اکثر تجهیزات مورد استفاده در پالایشگاه‌ها به‌عنوان تجهیزات فرایند شناخته می‌شوند و هر یک از آن‌ها برای انجام کار خاصی طراحی شده‌اند. تجهیزات پالایشگاه به‌طورکلی به دودسته تقسیم می‌شوند:
۱- تجهیزات ثابت و ۲- تجهیزات دوار
تجهیزات پالایشگاه دوار
تجهیزات پردازشی که حرکت یا چرخش دارند را تجهیزات دوار می‌گویند و غالباً جهت پردازش مایعات در سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند. اجزای پالایشگاه دوار به‌طورکلی شامل موارد زیر می‌شوند:
پمپ‌ها
از تجهیزات مورد استفاده در پالایشگاه پمپ‌ها هستند. پمپ‌ها کاربرد وسیعی در واحدهای مختلف پالایشگاه دارند و شکل و اندازه آن‌ها باتوجه‌به جنس و نوع سیال، دما، حجم و فشاری که پمپ قادر به تأمین آن است، محدوده مکش و ازاین‌قبیل پارامترها، می‌تواند متفاوت باشد. باتوجه‌به این موارد پمپ‌های مورد استفاده در پالایشگاه به شرح زیر هستند:
پمپ دنده‌ای
از پمپ‌های دنده‌ای برای انتقال سیالات با ویسکوزیته متفاوت، جابه‌جایی انواع روغن، مشتقات نفتی، انواع چسب و موارد پلیمری استفاده می‌شود. این نوع پمپ بر اساس داخلی و یا خارجی بودن دنده‌ها به دودسته تقسیم می‌شود.
پمپ دیافراگمی
پمپ دیافراگمی از دسته پمپ‌های جابه‌جایی مثبت است که برای مکش نفت و مواد نفتی در پالایشگاه‌ها و پالایش نفت استفاده می‌شود. پمپ‌های دیافراگمی می‌توانند حجم زیادی از مایعات را انتقال دهند و نسبت به سایر پمپ‌ها در برابر سایش مقاومت بیشتری دارند و به همین جهت برای انتقال مواد شیمیایی ساینده بسیار مناسب هستند.
دوزینگ‌پمپ
دوزینگ‌پمپ‌ها یا پمپ‌های تزریق از دسته پمپ‌های جابه‌جایی مثبت هستند که توانایی انتقال و تزریق مواد را با مقدار مشخص و دقیق دارند. این تجهیزات به‌صورت گسترده در صنایع دارویی، غذایی، صنعت نفت و صنایع وابسته به انتقال گاز و پالایشگاه‌ها بکار می‌روند.
مونو پمپ
مونو پمپ برای پمپاژ سیالات با لزجت یک تا یک میلیون سانتی پوآز و همچنین سیالات دارای ذرات جامد و دوفازی به کار می‌رود و برای انتقال سیالات لزج با دبی زیاد و فشار متوسط مناسب است.
پمپ‌های گریزازمرکز
انرژی موردنیاز برای راه‌اندازی این نوع پمپ توسط توربین‌های بخار و یا موتورهای الکتریکی تأمین می‌شود و به دلیل بازه گسترده فشار و دبی که تولید می‌کنند، انواع مختلف آن کاربرد گسترده‌ای در صنایع دارند.
پمپ‌های پیستونی یا جابه‌جایی مثبت
این نوع پمپ برای جابه‌جایی سیالات با ویسکوزیته بالا و تزریق مواد به سیستم و پمپاژ مواد شیمیایی به‌صورت محلول یا خمیری با حجم معین بکار می‌رود.
توربین‌ها
توربین‌ها بخشی از تجهیزات پالایشگاه هستند که به‌منظور دریافت انرژی و انتقال محوری سیال بکار می‌روند. به‌طورکلی توربین‌ها به‌صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
توربین‌های هیدرولیک
این توربین‌ها به کمک آب، در نیروگاه‌های تولید برق انرژی لازم برای حرکت ژنراتورها را تأمین می‌کنند.
توربین بخار
این تجهیزات انرژی حرارتی بخار داغ با فشار بالا را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کنند.
توربین گازی
توربین گازی از گاز به‌عنوان انرژی استفاده می‌کند و به‌گونه‌ای طراحی شده است که در نبود گاز از منبع انرژی دیگری مانند سوخت‌های مایع بهره می‌برد.
موتورهای الکتریکی
از دیگر اجزای پالایشگاه می‌توان به الکتروموتورها اشاره کرد. موتورهای الکتریکی انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کنند. این موتورها بر اساس منبع و نوع برق مصرفی به دودسته تک‌فاز و سه‌فاز تقسیم می‌شوند.
