پمپ شناور یا پمپ چاه عمیق یک پمپ با عملکرد گریز از مرکز است که به صورت عمودی در آب غوطه ور میشود و برای انتقال آب و افزایش فشار آن در کشاورزی و صنایع مختلف استفاده میشود. در این پمپهای مستغرق سانتریفیوژ، انرژی چرخشی حاصل از الکتروموتور به پروانه منتقل و در نهایت به افزایش فشار آب منجر میشود. این تجهیزات صنعتی در نوع تکفاز و سه فاز در بازار موجود هستند و در پمپاژ آب از چاههای عمیق و نیمه عمیق مزارع و باغها، تصفیه فاضلاب، آب شیرین کنهای صنعتی، دستگاههای شستشوی صنعتی، سیستمهای اطفا حریق و … کاربرد دارند.
عیب یابی و تعمیر پمپ شناور
پمپهای شناور نقش مهمی در کاربریهای مختلف از کشاورزی تا فرآیندهای صنعتی ایفا میکنند. این تجهیزات صنعتی برای کار در زیر آب طراحی شدهاند و به دلیل کارایی و قابلیت اطمینان خود شناخته شدهاند. با این حال، مانند هر تجهیز مکانیکی دیگر، پمپ های شناور نیز ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند و عملکرد آنها تحت تاثیر قرار بگیرد که در این صورت نیاز به تعمیر پیدا میکنند.
اولین قدم در تعمیر پمپ شناور شناسایی نوع خرابی و عیب یابی است. دلایل خرابی در پمپهای شناور میتواند از فرسودگی قطعات، گرفتگی خطوط لوله، انباشت رسوب درون پمپ، اضافه بار روی الکتروموتور و … باشد. این علل خرابی نشانههایی همچون عدم پمپاژ سیال، فشار تخلیه کم و سر و صدا و ارتعاش غیر معمولی پمپ را در پی دارد. پس از یافتن علت خرابی باید با ابزار مناسب پمپ را دمونتاژ و تعمیر کرد. در فرآیند تعمیر پمپ ممکن است نیاز به تعویض یک قطعه به دلیل فرسودگی باشد. در طی این فرآیند قطعات دیگر پمپ نیز باید تمیز شوند. پس از انجام تعمیرات لازم وقت آن است که پمپ با توجه به دستورالعملهای سازنده پمپ دوباره مونتاژ شود. در مرحله آخر هم برای اطمینان از درستی مراحل تعمیر، عملکرد پمپ مورد آزمایش قرار میگیرد.
جدول زیر شامل عیوب رایج و راهحل برطرف کردن آن عیوب در پمپ شناور است و در فرآیند تعمیر پمپ شناور مفید خواهد بود:
ردیف | خرابی | علت | راهحل |
---|---|---|---|
۱ | روشن نشدن پمپ شناور | ● فرسودگی و خرابی کابلها و اتصالات
● سوختگی فیوزها و سیمپیچهای استاتور الکتروموتور یا معیوب بودن خازن راهاندازی |
● بررسی کابلها و اتصالات و تعویض آنها در صورت نیاز
● بررسی فیوزها و اجزا الکتروموتور |
۲ | عدم پمپاژ سیال یا کم بودن فشار خروجی | ● تجمع رسوبات و آلودگی درون محفظه پمپ و در اطراف پروانه
● انسداد خطوط لوله و شیرهای مدار پمپاژ ● نشتی در مدار پمپاژ ● بزرگتر بودن هد تخلیه از هد طراحی مدار پمپاژ ● پایین بودن سطح آب در چاه یا مخزن و عدم غوطهوری درست پمپ شناور ● ولتاژ کم ● معکوس بودن جهت چرخش پروانه |
● تمیز کردن اجزا پمپ شناور و تعویض آنها در صورت نیاز
● حذف هر گونه رسوب و آلودگی از مدار پمپاژ ● بررسی و رفع مشکل نشتی در مدار پمپاژ ● انجام دوباره محاسبات طراحی مدار پمپاژ و استفاده از یک پمپ با توان بیشتر در صورت نیاز ● بررسی سطح آب در چاه یا مخزن و غوطهوری پمپ شناور ● بررسی ولتاژ منبع تغدیه و متناسب بودن اندازه کابلها و اتصالات با ولتاژ مورد نیاز ● بررسی اتصالات برق و جا زدن آنها به صورت صحیح |
۳ | پمپاژ هوا و پاشش آب | ● پایین بودن سطح آب در چاه یا مخزن و عدم غوطهوری درست پمپ شناور | ● بررسی سطح آب در چاه یا مخزن و غوطهوری پمپ شناور |
۴ | گرمای بیش از اندازه | ● اعمال بار اضافی بر روی الکتروموتور
● گریپاژ قطعات به دلیل وجود ذرات اضافی یا فرسودگی آنها ● بالا بودن ویسکوزیته یا چگالی سیال پمپاژ شونده |
● کاهش بار یا استفاده از یک الکتروموتور با ظرفیت بیشتر
