کار، آسیب‌پذیرترین عضو یک الکتروموتور به‌حساب می‌آیند. در ادامه، روند بررسی و تعمیر اساسی یک موتور الکتریکی توضیح داده می‌شود.

• آزمایش عایق:

بررسی عایق سیم‌پیچ استاتور یک گام مهم قبل و بعد از تعمیر اساسی به شمار می‌آید. برای این کار، مولتی‌متر را در حالت مقاومت قرار داده و یک سر آن را به سیم‌پیچ و سر دیگر آن را به زمین متصل کنید تا میزان مقاومت را اندازه بگیرید.

• باز کردن موتور:

قبل از باز کردن قطعات و اتصالات الکتریکی موتور، نشانه‌گذاری برای اتصال دوباره‌ی صحیح، نکته‌ی مهمی است. این کار می‌تواند روند مونتاژ را تسهیل کرده و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کند. همچنین جهت دوران موتور را بررسی کرده و آن را یادداشت کنید.

قبل از باز کردن موتور، تمام جزئیات باز کردن، جداسازی قطعات و مونتاژ دوباره موتور در محل خود و اتصال ایمن آن به بار باید به‌دقت بحث شده و ثبت شوند. در غیر این صورت ممکن است دستگاهی مانند پمپ که به موتور متصل شده، با کوچک‌ترین اشتباهی در روند کار، آسیب ببیند. نحوه‌ی قرارگیری و اتصال موتور به بار می‌تواند به‌صورت عمودی یا افقی باشد. آرایش قرارگیری افقی می‌تواند از دو نوع لولایی و پایه‌ای باشد که نصب نوع لولایی باید با نهایت دقت انجام شود.

باز کردن الکتروموتور به دو صورت انجام می‌شود. روش اول، باز کردن در محل است که اکثراً برای موتورهای بسیار بزرگی که به‌صورت عمودی به بار متصل شده‌اند به کار می‌رود و شامل مراحل زیر است:

• • جدا کردن موتور از محل نصب با استفاده از زنجیر و قلاب
  • باز کردن اتصال بار و خار
  • باز کردن مهره‌ها در حین ثابت نگه داشتن آن
  • باز کردن موتور از سمت بالا (قسمتی که فن خنک‌کاری در آن قرار دارد.)
  • جدا کردن روتور با استفاده از زنجیر و قلاب و باز کردن سیم‌پیچ استاتور

روش دوم، باز کردن الکتروموتور در محلی به‌غیراز مکان استفاده است که شامل مراحل زیر است:

• • جدا کردن الکتروموتور و نگه داشتن آن به‌صورت افقی
  • باز کردن موتور از هر یک از قسمت‌ها
  • اگر اندازه‌ی موتور کوچک است، باید روتور آن جدا شود.
  • اگر اندازه‌ی موتور بزرگ است، روتور باید درون موتور نگه داشته شده و یاتاقان‌ها با ابزار مناسب باز شوند.

پس‌ازاین که هرکدام از روش‌های فوق، کامل شدند، مراحل زیر را دنبال کنید:

1- باز کردن پوشش غلاف یاتاقان‌ها:

در هنگام باز کردن پوشش غلاف یاتاقان‌ها توجه داشته باشید که برخی از موتورها دارای پوشش داخلی یاتاقان‌ها هستند که با استفاده از پیچ و مهره، متصل شده است و این پوشش باید با دقت جدا شود. در سایر طرح‌ها، غلاف یاتاقان با استفاده از گیره‌ی دایره‌ای به یاتاقان قفل شده است. هرگاه اقدام به باز کردن بدنه از هر دو قسمت محرک و غیر محرک نمودید، حتماً از اعمال نهایت دقت اطمینان حاصل کنید.

2- باز کردن یاتاقان یا اتصال:

وابسته به‌اندازه‌ی یاتاقان و نحوه‌ی اتصال الکتروموتور دریایی به بار، از ابزار کششی مناسب استفاده کنید. به دلیل اعمال نیروی مناسب، حداکثر از ابزارهای کششی با سه بازو استفاده کنید.