کمپرسورها
کمپرسورها از تجهیزات پالایشگاه هستند که با کاهش حجم گاز موجب افزایش فشار آن می‌شوند. این تجهیزات به‌طورکلی به‌صورت جداشدنی افقی و عمودی، یک‌مرحله‌ای یا چندمرحله‌ای، کمپرسورهای گریزازمرکز و پیستونی یا رفت و برگشتی تقسیم‌بندی می‌شوند.
گیربکس‌ها
گیربکس تجهیزی مکانیکی است که برای تغییر گشتاور و سرعت خروجی موتورها بکار می‌رود. به عبارتی گیربکس حاوی دو یا چند چرخ‌دنده است که در یک محفظه (جعبه‌دنده) با ترتیب‌های مختلف به هم متصل هستند و توان را با سرعت و گشتاور موردنظر به خروجی منتقل می‌کنند.
تجهیزات پالایشگاه ثابت
تجهیزات فرایندی را که حرکتی ندارند و ثابت هستند، تجهیزات ثابت می‌گویند و به دلیل ثابت و ساکن بودن، آن‌ها را تجهیزات استاتیکی نیز می‌نامند. در ادامه به‌اختصار به معرفی و بررسی تجهیزات ثابت پالایشگاه پرداخته‌ایم:
سیستم پایپینگ (خطوط لوله)
خطوط لوله از اجزای پالایشگاه و از امن‌ترین، سریع‌ترین و اقتصادی‌ترین شیوه‌های انتقال مواد هستند. سیستم پایپینگ جهت جابه‌جایی گاز، مواد شیمیایی، نفت، انواع روغن و ازاین‌قبیل مواد مابین تجهیزات پالایشگاه و در مقیاس گسترده‌تر، بین نقاط مختلف کشور و یا از کشوری به کشور دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس مواد و تجهیزات بکار رفته در سیستم لوله‌کشی می‌تواند بر اساس محیط انتقال و موادی که جابه‌جا می‌شوند، متفاوت باشد.
ولو (شیرهای صنعتی)
ولوها از تجهیزات مورد استفاده در پالایشگاه هستند که برای تنظیم مایعات و گازها در یک سیستم بکار می‌روند. بهره‌مندی از شیرهای صنعتی در پالایشگاه‌ها از ایجاد نشتی در سیستم و آسیب‌های ناشی از رهاشدن مواد عبوری از تجهیزات به محیط‌زیست و بدن انسان جلوگیری می‌کند. جنس ولوها بر اساس نوع سیال عبوری و محیط نصب آن‌ها تعیین می‌شود.
مخازن ذخیره‌سازی
از دیگر اجزای پالایشگاه می‌توان به مخازن اشاره کرد. مخازن ذخیره به‌منظور ذخیره سیالات، انواع مواد شیمایی، مشتقات نفت و گازها به‌صورت موقت یا طولانی‌مدت استفاده می‌شود.
دستگاه کاهنده فشار
دستگاه‌های کاهنده فشار برای آزادسازی فشار و کاهش فشار مایعات، بخار مایعات و گازها در ورودی برخی از تجهیزات پالایشگاه بکار می‌روند. عدم استفاده از این تجهیز ممکن است موجب آسیب‌دیدن دیگر تجهیزات، به‌هم‌ریختن تنظیمات دستگاه‌ها و قطع‌شدن سیستم بشود.
مبدل‌های حرارتی
مبدل‌های حرارتی با حداکثر نمودن کارایی انتقال حرارت بین دستگاه‌ها و یا سیالات مختلف موجب کاهش مصرف انرژی و کارآمدی دستگاه‌های مختلف می‌شوند. عملکرد این مبدل‌ها به این صورت است که انرژی گرمایی را می‌گیرند و با استفاده دوباره از آن، از برگشت حرارت به محیط‌زیست و اتلاف انرژی جلوگیری می‌کنند.
مبدل‌های حرارتی باتوجه‌به نوع تجهیز و مشخصات سیستم به سه دسته ۱- مبدل‌های جریان موازی ۲- مبدل‌های حرارتی مخالف و ۳- مبدل‌های حرارتی متقاطع تقسیم می‌گردند.
هیتر (کوره)
کوره‌ها نیز جزئی مهم از تجهیزات پالایشگاه هستند که برای گرم‌کردن سیالات و گازها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
دیگ بخار (بویلر)
دیگ بخار از تجهیزات مورداستفاده در پالایشگاه است که این کار انرژی حاصل از سوختن نفت یا گاز را برای تبدیل آب به بخار مصرف می‌کند.
دیگ‌های بخار به دودسته اصلی تقسیم می‌شوند: دیگ‌های فایرتیوب (Water-Tube Boilers) که با عبور آتش از درون لوله‌ها آبی که در اطراف لوله است را به درجه حرارت موردنظر می‌رسانند و دیگ‌های واتر تیوب (Fire-Tube Boilers) که برای کار در فشارهای بالا طراحی می‌شوند و آتش به‌صورت مستقیم آبی که درون لوله‌ها جریان دارد را گرم می‌کند.