● تمیز کردن قطعات پمپ از ذرات اضافی و تعویض آنها در صورت نیاز ● بررسی باز بودن شیرها یا تعویض پمپ با یک پمپ متناسب با کاربری در صورت نیاز |
۵ | نویز و ارتعاشات غیر معمولی | ● فرسودگی قطعات و بهم خوردن همراستایی آنها
● فرسودگی برینگها یا روانکاری نامناسب آنها ● کاویتاسیون |
● چک کردن قطعات از نظر همراستایی
● تعویض برینگها یا اطمینان از روانکاری مناسب آنها ● بررسی NPSH، تنظیم سرعت پمپ، تعویض پروانه با قطر متفاوت، افزایش ارتفاع آب در مخزن |
۶ | وجود مواد اضافی و شن و ماسه در آب پمپاژ شده | ● نداشتن درپوش برای چاه
● متناسب نبودن پمپ با کاربری |
● استفاده از یک درپوش مناسب
● استفاده از یک پمپ متناسب با کاربری |
۷ | کارکرد پمپ شناور به صورت مداوم | ● متناسب نبودن پمپ شناور با دبی مورد تقاضا
● معیوب بودن سوئیچ فشار( کنترلر) ● پایین بودن سطح آب در چاه یا مخزن و عدم غوطهوری درست پمپ شناور |
● انتخاب یک پمپ متناسب با کاربری
● بررسی سوئیچ فشار و رفع مشکل آن ● بررسی سطح آب در چاه یا مخزن و غوطهوری پمپ شناور |
سرویس و نگهداری پمپ شناور
هر تجهیز صنعتی برای اینکه بدون مشکل کار کند و عمر طولانی داشته باشد نیاز به تعمیر و نگهداری مناسب دارد. در حالی که الزامات مربوط به سرویس ممکن است متفاوت باشد، اطمینان از اتخاذ اقدامات پیشگیرانه می تواند عمر هر ماشینی را افزایش دهد. همین امر در مورد پمپهای شناور نیز صدق میکند و برای تضمین عملکرد بهینه و جلوگیری از هزینههای تعمیر نیاز به سرویس و نگهداری در آنها دیده میشود. در زیر رایجترین اقدامات پیشگیرانهای را که می توان برای پمپ های شناور اتخاذ کرد، آورده شده است:
۱) زمانبندی تعمیر و نگهداری منظم: تعمیر و نگهداری مناسب از پمپ شناور نیازمند یک برنامهریزی و زمانبندی دقیق و منظم است. برای این کار باید پروتکلهای روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه رعایت شود تا پمپ عملکرد خوبی داشته باشد. یک تکنسین باتجربه نیز میتواند پمپ شناور را بررسی کند و مشکلات احتمالی را زودتر از خراب شدن پمپ تشخیص دهد.
۲) روانکاری: روانکاری باعث کاهش اصطکاک و کاهش احتمال سایش و خرابی قطعات میشود و جز مهمترین مراحل سرویس و نگهداری پمپ شناور محسوب میشود. به همین منظور باید از دستورالعملهای سازنده پمپ برای فواصل زمانی روانکاری و نوع روانکار پیروی کرد.
۳) بررسی الکتروموتور و اتصالات الکتریکی: بررسی وضعیت کار الکتروموتور باعث افزایش راندمان و کارکرد پمپ میشود. همچنین سیمکشی مدار پمپاژ باید بهطور مرتب از نظر نشانههای ساییدگی، خوردگی یا شل شدن اتصالات بازرسی شود و در صورت مشاهده هرگونه آسیب، فوراً آن برطرف شود.
۴) بررسی وجود نویز غیر معمولی یا گرمای بیش از حد: یک پمپ شناور سالم باید با حداقل ارتعاش و سر صدا کار کند و وجود نویز غیر معمولی میتواند از فرسودگی قطعات و ناهمراستایی آنها خبر دهد. برای همین این نشانه باید جدی گرفته شود و برای رفع آن اقدام شود.
یکی دیگر از نشانههای خرابی گرمای بیش از حد است. اگرچه پمپ شناور در آب غوطهور است، اما ممکن است بیش از حد گرم شود. بنابراین، بررسی گرمای بیش از اندازه و حد مجاز باید بخشی از برنامه تعمیر و نگهداری پمپ شناور قرار گیرد. گرمای بیش از حد میتواند به موتور و سایر قطعات آسیب برساند و منجر به خرابی پمپ شود.
۵) تعویض آببندها و مکانیکال سیلها: با گذشت زمان، آببندها و مکانیکال سیلها ممکن است فرسوده و خراب شوند. این موضوع توانایی آنها را برای ایجاد آببندی به خطر می ندازد. همچنین می تواند منجر به نشت آب، کاهش راندمان پمپ و آسیب احتمالی به اجزای دیگر شود. برای جلوگیری از این مسائل، باید به طور مرتب وضعیت آببندها بررسی شود و در صورت لزوم تعویض گردند.