• • ابتدا ابزار کششی را با حداقل نیرو امتحان کرده و سعی کنید تا یاتاقان یا اتصال را جدا کنید.
  • اگر پس از اعمال نیروی کافی موفق به جداسازی نشدید، از یک لوله استفاده کرده و طول آچار سفت کننده را افزایش دهید و سپس اقدام به باز کردن کنید.
  • اگر باز هم موفق به جداسازی نشدید، یاتاقان را درحالی‌که به ابزار کششی متصل است تا 100 درجه‌ی سلسیوس گرم کرده و اقدام به باز کردن آن کنید.
  • اگر هیچ‌کدام از روش‌های بالا کارساز نبودند، آخرین راه‌حل، اعمال نیرو توسط جک هیدرولیکی و گرم کردن هم‌زمان یاتاقان است.
  • پس از باز کردن پوشش استاتور، وضعیت داخل آن را به‌طور کامل بررسی کنید. اگر مقدار کمی آسیب در روتور وجود دارد، آن را تعمیر کنید.
  • اگر عایق موتور کاهش یافته، سیم‌پیچ‌ها را با استفاده از یک بخارشو تمیز کرده و صبر کنید تا خشک شوند. پس‌ازآن، عایق را با پوشش آغشته کرده و آن را با استفاده از لامپ هالوژنه‌ی قوی تا دمای 40 تا 50 درجه‌ی سلسیوس گرم کنید.
  • غلاف پوشش یاتاقان، فن خنک‌کاری، بدنه‌ی موتور و پوشش محافظ را با استفاده از شوینده‌های الکتریکی یا مواد شیمیایی مناسب، تمیز کنید.

3- بازرسی یاتاقان‌ها:

هر دو انتهای شفت را تمیز کرده و یاتاقان جدید را تا 70 درجه‌ی سلسیوس گرم کنید تا به‌راحتی در شفت قرار گیرد. این کار را برای هر دو انتها انجام دهید. 20 دقیقه صبر کنید تا یاتاقان خنک شود. پس‌ازآن، پوشش غلاف یاتاقان را از یک سمت ببندید.

4- انجام آزمایش عایق:

قبل از مونتاژ موتور، آزمایش عایق را دوباره انجام دهید تا با مقادیر قبل مقایسه کنید. اگر مقادیر جدید در محدوده‌ی قابل قبولی هستند، مونتاژ را کامل کنید اما در غیر این صورت، سیم‌پیچ‌ را چند بار دیگر با استفاده از لامپ هالوژنه گرم کنید.

• • مطابق با نشانه‌گذاری و یادداشت‌های انجام‌شده، مونتاژ را انجام دهید.
  • روتور را از یک سمت پوشش آن برداشته (اگر مهره‌ی قفل کردن یاتاقان در یکی از قسمت‌های روتور باشد، بهتر است اول‌ازهمه یاتاقان را مونتاژ کنید) و داخل استاتور فشار دهید.
  • مهره‌ی یک سمت را محکم کرده و به‌آرامی سمت دیگر پوشش موتور را قرار دهید. در صورت نیاز، از چکش چوبی یا لاستیکی برای ضربه زدن استفاده کرده و پیچ و مهره‌ها را محکم کنید تا روتور بتواند بار را روی یاتاقان‌ها منتقل کند.
  • به‌آرامی با استفاده از روش ضربدری پیچ‌ها را محکم کنید. درنهایت، فن خنک‌کاری و پوشش محافظ را نصب کرده و از محکم بودن پیچ و مهره‌ها اطمینان حاصل کنید.
  • اتصالات الکتریکی را مطابق با علامت‌ها و یادداشت‌ها نصب کرده و میزان جریان را اندازه بگیرید. جریان اندازه‌گیری شده را با مقادیر قبلی ثبت‌شده مقایسه کنید.
  • جهت دوران را پس از تعمیر موتور بررسی کنید. اگر جهت دوران برعکس باشد، اتصالات الکتریکی به‌درستی متصل نشده‌اند.

قیمت الکتروموتور دریایی:

شرکت آتور صنعت تامین کننده انواع الکتروموتور دریایی با بهترین کیفیت و قیمتی رقابتی می باشد. ویژگی بارز شرکت آتور صنعت ارائه مشاوره تخصصی رایگان قبل از خرید توسط کارشناسان ما به مشتریان عزیز می باشد تا بتوانند با مقایسه محصولات موجود و متناسب با نیاز پروژه انتخاب درستی داشته باشند.

شما عزیزان می توانید جهت خرید الکتروموتور دریایی، دریافت لیست قیمت و کاتالوگ با شماره تلفن 32004-031 تماس حاصل فرمایید.

عنوان	قیمت
قیمت الکتروموتور دریایی ABB	جهت دریافت لیست قیمت با شماره 32004-031 تماس بگیرید.
لیست قیمت الکتروموتور دریایی مارلی (MarelliMotori)
قیمت الکتروموتور دریایی VEM