شیرآلات صنعتی

شیرآلات صنعتی چیست؟

شیرآلات صنعتی تجهیزاتی حیاتی در کنترل جریان و انتقال سیالات مختلف از جمله آب، گاز، بخار و مواد شیمیایی در خطوط لوله‌های صنعتی هستند. این شیرآلات با توجه به نوع سیال و شرایط عملیاتی در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، دارویی، غذایی و بسیاری دیگر کاربرد دارند. عملکرد صحیح و ایمن این تجهیزات می‌تواند بهره‌وری سیستم‌ها را به طور چشمگیری افزایش دهد و از بروز حوادث احتمالی ناشی از افزایش فشار یا دما جلوگیری کند.

مشخصات فنی شیرآلات صنعتی

شیرآلات صنعتی باید با مشخصات فنی دقیقی طراحی و تولید شوند تا بتوانند نیازهای سیستم‌های پیچیده و محیط‌های سخت صنعتی را برآورده کنند. برخی از این مشخصات فنی عبارتند از:

• فشار کاری: (Pressure Rating) مشخصه‌ای که تحمل فشار کاری شیر را تعیین می‌کند. این فشار با واحد بار (Bar) یا پاسکال (Pa) اندازه‌گیری شده و به نوع سیال و دمای کارکرد بستگی دارد. به عنوان مثال، شیرهای Class 150 تا Class 2500 برای سیستم‌هایی که فشار بالایی دارند مناسب هستند.
• دمای کاری: (Temperature Range) دمای سیال عبوری از شیر باید با جنس و ساختار شیر مطابقت داشته باشد. برخی شیرآلات صنعتی مانند شیرهای ساخته‌شده از فولاد ضد زنگ، قادر به تحمل دماهای بسیار بالا (تا 1000 درجه سانتی‌گراد) یا بسیار پایین هستند.
• نوع اتصال: (Connection Type) اتصالات شیرآلات می‌تواند شامل فلنجی (Flanged)، رزوه‌ای (Threaded)، یا جوشی (Welded) باشد. انتخاب نوع اتصال بر اساس فشار کاری، سایز خط لوله و نوع سیال صورت می‌گیرد.
• اندازه: (Size) سایز شیرها معمولاً بر حسب قطر داخلی (Nominal Diameter) و در دو سیستم اینچی و متریک اندازه‌گیری می‌شود.

جنس شیرآلات صنعتی

انتخاب جنس مناسب برای ساخت شیرآلات صنعتی نقش مهمی در دوام و کارایی آن‌ها در برابر شرایط کاری دارد. برخی از جنس‌های رایج عبارتند از:

• فولاد ضد زنگ: (Stainless Steel) این جنس مقاومت بالایی در برابر خوردگی و اکسیداسیون دارد و مناسب برای محیط‌های خورنده و دماهای بالا است.
• فولاد کربنی : (Carbon Steel) شیرآلات فولاد کربنی به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، در سیستم‌های فشار بالا و دماهای متوسط کاربرد دارند.
• چدن: (Cast Iron) برای کاربردهای فشار پایین و دمای ملایم استفاده می‌شود. این ماده مقرون‌به‌صرفه و مناسب برای سیستم‌های آب و فاضلاب است.
• برنز و برنج : (Bronze & Brass) شیرآلات ساخته‌شده از برنز و برنج در سیستم‌هایی با سیالات غیر خورنده و دماهای متوسط مانند سیستم‌های آب شهری کاربرد دارند.
• پلیمرهای مقاوم : (High-Performance Polymers) در صنایع شیمیایی و سیستم‌های سیالات خورنده سبک، از پلیمرهای مقاوم استفاده می‌شود که وزن کم و مقاومت بالا در برابر خوردگی دارند.

انواع شیرآلات صنعتی

در ادامه  انواع شیرآلات صنعتی را بررسی می‌کنیم.

دسته‌بندی شیرآلات بر اساس سایز

• شیرآلات سیستم اینچی: سایزهای اینچی معمولاً در صنایع بین‌المللی و پروژه‌های نفت و گاز کاربرد دارند. می‌توانید شیرآلات اینچی با کیفیت بالا را از آتورصنعت تهیه کنید.
• شیرآلات سیستم متریک: سیستم متریک با میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود و بیشتر در صنایع محلی و داخلی استفاده می‌شود.

دسته‌بندی شیرآلات از نظر کنترل

• شیرآلات دستی : (Manual Valves) این شیرآلات به‌صورت دستی و توسط اپراتور باز و بسته می‌شوند. کنترل کامل جریان به نیروی انسانی وابسته است و برای سیستم‌هایی که نیاز به کنترل دقیق ندارند، استفاده می‌شوند.
• شیرآلات اتوماتیک: (Automatic Valves) این شیرآلات از طریق مکانیزم‌های پنوماتیک (هوای فشرده)، هیدرولیک یا الکتریکی به‌صورت خودکار کنترل می‌شوند و امکان کنترل دقیق جریان و کاهش نیاز به نیروی انسانی را فراهم می‌کنند.

دسته‌بندی شیرآلات از نظر حرکت مکانیکی

این دسته‌بندی بر اساس نوع حرکت مکانیکی دریچه یا دیسک برای باز و بسته شدن جریان تعیین می‌شود.

دسته‌بندی شیرآلات بر اساس مکانیزم کارکرد

• شیرآلات پروانه‌ای : (Butterfly Valves) دیسک شیر با چرخش ۹۰ درجه‌ای جریان را کنترل می‌کند. این نوع شیر برای فشارهای متوسط و دبی‌های زیاد مناسب است.
• شیرآلات یکطرفه : (Check Valves) مانع از بازگشت جریان سیال شده و برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات پایین‌دست کاربرد دارند.
• شیرآلات کشویی یا دروازه‌ای : (Gate Valves) با حرکت یک صفحه کشویی جریان را به‌طور کامل قطع یا باز می‌کند و بیشتر در سیستم‌های فشار بالا به‌کار می‌رود.
• شیرآلات بشقابی : (Globe Valves) مناسب برای تنظیم دقیق جریان سیالات، به‌ویژه در سیستم‌های بخار و گاز. این شیرها عملکرد بالایی در فشارهای مختلف دارند.
• شیرآلات مخروطی یا سماوری : (Plug Valves) با یک دیسک مخروطی شکل عمل کرده و بیشتر در سیستم‌های با دبی پایین استفاده می‌شوند.
• شیرآلات توپی: (Ball Valves) با استفاده از یک توپ توخالی جریان را کنترل می‌کنند و در صنایع نفت و گاز بسیار محبوب هستند.
• شیرآلات اطمینان : (Safety Valves) برای جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار در سیستم‌ها طراحی شده‌اند. این شیرها به‌طور خودکار باز شده و فشار اضافی را تخلیه می‌کنند.
• شیرآلات تنفسی : (Breather Valves) در مخازن ذخیره‌سازی به‌کار رفته و برای تعدیل فشار ناشی از تغییرات دما و حجم سیالات استفاده می‌شوند.

کاربرد شیرآلات صنعتی

شیرآلات صنعتی در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، تولید برق، صنایع دارویی و غذایی به‌کار می‌روند. این شیرآلات می‌توانند جریان سیالاتی همچون آب، بخار، گازهای خورنده و مواد شیمیایی را کنترل کنند. به عنوان مثال، در صنایع نفت و گاز، شیرآلات توپی و دروازه‌ای برای کنترل دقیق جریان سیالات پر فشار به‌کار می‌روند.

ویژگی‌های شیرآلات صنعتی

• مقاومت بالا در برابر فشار و دما: این شیرآلات برای استفاده در شرایط سخت طراحی شده‌اند و می‌توانند فشارهای بالا و دماهای بسیار بالا یا پایین را تحمل کنند.
• طول عمر بالا: شیرآلات صنعتی با استفاده از مواد مقاوم ساخته شده‌اند تا در برابر خوردگی و سایش مقاومت کنند و عمر طولانی داشته باشند.
• قابلیت کنترل دقیق: بسیاری از شیرآلات صنعتی قابلیت تنظیم دقیق جریان سیال را دارند، که برای سیستم‌های حساس و پیچیده ضروری است.
• سازگاری با انواع سیالات: این شیرآلات می‌توانند با انواع سیالات شامل گاز، مایع، بخار و مواد شیمیایی کار کنند.

استاندارد شیرآلات صنعتی

شیرآلات صنعتی باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند API, ANSI, ASME, DIN و ISO تولید شوند. این استانداردها تضمین می‌کنند که شیرآلات در شرایط مختلف کاری عملکرد ایمن و بهینه‌ای داشته باشند. آتورصنعت با رعایت این استانداردها، کیفیت و ایمنی محصولات خود را تضمین می‌کند.